ƏӘlilləәrin hüquqlarının təәmin edilməәsi
Yüklə 182,79 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
4. Təәklifləәr Toplusu: MÖVCUD PROBLEMLƏӘR: TƏӘKLİF EDİLƏӘN TƏӘDBİRLƏӘR HÜQUQİ BAZA ÜZRƏӘ: ƏӘsas meyar: Cəәmiyyəәtin inkişafı üçün mükəәmməәl qanunvericilik əәsasları formalaşdırılmalıdır Erkəәn yaşlarda əәlilliyin düzgün müəәyyəәn olunmasında dövləәtin rolu, əәlillik statusu almayan, lakin sağlamlığı məәhdud olan uşaqların nəәzarəәtəә götürülməәsinəә dövləәt müdaxiləәsi, vaxtında aparılması təәləәb olunan, qabaqlayıcı təәdbirləәrin miqyası vəә səәməәrəәsi aşağıdır. Bu əәlilləәrin sayının artmasına səәbəәb olan amilləәrdəәndir. Uşaqlarda erkəәn yaşlarda əәlilliyin müəәyyəәn olunmasına vəә nəәzarəәtəә götürlməәsinəә dair qanunda müvafiq bəәndləәr təәkmilləәşdirilsin Azəәrbaycan cəәmiyəәtindəә inklusiv təәhsil üzrəә xarici təәcrübəәnin təәtbiqinəә böyük ehtiyac var. Hazırda cəәmi 268 uşaq bu sisteməә cəәlb olunub. İnklusiv təәhsil üzrəә hüquqi baza yaradılsın vəә mövcud Dövləәt Proqramının təәtbiqi genişləәndirilsin Yalnız xüsusi siyahı iləә müəәyyəәn olunan dövləәt müəәssisəәləәri qarşısında, işçiləәrinin sayı 25 vəә daha çox olan müəәssisəәləәrəә əәlilləәri işləә təәmin emtəәkləә bağlı təәləәb nəәzəәrdəә tutulub. İri vəә gəәlirli özəәl müəәssisəәləәrin daha üstün imkanları olmasına baxmayaraq bu sahəәdəә qanunda müvafiq təәləәb nəәzəәrdəә tutulmayıb. “Sosial müdafiəәyəә xüsusi ehtiyacı olan vəә işəә düzəәlməәkdəә çəәtinlik çəәkəәn vəәtəәndaşlar üçün kvota təәtbiq edilməәsi Qaydası” 50 nəәfəәrdəәn çox işçisi olan özəәl müəәssisəәləәrəә dəә şamil edilsin İş qabiliyyəәti olmamasını vəә ya məәhdud olmasını əәsas gəәtirəәrəәk, əәlil insanların yaşayış minimumundan aşağı səәviyyəәdəә pensiya vəә müavinəәtləәrləә təәmin edilməәsi - başqalarının himayəәsindəәn məәhrum olan əәlilləәr insanlaın yarı-ac yaşaması deməәkdir vəә bu ciddi sosial əәdaləәtsizlikdir. Nəәzəәrəә alınmalıdır ki, Azəәrbaycanda 569 min 149 nəәfəәr əәlilldir vəә onlardan 12 min nəәfəәrəәdəәk vəәtəәndaşımız öz sağlamlıqlarını əәrazi bötövlüyümüz uğrunda döyüşləәrdəә itiribləәr. ƏӘlilləәrin pensiya vəә müavinəәtləәri yaşayış minumumu səәviyyəәsinəә uyğun indeksləәşdirilsin Real imkanları olan, böyük müəәssisəәləәr qanunla təәləәb olunan “işçiləәrin həәyat vəә bəәdbəәxt hadisəәləәrdəәn sığortası” təәləәbləәrinəә əәməәl etməәkdəәn yayınırlar. İşçiləәrinin sayı 100 nəәfəәrdəәn çox olan müəәssisəәləәrdəә əәlilləәrin həәyat vəә bəәdbəәxt hadisəәləәrdəәn sığortasının təәmin edilməәməәsinəә görəә xüsusi cəәriməәləәr müəәyyəәn edilsin vəә təәtbiq olunsun. ƏӘlil