25
Ara Sıra Sigara İçenler, Gençler, Sigara İçmeyenler
Çok sigara içenler ara sıra sigara içenleri genellikle
kıskanırlar. Buna hiç gerek yoktur. Ara sıra sigara içenler bir
bakıma daha çok bağımlıdırlar ve asıl acınacak durumda
olan onlardır. Gerçi sağlık açısından daha az risk alırlar ve
daha az para harcarlar ama diğer bakımdan daha kötü
durumdadırlar.
Tiryakilerin hiçbirinin sigaradan zevk almadığını unutmayın.
Tiryakilerin zevk aldıkları tek şey sigara özlemini
gidermektir. Bu yüzden zamanla birbiri ardına sigara içmeye
başlarlar.
Birbiri ardına sigara içmeyi engelleyen üç ana neden vardır.
1. PARA: Birçok tiryakinin yeterli parası yoktur.
2. SAĞLIK: Kendisini sigara özleminden kurtarmak için
vücuduna zehir vermek zorundadır. Vücudunun bu zehirle
başa çıkma kapasitesi insandan insana ve kişinin o ani
durumuna göre değişir. Bu sigara tüketimini otomatik olarak
kısıtlar.
3. DİSİPLİN: Bu disiplin toplum, iş yeri, arkadaşları, yakınları
yada kafasındaki sürekli çelişmeden dolayı kendisinden
kaynaklanır.
Bu aşamada bazı terimleri tanımlamak yerinde olur.
SİGARA İÇMEYENLER: Hiçbir zaman tuzağa düşmemiş fakat
bu yüzden de övünülecek yanları olmayan, tanrı tarafından
sigaradan korunmuş kişilerdir. Başlangıçta kimse bağımlılık
kazanacağını sanmaz. Sigara içmeyen bazı kişiler ara sıra bir
sigara içerler.
ARA SIRA SİGARA İÇENLER: Bunlar iki gruba ayrılırlar:
1. Farkında olmadığı halde tuzağa düşmüş tiryakiler. Onları
kıskanmaya hiç gerek yoktur. Onlar daha merdivenin ilk
basamağındadırlar ve büyük bir olasılıkla yakında koyu
tiryaki olacaklardır. Anımsayın: Siz de ara sıra içerek
başlamıştınız.
2. Eskiden çok sigara içen ve sigarayı tamamen
bırakamayacağını düşünen kişiler. En acınacak durumda
olan bunlardır. Bunlar üzerinde ayrı ayrı durulması gereken
alt gruba ayrılır.
GÜNDE BEŞ TANE SİGARA İÇEN TİRYAKİ: Sigara onun için
gerçekten bir zevkse neden yalnızca beş tane içer? Bağımlı
değilse ve kolaylıkla bırakabiliyorsa neden içmeye devam
eder? Unutmayın, alışkanlık aslında insanın kafasını duvara
vurmasıdır, acı yok olduktan sonra bir rahatlama duygusu
belirir. Günde yalnızca beş tane sigara içen tiryaki sigara
özleminin verdiği stresi günde bir saat bile gideremez.
Günün geri kalan bölümünü ve yaşamının büyük bir kısmını
farkında olmadan kafasını duvara vurarak geçirir. Parası
yetmediği veya sağlığını düşündüğü için günde yalnızca beş
tane sigara içer. Koyu bir tiryaki sigaranın zevk vermediğine
inandırmak kolaydır da gelin bir de ara sıra sigara içen birini
inandırmaya çalışın. Şimdiye kadar sigarayı azaltmaya
çalışmış herkes bunun gerçek bir eziyet ve yaşamının
gerisini bağımlı olarak geçirmenin bir garantisi olduğunu iyi
bilir.
YALNIZCA SABAHLARI VE AKŞAMLARI SİGARA İÇEN TİRYAKİ:
Günün bir yarısında sigarasızlık özlemi çekerken kendisine
ceza verir ve diğer yarısında bu özlemi giderir. Zevk alıyorsa
neden bütün gün sigara içmediğini, almıyorsa neden içtiğini
bir sorun kendisine.
ALTI AY İÇEN ALTI AY İÇMEYEN TİRYAKİ: (Yada “İstediğim an
bırakabilirim. Şimdiye kadar binlerce kez bıraktım.”)
Sigaradan o kadar zevk alıyorsa neden altı ay boyunca
içmez? Zevk almıyorsa neden altı ay sonra tekrar içmeye
başlar? Aslında bağımlılığından hiçbir zaman kurtulamaz.
