Ma’ruza mavzulari

2.10. LMS MOODLEda muloqot va ma’lumot almashinuvi 
Ishning maqsadi
. Talabalarga LMS Moodleda muloqot va ma’lumot 
almashinuvi bo‘yicha amaliy bilim berish. 
Qisqacha nazariy ma’lumotlar: 
Abror yangi «Chempion» lik yutug‘ini oldi. Endi uning natijasi umumiy 
reytingda o‘n beshinchi. Ammo bundan ham muhimi, u anchadan beri yashirin 
tarzda raqobatlashib keladigan, Samarqand hamkasbi Feruzdan bir qator 
yuqoriroqda edi. Yo‘q, ular World of Tanks da raqib emaslar. Umuman olganda, 
Abror Buxoro viloyat bo‘yicha tarmoq direktori bo‘lib, u «Xizmat ko‘rsatish 
standartlari» bo‘yicha elektron kursni muvaffaqiyatli tugatganligi uchun yutuqqa 
erishdi.Xodimlarni o‘qitish uchun o‘zingizning onlayn-portalingizni ishga 
tushirishingiz va ta’lim olishni boshqarish tizimi yoki LMS (ingliz tilidan Learning 
Management System) yordamida bunday geymifikatsiyani amalga oshirishingiz 
mumkin. Ushbu maqolada biz buning nima ekanligini va u sizga qanday yordam 
berishi mumkinligi haqida aytib beramiz.LMS o‘zi nima?LMS - elektron ta’lim 
uchun platformadir. U bajaradigan ishning asosiy tamoyillari qisqartmaning o‘zida 
ko‘rinadi. 
Learning - ta’lim olish. LMS yordamida siz elektron kurslar va o‘quv 
materiallarining yagona bazasini yaratasiz. Bunday baza mavzuingiz bo‘yicha 

---

123 
haqiqiy bilimlar hazinasi hisoblanadi. Uning yordami bilan siz kompaniyaning 
ichki tekshiruvini saqlab qolasiz va o‘stirasiz. 
Management - boshqaruv. LMS da kurslar bilan birga ta’lim oluvchilarni ham 
boshqarish mumkin. 
Fayl ayirboshlashdan farqli ravishda, LMS bu nafaqat fayllar uyumi, balki 
jarayonni boshqarishingiz mumkin bo‘lgan yaxshi tashkillashtirilgan tizimdir. 
O‘qishni boshlash uchun xodimlarni qo‘shish va ularga kurslar tayinlashning o‘zi 
yetarli.Yangi xodimlarni ishga qabul qildingizmi? Ularga kirish kursini o‘tish 
uchun elektron sinfga taklifnomalar jo‘nating. Savdo sustlashdimi? Menejerlarni 
virtual mijozlar bilan ishlash amaliyotiga yuboring. Axir boshqaruv bu o‘qishdagi 
muvaffaqiyatlar aloqasi va kundalik biznes-topshiriqlarning yechimini ham o‘z 
ichiga oladi.System - elektron tizimdir. Xodimlaringiz hatto turli shaharlarda 
joylashgan bo‘lsa ham, ularning barchasini ofisingizdan chiqmagan holda 
o‘qitishingiz mumkin. Bundan tashqari, LMS barcha zerikarli va hamisha bir xil 
ishlarni avtomatlashtiradi: testlarni tekshirish, statistika jamlash va hisobotlarni 
tayyorlash. 
Kelib chiqadiki, LMS sizning shaxsiy onlayn universitetingizga o‘xshash 
narsa. Tizim sizga elektron kurslarni yaratish va saqlashga yordam beradi, ta’lim 
oluvchilarga kirish huquqini beradi va natijalarni baholashga yordam beradi. 
LMS qanday vazifani yechadi?LMS - dan foydalanishning yaqqol afzalliklari 
shundaki, bunday tizim trenerlarning xizmat safarlarida sarflanadigan vaqt va pulni 
tejaydi, filiallarda ishlashning yagona standartlariga rioya qilishga, individual 
rivojlanish rejalarini tuzishga va o‘zlashtirishning yaqqol statistikasini olishga 
yordam beradi.Quyida kompaniyalar LMS yordamida samarali hal etadigan 
vazifalarga misollar keltirilgan:• Yangi ishchilarning moslashuvi 
• Xodimlarni muntazam o‘qitish 
• Filiallardagi xodimlarni o‘qitish 
• Attestatsiyani o‘tkazish 
• Kadrlar zaxirasini tayyorlash 
• Yagona ichki ma’lumot bazasini yaratish 
• Xodimlar va mijozlarni o‘qitishLMS yordamida ta’limni barpo qilishKeling, 
LMS yordamida o‘qishni qanday tashkil qilishni iSpring Learn misolida ko‘rib 
chiqamiz.iSpring Learn - onlayn baza xizmati, ya’ni siz dasturni yuklab olish, 
o‘rnatish yoki sozlashingiz shart emasligini anglatadi. Buning uchun faqatgina 
Internetga ulanish va kompaniyaning akkauntini ro‘yxatdan o‘tkazish talab etiladi. 
 