insanlarımız öz hüquqlarının təәmin edilməәsi üçün hökuməәt orqanlarının qəәbul otaqlarında vəә məәhkəәməәləәrdəә ciddi problemləәr yaşayırlar. Cəәmiyyəәtdəә əәlil hüquqlarının pozulmasına görəә cinayəәt məәsuliyyəәtinin dəәrk olunması vəә ictimai məәsuliyyəәt olduqca aşağı səәviyyəәdəәdir. ƏӘlil insanlara cəәmiyyəәtin bəәrabəәr hüquqlu üzvü kimi etik rəәftar vəә hörməәt göstəәrilməәsi məәdəәniyyəәti (xüsusiləә dəә dövləәt orqanlarında) çox aşağıdır. ƏӘlilləәrin hüquqlarının pozulmasına görəә cinayəәt məәsuliyyəәti gücləәndirilsin Dövləәt-tibb müəәssisəәləәrindəә xidməәt keyfiyəәtinin həәddindəәn artıq aşağı olması vəә pulsuz tibbi ximməәtdəәn yararlanmağın reallıqda mümkün olmaması səәbəәbindəәn əәlilləәr dəә pulsuz ximəәt ala bilmirləәr. Özəәl müəәssisləәrdəә keyfiyəәtli xidməәt göstəәrilməәsi imkanlarının olmasınına baxmayaraq, əәlilləәrin bu imkandan yararlanmağının təәmin olunması üçün hüquqi əәsas yoxdur. Özəәl tibb müəәssisəәləәrindəә əәlilləәrin pulsuz müayinəәsi vəә müalicəәsi təәmin edilsin. Bu istiqaməәtdəә xəәrcləәrin müəәyyəәn hissəәsinin dövləәt təәrəәfindəәn kompensasiya edilməәsinəә dair qaydalar hazırlansın vəә təәsdiq edilsin. Müəәssisəәləәrəә əәlilləәrin məәşğulluğunun təәmin edilməәsi vəә əәlillləәrəә yardım üzrəә nəәzəәrdəә tutulmuş güzəәştləәr iş adamları təәrəәfindəәn sui-istifadəә ediləәrəәk, korrupsiyaya yol açır vəә reallıqda əәlilləәrin işləә təәmin olunmasına yox, büdcəәyəә daxil olacaq vəәsaitləәrin məәnimsəәnilməәsinəә Müəәssisəәləәrəә əәlilləәrin işəә götürülməәsinəә vəә əәlilləәrəә yardım edilməәsinəә görəә vergi güzəәştləәri ləәğv edilsin. ƏӘvəәzindəә, əәlilləәrin məәşğulluğunun təәmin edilməәsinəә dair məәcburi Kvotaların icrası təәmin edilsin. şəәrait yaradır. ƏӘlilləәrin ehtiyacı olan dəәrman preparatlarının çeşid genişliyini nəәzəәrəә aldıqda, yalnız əәlilləәr üçün nəәzəәrdəә tutulmuş məәnbəәləәrdəәn dəәrmanların pulsuz alınması imkanlarının məәhdudluğu, eləәcəә dəә, saxtakarlıq halların baş verməәsi həәqiqi əәlilləәrin dəәrman vəә digəәr tibbi preparatlarla təәminatına köməәk etmir. Qanunda əәlilləәrin bütün aptekləәrdəәn pulsuz dəәrman alma imkanlarını təәmin edəәn təәləәbləәr vəә mexanizmləәr müəәyyəәn edilsin. ƏӘlilləәrin sosial müdafiəәsinin gücləәndirilməәsi üçün təәləәb olunan böyük məәbləәğdəә vəәsailəәrin dövləәt büdcəәsindəәn maliyyəәləәşdirilməәsi imkanlarının məәhdudluğu vəә neftin qiyməәtinin düşəәməәsi iləә bağlı milli gəәlirləәrin azalması şəәraitindəә təәklif ediləәn təәbdirləәrin həәyata keçirlməәsi çəәtinləәşir vəә qanunların icra olunmamasına dözümlülüyü