Gerçi bedensel alışkanlığından kurtulur ama asıl sorun –o
inandırıldığı aldatmacalar- etkisini hâlâ sürdürür. Sigarayı
her bırakışında artık bir daha başlamamayı umar ama bir
süre sonra yine tuzağa düşer. Birçok tiryaki sık sık bırakıp
sonra tekrar başlayanları kıskanır. “İnsanın istediği zaman
sigara içip istemediği zaman içmemeyi böyle kontrol
edebilmesi ne güzel bir şey” diye düşünür. Aslında bu tür
tiryakiler hiçbir şeyi kontrol edemezler. Sigara içtikleri
zaman içmemeyi isterler.
Bırakmanın bütün angaryasını yaşadıktan sonra yoksunluk
duygusu başlar ve tekrar tuzağa düşüp sigara içmemeyi
istemeye başlarlar. Her bakımdan en kötü durumu
seçmiş olurlar. Sigara içerken içmemeyi isterler sigarayı
bırakmayı başardıklarında ise tekrar başlamak isterler. Şöyle
bir düşündüğünüzde bütün tiryakilerin aynı durumda
olduğunu fark edersiniz. Sigara içebildikleri zamanlar ya
bunu gayet normal karşılarlar yada keşke içmesek derler.
İçemedikleri zamanlar sigaranın değeri artar. Tiryakinin
içinde bulunduğu iğrenç ikilem işte budur. Bu ikilemden
kurtulamaz çünkü hâlâ bir efsane, bir hayal peşindedir. Tek
çıkar yol sigarayla birlikte bu hayalden de vazgeçmektir.
YALNIZCA ÖZEL ANLARDA SİGARA İÇEN TİRYAKİ: Evet işin
başında hepimiz yalnızca özel anlarda içeriz. Bu özel anların
bu kadar çabuk artması ne garip değil mi?
Daha ne olduğumuzu anlamadan sürekli içmeye başlarız.
SİGARAYI BIRAKMIŞ FAKAT HÂLÂ ARA SIRA BİR SİGARA YADA
PURO İÇENLER: Bir bakımdan en kötü durumda olan
bunlardır. Ya sürekli bir şeyden yoksun kaldıkları duygusu
içindedirler yada ara sıra içilen puroların sayısı artar. Tiryaki
karanlığın içine giden ince bir ipin üzerinde yürümektedir. Er
yada geç koyu bir tiryaki olacaktır.
Sigaraya başladığı zaman düştüğü tuzağa düşmüştür.
Ara sıra sigara içenleri iki kategoride toplayabiliriz. Birinci
kategori yalnızca toplum içindeyken bir sigara yada puro
içenlerden oluşur. Bu kişiler aslında sigara içmezler.
Sigara onlar için bir zevk değildir. Dışlanmamak,
diğerlerinden biri olmak için içerler.
Hepimiz böyle başlarız ya. Puro dağıtıldığı bir zaman dikkat
edin çoğu kimse uzun bir süre purosunu yakmaz. Koyu
sigara tiryakileri bile puroyu bitirmeyi dört gözle beklerler.
Kendi içtikleri sigara markasından çok daha fazla zevk
alırlar. Büyük ve pahalı purolarda durum daha da kötüdür –o
lanet şey bütün akşam bitmek bilmez.
İkinci kategoriye çok nadir rastlanır. Bana gelen binlerce
insandan neredeyse on tanesi bu kategoridendi. Bunun en
iyi örneği son vakalarımdan biriydi.
Bir gün bir kadın aradı ve özel bir randevu istedi. Kendisi
avukat, yaklaşın on iki yıldır günde tam iki tane sigara içiyor.
İradesi çok güçlü bir kadın aslında. Ona grup seanslarında
başarı oranının daha yüksek olduğunu ve tek kişilik
seansları yalnızca tanınmışlığı yüzünden grup seansını
bozabilecek kişilerle yaptığımı belirttim. Ağlamaya başladı,
gözyaşlarına dayanamadım.
Oldukça pahalı bir seans oldu. Çoğu tiryaki bu kadının
neden sigarayı bırakmak istediğini anlamaz. Günde yalnızca
iki sigara içebilmek için benim o hanımdan aldığım parayı
seve seve vermeye razı olur. Çünkü ara sıra sigara içenlerin
daha mutlu olduklarını ve olayı kontrolleri altında
tuttuklarını sanır. Kontrol olayı doğru olabilir ama kesinlikle
daha mutlu değillerdi. Kadın sigaraya başlamadan önce
annesiyle babası akciğer kanserinden ölmüşler. O da benim
gibi ilk sigarasını içmeden önce sigaradan çok korkuyormuş
ve sonunda benim gibi dıştan gelen o yoğun baskıya
dayanamayarak ilk sigarasını içmiş. O da ilk sigarasının
tadından nefret etmiş. Fakat benim gibi hemen teslim olup
ardı ardına sigara içmeye başlamamış, benim düştüğüm
duruma düşmemeyi başarmış.