Bu bepul tarqaladigan dasturiy majmua o‘zining funksional imkoniyatlari, 
o‘rganishdagi soddaligi va ishlatishdagi qulayligi bilan elektron o‘qitish 
tizimlaridan foydalanuvchilarning ko‘pgina talablarini qanoatlantiradi. 

---

124 
Moodle masofaviy sohada o‘qitish jarayonini to‘la qo‘llab-quwatlash uchun 
keng doiradagi imkoniyatlarni beradi - o‘quv materiallarini turli usullarda berish, 
bilimlarni tekshirish va o‘zlashtirish nazorati. 
Moodle da 15 tipli interaktiv o‘quv materiallari ko‘rib chiqilgan. Bu tiplarning 
har biri ko‘plab imkoniyat va xususiyatlarga ega. 
SCORM yoki AICC standart paketlari. Bu o‘quv materiallarini boshqa 
dasturlarda yaratishga ruxsat beradi. 
Wiki (Wiki) - qo‘shiladigan, kengaytiriladigan va o‘zgartiriladigan hujjat 
ustida hamkorlikda ishlashga ruxsat beradi. 
Anketalar - ixtiyoriy ko‘rinishda ishlatish mumkin, masalan, kursni yaratishni 
optimallash uchun. 
Ma'lumotlar bazasi - formati va strukturasi cheklanmagan. 
Glossariy - kursning barcha hujjatlari bo‘yicha havolalarni avtomatik tashkil 
qiladigan ta'riflar ro‘yxati. Agar ta'rif glossariyga kiritilgan bo‘lsa, u holda agar u 
kurs matnlarida uchrasa, havola glossariyning yordamchi elementiga avtomatik 
ta'minlanadi. 
Topshiriq (4 tipli) - o‘qituvchi javobni elektron ko‘rinishda olish uchun 
ishlatish mumkin (ixtiyoiy formatda).' 
Ma'ruza - har bir sahifasi talaba javob berishi lozim bo‘lgan savol bilan 
tugaydigan sahifalar to‘plami. Javobning to‘g‘riligiga bog‘liq holda, talaba keyingi 
sahifaga o‘tadi yoki oldingi sahifaga qaytadi. Bu ta'lim yo‘nalishini aniqlashni va 
o‘qitiladigan fan tushunarsiz bo‘lib qolmasligini ta'minlaydi. 
So‘rovlar - talabalarning ovoz berishi. 
Sharh - kurs sahifasidagi ixtiyoriy matn va grafika. 
Ish daftari - berilgan mavzu bo‘yicha talaba fikrini bildiradigan joy. 
Resurs - avtomatik tasvirlanadigan turli fayllarni yuklash va tasvirlash vositasi. 
Masalan, ma'ruza audioyozuvini yuklashda u mediaproigrivatel sifatida 
tasvirlanadi. 
Seminar - qatnashchilar bir-birining ishini baholaydigan topshiriq. 
Testlar - turli variantli testlar to‘plami. Savollar bir nechta variantli 
javoblardan, to‘g‘ri/noto‘g‘ri tanlovdan, qisqa matnli javobdan va boshqalardan 
iborat bo‘lishi mumkin. 
Forum - forumning 3 ko‘rinishi mavjud (savol-javob, hammaning o‘z mavzusi, 
standart muzokara). 
Chat - real vaqtdagi muzokara. 
Materiallarning ba'zilari talaba va o‘qituvchi hamkorligiga, ba'zilari esa 
talabalarning hamkorligiga asoslangan. Yana ko‘plab qo‘shimcha plaginlar va 
modullar mavjud. 

---

125 
Hozirda Moodle tizimini dunyoning ulkan universitetlari o‘qitish uchun 
ishlatishmoqda. 
Moodle MO‘T dunyoning 200 davlatida 70 tildagi 2 mln. ga yaqin ro‘yxatdan 
o‘tgan foydalanuvchilar, 46 ming ta'lim portallariga ega va 300 dan ziyod 
dasturchilarni birlashtiradi