vəә etinasızlığı artırır. ƏӘlilləәrin sosial müdafiəәsi üzrəә xəәrcləәrin maliyəәləәşdirlməәsinəә yardım etməәyi nəәzəәrdəә tutan Maliyyəә Amnistiyası haqqında Qanun qəәbul edilsin. Bu Qanuna əәsasəәn əәliləәrin sosial müadfiəәsinəә könüllü edilmiş yardımın 10 misli məәqləәğindəә olmaqla, 2016-cı iləәdəәk, qeyri- qanuni yolla əәldəә edilmiş vəәsaitləәrəә maliyəә amnistiyası təәtbiq edilsin. 2006-cı ildəә qanunda dəәyişiklik edilməәsi iləә bağlı əәlilləәr üçün nəәzəәrdəә tutulan sığorta məәbləәğinin artırılması nəәticəәsindəә əәvvəәlki illəәrdəә əәlil olmuş şəәxsləәrin hüquqları ciddi şəәkildəә pozulub vəә sosial əәdaləәtsizliyəә səәbəәb olub. Müharibəә əәlilləәrinəә 2006-cı iləәdəәk verilmiş sığorta məәbləәği iləә hazırki məәbləәğ arasındakı fəәrq indeksləәşdirməә yolu iləә müəәyyəәn edilsin vəә kompensasiya şəәklindəә ödəәnilsin Sosial müavinəәt almayan I qrup əәlilləәrinin fiziki vəәziyyəәtinin ağır olduğunu, eləәcəә dəә sosial müavinəәt alan II qrup əәlilləәrin həәm fiziki, həәm dəә maddi durumunun zəәif olmasını nəәzəәrəә aldıqda, onların Prezident təәqaüdündəәn məәhrum edilməәsi sosial əәdaləәtsizlikdir. Prezident təәqaüdü sosial müavinəәt almayan I qrup vəә sosial müavinəәt alan II qrup əәlilləәrəә dəә şamil edilsin İşləәyəәn əәliləәrin əәməәk haqlarının aşağı olduğunu nəәzəәrəә aldıqda, işləәməәdikləәri təәqdirəәd alacaqları işsiszlik müavinəәti arasında fəәrqin az olmasına görəә əәlilləәrin məәşğulluğa maraqları azalır, müavinəәtləә kifayəәtləәnməә meyli artır vəә məәhdud əәməәk qabiliyyəәtli əәlilləәr passiv kütləәyəә çevrilir. ƏӘlilləәr işəә düzəәldikdəә işsizliyəә görəә onlara veriləәn müavinəәt saxlanılsın (verilməәsi davam etdirilsin) ƏӘhalinin böyük əәksəәriyyəәtinin öz hüquqlarından məәlumatlı olmamaları, savadsızlıq vəә maarifləәndirməә işləәrinin zəәifliyi səәbəәbləәrindəәn bir çox əәlil insanlar qanunla müəәyyəәn edilmiş müddəәtləәrdəә öz hüquqlarının təәmin edilməәsinəә dair müvafiq müraciəәtləәri etməәdikləәrindəәn bir çox imtiyazlardan vəә təәminatlardan məәhrum olublar ki, buna görəә vəәtəәndaşlarla yanaşı, dövləәt dəә məәsuliyyəәt daşımalıdır. Hüquq vəә imtiyazlarından məәlumatsız olaraq, vaxtında müraciəәt etməәyəәn əәlilləәrin qanunla müəәyyəәn edilmiş hüquqları defakto tanınsın vəә onlar üçün nəәzəәrdəә tutulmuş təәminatlar verilsin. I qrup əәlilin vəәsiqəәsindəә əәməәk qabiliyyəәtinin olmaması barəәdəә yazılan qeyd onların işləә təәmin edilməәməәsi üçün işəәgötürəәnləәr təәrəәfindəәn hüquqi əәsas yaradır vəә məәşğulluq imkanaları olan əәlilləәrin hüquqlarının pozulmasına səәbəәb olur.