Sigaradan alınabilecek tek zevk sigara özlemini gidermektir.
Bu özleme vücudun aslında farkına varılamayacak kadar
hafif olan nikotin eksikliği veya kaşınan bir yeri kaşımamak
zorunluluğunun doğurduğu gibi ruhsal bir işkence neden
olabilir. Sigaranın kendisi pislik ve zehirdir. İnsan ancak bir
süre içmediği zaman sigaradan zevk aldığı hayaline kapılır.
Açlık ve susuzlukta olduğu gibi özlemi artırdıkça doyumu
daha çok olur.
Tiryakiler sigara içmenin bir alışkanlık olduğu yanılgısına
düşerler. “Günde bel i bir sayıda sigarayla yada yalnızca bazı
özel durumlarda sigara içmekle yetinebilirsem beynim ve
bedenim buna alışacaktır. Sonra kısıtlı bir şekilde sigara
içmeye devam eder, istediğim zaman daha da azaltırım”
diye düşünürler. Şunu aklınıza yerleştirin ki, sigara içmek
alışkanlık değil, bağımlılıktır. Bütün bağımlılar sigarasızlık
özlemine dayanmaktansa bunu gidermek eğilimindedirler.
Şu anda bulunduğunuz düzeyde kalmak isteseniz bile
yaşamınızın gerisini irade ve disiplinle geçirmeniz gerekir,
çünkü bedeniniz uyuşturucuya karşı giderek bağışıklık
kazanır ve daha az yerine daha fazla ister. Uyuşturucunun
size fiziksel ve ruhsal olarak zarar vermeye başladığı,
giderek siniz sisteminizi, canlılığınız ve öz güveninizi
etkilediği gibi siz de daha sık sigara içmeye karşı
koyamazsınız. Başlangıçta sigarayı istediğiniz zaman içip
istemediğiniz zaman içmemenizin nedeni budur. Benim gibi
hiçbir zaman sigaradan zevk aldığı hayaline kapılmamış bir
insanın içtiği her sigarayı fiziksel bir eziyet olarak görmesine
karşın birbiri ardına sigara içmesinin nedeni de budur.
Bu kadını kıskanmanıza hiç gerek yok. Her on iki saatte bir
tek sigara içerseniz sizin için dünyadaki en değerli şey
sigara olacaktır. Bu kadın on iki yıl boyunca büyük çelişkiler
içinde kalmış. Annesi, babası gibi akciğer kanserine
yakalanmaktan korktuğu halde sigarayı bırakacak gücü
kendinde bulamamış. Her gün yirmi üç saat on dakika sigara
içmemek için savaş vermiş. Böyle bir şey olağanüstü bir
irade gerektirir ve bu yüzden de çok nadir görülür. Sonunda
gözleri yaşlı bir zavallı durumuna düşmüş. Olaya bir de
mantıklı bir şekilde bakın. Sigara ya gerçekten avantajlı ve
zevkli bir şey yada değil.
Öyleyse neden bir saat, bir gün, bir hafta boyunca
vazgeçelim ki? Kendimizi neden bu avantaj ve zevkten
yoksun bırakalım? Aslında hiçbir avantajı ve zevki yoksa
neden sigara içelim?
Günde yalnızca beş tane sigara içen bir adamı anımsıyorum.
Telefonda kısık bir sesle söylediği ilk şey şuydu: “Beyefendi,
ölmeden önce sigarayı bırakmak istiyorum.” Derken
yaşamını anlatmaya başladı: “Altmış bir yaşındayım. Sigara
yüzünden gırtlak kanseri oldum. Şimdi günde ancak beş
sigara sarmaya iznim var. Eskiden geceleri derin ve
kesintisiz uyurdum. Şimdi saat başı uyanıyor ve sigara
içmeyi düşünüyorum. Uyurken bile rüyamda sigara
görüyorum. Günün ilk sigarasını saat onda içiyorum. Beşte
kalkıyorum ve birbiri ardına çay içiyorum. Karım sekize
doğru kalkıyor, sinirli olduğum için beni kapı dışarı ediyor.
Seraya gidip orada bir şeyler yapıyorum fakat aklımda hep
sigara var tabii.