I qrup əәlilləәrin işləә təәmin olunmasında qanunla müəәyyəәn edilmiş məәhdudiyyəәt aradan qaldırılsın. ƏӘlilləәrin əәməәk qabiliyyəәtinin olmaması barəәdəә səәnəәdləәrindəә aparılan qeydləәr dəәyişdiriləәrəәk, əәməәk qabiliyyəәtinin məәhdudluğu barəәdəә qeydləәr kimi daha geniş məәzmunda təәsvir olunsun. ƏӘliləәrin hansı işləәrdəә vəә hansı məәhdudiyyəәtləәrləә işləәməәyəә icazəә verilməәsi barəәdəә Təәlimat hazırlansın. QANUNLARIN İCRASI ÜZRƏӘ: ƏӘsas meyar: Qanun kağız üzəәrindəә qalmaq üçün qəәbul olunmur, qanunların icrası təәmin edilməәlidir ƏӘn müasir tipli, yeni tikililəәrinin bir qismi istisna olmaqla, Azəәrbaycan əәrazisindəә əәlilləәrin səәrbəәst həәrəәkəәt etməәləәri Bütün tikililəәrin əәlilləәrin səәrbəәst istifadəәsi təәləәbləәrinəә uyğunlaşdırılması təәmin edilsin.
üçün şəәrait yox səәviyyəәsindəәdir. Müəәssisəәləәr mövcud binalarda pandusların quraşdırılması vəә digəәr bu kimi təәləәbləәrin təәmin olunmasında əәlavəә xəәrcləәr çəәkməәkdəәn yayınırlar. Yeni tikililəәrdəә eyni təәləәbləәrin əәməәl olunmasına maraq göstəәrmirləәr, çünki bu istiqaməәdəә dövləәt nəәzarəәti zəәifdir. Eləәcəә dəә, yeni tikililəәrin layihəәləәndirilməәsi zamanı əәliləәrin təәləәbləәrinin nəәzəәrəә alınması təәmin edilsin
ƏӘlilləәrəә qanuna müvafiq olaraq pulsuz vəә ya güzəәtşləә təәmin ediləәn xüsusi avadanlıqlar (arabalar, protezləәr vəә s.) keyfiyyəәt təәləәbləәrinəә cavab vermir vəә vaxtından tez sıradan çıxır. ƏӘlilləәrin maddi təәminatı aşağı olduğundan həәmin vasitəәləәri yenidəәn almağa imkanları çatmır, əәziyyəәt içindəә yaşayır, yaxud əәn yaxşı halda ayrı-ayrı fəәrdləәrin qayğısına möhtac qalmış olurlar. ƏӘlilləәr fiziki imkanlarının yaxşılaşdırılması üçün nəәzəәrdəә tutulmuş bütün vasitəәləәrləә təәmin edilsin. Sıradan çıxmış vasitəәləәr dəәrhal dövləәt hesabına yeniləәri iləә əәvəәz edilsin. ƏӘlilləәrin qanunla müəәyyəәn edilmiş məәnzilləә təәmin edilməәk hüququ reallıqda həәyata keçirilmir. Azəәrbaycanda cəәmi 5 min əәlil məәnzilləә təәmin edilib. Məәqsəәdli büdcəә ayırmaları vəә kölkəә iqtisadiyyatında əәlilləәrin sosial müdafiəәsinəә yönəәlik maliyyəә amnistiyası hesabına I vəә II qrup əәıliləәrdəәn başlamaqla, əәlilləәrəә dövləәt hesabına məәnzilləә təәmin edilməәsi təәmin edilsin. Tikililəәrin layihəәləәndirilməәsi vəә tikilməәsi zamanı korrupsiya hallarına yol verilir vəә əәlilləәrləә bağlı təәləәbləәr yetəәrincəә nəәzəәrəә alınmır. Tikililəәrin layihəәləәndirilməәsi vəә tikilməәsi zamanı əәlilləәrin nəәzəәrəә alınmasına dair təәləәbləәrin təәmin edilməәsi üzrəә ƏӘlilləәrin İctimai Təәşkilatlarının razılığının alınması qaydası təәtbiq edilsin İnternat məәktəәbləәrini təәrk edəәn əәlil uşaqlar iş tapmaqda ciddi çəәtinlikləәrləә üzləәşir, özləәrinəә inamı azalır, cəәmiyyəәtəә yararsızlıq hissi gücləәnir vəә cəәmiyyəәtəә inteqrasiyası uğursuz olur. Onlar üçün zəәruri yaşayış standartlarının təәmin olunmadığı şəәraitdəә reabilitiasiyası mümkün olmur. Beləә yeniyetməә vəә gəәncləәrin vəәziyyəәti ağırlaşdıqca, sonradan onların cəәmiyyəәt üçün “yükəә” vəә ya yeni risk qrupuna çevrilməә ehtimalı artır. İnternat məәktəәbləәrini bitirəәn, həәddi-buluğa çatmış əәlil yeniyetməәləәr dövləәt hesabına yaşayış sahəәsi iləә təәmin edilsin Cəәmiyyəәtdəә korrupsiya halları bütün sahəәləәri əәhatəә etdiyindəәn əәlilləәrin sosial müdafiəәsi istiqaməәtindəә ayrılan milyonlarla manat vəәsait təәyinatına görəә düzgün istifadəә olunmur. Büdcəә, ümumilikdəә, nəә qəәdəәr sosial yönümlü olsa da, reallıqda aztəәminatlı qrupa daxil olan vəә daha çox qayğıya ehtiyacı olan əәlliləәrin sosial vəәziyyəәtindəә ciddi irəәliləәşiyləәr əәldəә olunmur. İqtisadiyyatda gedəәn inflyasiya vəә hökuməәtin devalvasiya siyasəәti əәlilləәrin vəәziyyəәtini gündəәn-günəә pisləәşdirir. ƏӘlilləәrin sosial müdafisəәi iləә bağlı təәdbirləәrin maliyyəәləәşdirilməәsi üzrəә xəәrcləәrəә nəәzarəәt gücləәndirilsin. Eləәcəә dəә, devalvasiyalar zamanı manatın dəәyəәrsizləәşməәsi müvaqibilindəә əәlilləәrəә dəәymiş ziyan kompensasiya edilsin. 1990-cı illəәrdəәn başlayaraq minləәrləә vəәtəәndaşımız müharibəәdəә iştirakdan yayınmaq məәqsəәdi iləә saxta əәlillik statusu almağa nail olublar. Səәhiyyəә Nazirliyi vəә sonradan ƏӘməәk vəә ƏӘhalinin Sosial Müdafiəәsi Nazirliyinin nəәzdindəә yaradılan TSEK-ləәrdəә çalışan vəәzifəәli şəәxsləәr həәqiqi əәlilləәrin hüquqların kəәskin şəәkildəә pozaraq, minləәrləә insana saxta əәlillik dəәrəәcəәləәri təәyin edilməәsindəә birbaşa işitrak edibləәr. Sonradan bəәzi TSEK səәdrləәri işdəәn azad olunsalar da, onlar vəә digəәr Ordudan yayınan sağlam vəә qisməәn qüsurlu şəәxsləәrin əәlillik almaları iləә nəәticəәləәnəәn bütün faktlar araşdırılsın, saxta əәlilləәrin statusu ləәğv edilsin vəә cinayəәtəә yol vermiş bütün şəәxsləәr ciddi qaydada cəәzalandırılsın. təәqsurkar şəәxsləәr haqqında cinayəәt işi qaldırılmayıb. TSEK-ləәrdəә 1990-cı illəәrdəәn indiyəәdəәk əәlillik statusunun verilməәsi iləә bağlı ciddi korrupsiya hallarına yol verilməәsi nəәticəәsindəә bütün əәlilləәrin ~60% qəәdəәri saxta yolla əәlillik almış sağlam insanlar vəә ya əәlillik dəәrəәcəәsi ağırlaşdırılmış, sağlamlığı qisməәn məәhdud olan vəәtəәndaşlar təәşkil edir. Həәmin şəәxləәr təәrəәfindəәn, ümumilikdəә 24 il əәrzindəә qanunsuz yolla dövləәt büdcəәsindəәn külli miqdarda əәlillik müavinəәtləәri, pensiyalar vəә digəәr imtiyazlar əәldəә edilib. Bu vəәsaitləәr həәqiqi əәlilləәrəә verilməәli olduğu halda əәlil olmayanlar vəә onlara saxta əәlillik statusu