Dokuzda ilk sigaramı sarmaya başlıyorum, o sigarayı
mükemmel bir hale gelinceye kadar sarıyorum. Mükemmel
olup olmaması beni hiç ilgilendirmiyor aslında ama böylece
kendimi biraz oyalamış oluyorum. Sonra saatin on olmasını
bekliyorum. O anda eleklim heyecandan zangır zangır
titremeye başlıyor. Sigarayı hemen yakmıyorum. Yakarsam
bir sonraki sigara için üç saat beklemem gerekecek.
Sonunda sigarayı yakıyorum, bir nefes alıyorum ve hemen
söndürüyorum. Tu taktik sayesinde bir sigarayı bir saat
boyunca içebiliyorum. Sigaranın boyu yarım santimetre
kalıncaya kadar içiyorum sonra bir sonraki sigarayı
beklemeye başlıyorum.”
Bütün bunlar yetmiyormuş gibi sigaraları sonuna kadar
içmeye çalıştığından sürekli dudaklarını yakıyormuş.
Herhalde gözünüzde acınacak durumda, aptal bir adam
canlandırdınız, oysa 1.90 cm. boyundaki bu adam eskiden
deniz kuvvetlerinde astsubaymış, sporcuymuş ve sigara
içmeye hiç niyeti yokmuş. Savaş zamanında yaygın olan
sigaranın cesaret verdiği düşüncesiyle askerlere bedava
sigara veriliyordu. Diğer bir deyişle bu adama sigara içmesi
emredilmiş gibi olmuş. Yaşamının geri kalan bölümünü bir
servet harcayarak, diğer insanların vergilerine katkıda
bulunarak ve kendisini fiziksel ve ruhsal açıdan bir harabeye
sokarak geçirmiş. Bir hayvan olsaydı toplum onu çoktan
acılarından kurtarırdı. Aynı toplum fiziksel ve ruhsal açıdan
sağlıklı
geçlerin
sistemli
bir
şekilde
sigaraya
yönlendirilmesine ise hâlâ göz yumuyor.
Yukarıdaki vaka size abartılmış gibi gelebilir. Evet çok nadir
fakat rastlanan bir vakadır. Bunun gibi binlerce vaka var. Bu
adam bana açıldı ve yaşamını anlattı fakat emin olabilirsiniz
ki birçok arkadaşı günde yalnızca beş tane sigara içtiği için
onu kıskanıyordur.
Böyle bir şeyin sizin başınıza gelmeyeceğini sanıyorsanız
lütfen
KENDİNİZİ
KANDIRMAYI
BIRAKIN.
O
YOLDA
İLERLİYORSUNUZ BİLE.
Tiryakilerin yalancılıkta adları çıkmıştır zaten, kendi
kendilerini bile aldatırlar.
Aldatmak zorundadırlar. Ara sıra sigara içenlerin çoğu iddia
ettiğinden daha fazla fırsatta daha çok sigara içer. Günde
sözüm ona beş tane sigara içen tiryakilerle yaptığım
görüşmelerde bu sayıyı daha benimle konuşurken
geçtiklerini çok gördüm. Ara sıra sigara içenleri düğün, parti
gibi yerlerde izlediğinizde birbiri ardına sigara içenlerden
hiçbir eksikleri olmadığını görürsünüz.
Onları kıskanmanıza hiç gerek yoktur. Sigara içmenize gerek
yoktur aslında. Yaşam sigarasız çok daha güzeldir.
Gençleri sigaradan vazgeçirmek daha zordur; sigarayı
bırakmakta güçlük çekeceklerinden değil bağımlı olduklarını
kabul etmedikleri yada hastalığın daha ilk aşamasında
oldukları ve ikinci aşamadan önce zaten bırakacaklarına
inandıkları için.
Özellikle sigaradan nefret eden çocukların anne ve
babalarını uyarmak istiyorum: Sakın yanlış bir güven
duygusu içine girmeyin.
Bağımlılık kazanana kadar bütün çocuklar tütün tadından ve
kokusundan nefret ederler. Sizde de öyle olmuştu. Devletin
sigaraya karşı düzenlediği kampanyalara da güvenmeyin.
Tuzak hep aynı. Çocuklar sigara içmenin insanı ölüme
sürüklediğini bilirler fakat bir sigaradan bir şey olmayacağını
da bilirler. Günün birinde bir arkadaşlarının etkisi altında
kalırlar. Belki çocuğunuzun bir sigara içtiğinde tadının ne
kadar iğrenç olduğunu görüp sigaradan uzak duracağını
sanıyorsunuzdur.
Çocuklarınızı Acımasız gerçeklere
karşı
uyarın.
Dostları ilə paylaş: |