verəәn vəәzifəәli şəәxsləәr təәrəәfindəәn məәnimsəәnilib. TSEK-ləәrdəә aparılmış saxtakarlıqlar nəәticəәsindəә sağlam əәhaliyəә ödəәnilmiş əәlillik üzrəә pensiya vəә müavinəәtləәrin cinayəәtəә yol vermiş vəәzifəәli şəәxsləәr təәrəәfindəәn dövləәtəә geri ödəәnilməәsi təәmin edilsin vəә həәqiqi əәlilləәrin gəәlirləәrinəә, müvafiq qaydada bölüşdürülməәkləә, əәlavəә edilsin. ƏӘlilləәr təәrəәfindəәn məәhkəәməәləәrdəә onlara qarşı hörməәtsizlik, süründürməәçilik, rüşvəәt təәləәb olunması, qanuni təәləәbləәrin əәsassız rəәdd edilməәsi vəә digəәr pozuntularla vəә süni maneəәləәrləә üzləәşməәkləә bəәrabəәr, əәdaləәtli qəәrarların qəәbul edilməәməәsi iləә bağlı ölkəә rəәhbəәrliyinəә həәr ay yüzləәrləә rəәsmi şikayəәt məәktubu daxil olur. Lakin ciddi qaydada əәməәli-islah təәdbirkləәri görülməәdiyindəәn eyni proses, həәləә dəә, davam edir. Məәhkəәməәyəә müraciəәt etmiş əәlilləәrin işləәrinəә dair Xüsusi Komissiya yaradılsın vəә əәdaləәtli qəәrarların qəәbul olunması təәmin edilsin. Eləәcəә dəә, müharibəә əәlilləәrinəә sığorta pulunun ödəәnilməәsinəә dair verilmiş, 500- dəәn artıq Məәhkəәməә Qəәrarlarının icrası qısa müddəәtdəә təәmin edilsin. Müharibəә əәlilləәrinin, həәləә dəә, ala bilməәdikləәri sığorta ödəәnişləәri tam şəәkildəә vəә müvafiq qaydada indeksləәşdirməә aparmaqla ödəәnilsin. İcra orqanlarının ayrı-ayrı şəәxsləәri əәlilləәrin sosial müdafiəәsi üçün qanunda nəәzəәrdəә tutulmuş vəәzifəә vəә səәlahiyyəәtləәrindəәn sui istifadəә edəәrəәk, əәlilləәr üçün ayrılmış əәmlaka sahib çıxır vəә ya saxta yolla əәlilləәrin adına səәnəәdləәşdirməә aparmaqla bu kimi obyektləәri özününküləәşdirəәrəәk, əәlilləәrəә çatacaq gəәlirləәrəә yiyəәləәnirləәr. Dövləәt büdcəәsindəәn əәllilikləә bağlı ayrılmış vəәsaitləәrin təәyinatına uyğun xəәrcləәnməәsinəә nəәzarəәt gücləәndirilsin. İcra hakimiyyəәti orqanları təәrəәfindəәn əәlilləәrəә qeyri-yaşayış otaqlarını verməәk, xammal əәldəә edilməәsi vəә məәhsul satışına yardım etməәk adı iləә icra olunmuş bütün layihəәləәrin müstəәqil ekspertizası aparılsın vəә saxta yolla məәnimsəәnilmiş obyektləәr vəә təәsəәrrüfatlar dövləәt təәrəәfindəәn müsadirəә olunaraq həәqiqi əәlilləәrin istifadəәsinəә verilsin Cəәzaçəәkməә məәntəәqəәləәrindəә əәlilləәrin daha çox asıllıqda (çarəәsiz) olduqlarından sui-istifadəә ediləәrəәk, onların hüquqları müxtəәlif formalarda, kəәskin şəәkildəә pozulur. Bu da, əәlilləәrin azadlığa çıxdıqdan sonra normal cəәmiyyəәtəә inteqrasiyasını daha da çəәtinləәşdirir vəә bəәzi hallarda mümkünsüz edir. Cəәzaçəәkməә müəәssisəәləәrindəә saxlanılan əәlilləәrin sosial vəәziyyəәti yaxşılaşdırılsın. Cəәzaçəәkməә müəәssisəәləәrindəә işləәyəәn əәlilləәrin gəәlirləәrinin onlara tam şəәkldəә ödəәnilməәsi təәmin edilsin.
Bakı şəәhəәrindəә vəә digəәr əәraziləәrdəә əәlilləәr üçün nəәzəәrdəә tutulmuş əәraziləәrin vəә tikililəәrin qeyri-qanunu yollarla məәnimsəәnilməәsi vəә kommersiya məәqsəәdli binaların, məәnzilləәrin tikilməәsi vəә/vəә ya satılması halları barəәdəә faktlar vardır. ƏӘvəәzindəә, həәmin əәmlakdan faydalanmaq haqqı əәlindəәn alınmış əәlilləәr - kasıb vəә ağır məәnzil şəәraitindəә yaşamaqda davam edirləәr. ƏӘlilləәr üçün nəәzəәrdəә tutulmuş tikililəәrin qeyri-qanuni yollarla məәnimsəәnilməәsi, təәyinatına uyğun istifadəә olunmaması vəә əәlilləәr üçün tikilməәsi nəәzəәrdəә tutulan binaların, evləәrin vəә məәnzilləәrin yerindəә digəәr binaların tikilməәsinəә qarşı cinayəәt vəәsadəәti qaldırılsın vəә məәhkəәməә orqanlarına
göndəәrilməәsi təәmin edilsin. ƏӘlilləәrin Bəәrpa Məәrkəәzləәrindəә kəәskin həәrəәkəәt məәhdudluğu olan I vəә II Qrup əәlilləәrin rahat istifadəәsi üçün yardadılan şəәrait qəәnaəәtbəәxş deyil. ƏӘlavəә avadanlıqların quraşdırılması vəә möbcud şəәraitin əәlilləәrin məәhdudluq xususisyyəәtləәrinəә uyğunlaşdırılmasına ehtiyac vardır. ƏӘlilləәr üçün tikiləәn vəә təәkiləәcəәk Bəәrpa Məәrkəәzləәrinin bütün qəәbildəәn olan əәlilləәrin təәləәbləәrinəә uyğunluğu təәmin edilsin
ƏӘlil insanlara münasibəәt cəәmiyyəәtdəә birməәnalı deyil. ƏӘhalinin kifayəәt qəәdəәr maarifləәndirilməәməәsi səәbəәbləәrindəәn, bir çox insanlar əәlilləәrəә cəәmiyyəәtin eyni-hüquqlu üzvü kimi yanaşmır, onların ictimai həәyatda aktiv işitrakını normal qəәbul etmir vəә bir bir çox hallarda etik-davranış qaydalarına əәməәl etmirləәr. Bu vəәziyyəәtəә görəә müvafiq hökuməәt orqanları ciddi məәsuliyyəәt daşımalıdır. ƏӘlilləәrləә bağlı ayrı seçkiliyin aradan qaldırılması istiqaməәtindəә ciddi əәməәli təәdbirləәr görülüsün. ƏӘlilləәrin sanatoriya-kurort müalicəәsi vəә Azəәrbaycanda mümkün olmayan əәməәliyyatlarla bağlı ciddi porblemləәr yaşanır. ƏӘlilin xarici ölkəәləәrəә aparılması vəә əәməәliyyatı vəә ya müalicəәsinəә dövləәt təәrəәfindəәn maliyyəә vəәsaiti ayrılmır. Beləә ehtiyacı olan əәlliləәr cəәmiyəәtin ayrı-ayrı fəәrdləәrinin məәrhəәməәtinəә möhtac qalmış olurlar. ƏӘlilləәrin xaricdəә müalicəәsinəә dair dövləәt təәrəәfindəәn şəәrait yaradılsın. Bu istiqaməәtdəә ictimai təәşkilarlarla qarşılıqlı münüasibəәtləәr səәməәrəәləәşdirilsin. İlkin araşdırlmalara görəә bütün əәlilləәrin 60%-i saxta yollarla əәlillik statusu alanlardır. Bu insanlara illəәr boyu dövləәt büdcəәsindəәn ödəәniləәn pullar həәqiqi əәlilləәrəә verilməәli idi vəә onların haqqının məәnimsəәnilməәsi deməәkdir. Bu da cəәmiyyəәtimizdəә ciddi sosial-əәdaləәtsizliyəә yol verilməәsi kimi dəәyəәrləәndirilir vəә cəәmiyyəәtin ictimai dəәyəәrləәrinəә, vəәtəәndaş- dövləәt münasibəәtləәrinəә zəәrbəә vurur. ƏӘliləәrin təәkrar müayinəәsi keçirilsin vəә saxta əәlilləәrin statusu ləәğv edilsin. Yüklə 182,79 Kb. Dostları ilə paylaş:
|