MÜND
Ə
R
İ
CAT
Ön Söz ……………………………………………………………………………………………………….....
VI
T
əşə
kkürl
ə
r …………………………………………………………………………………………………....
VII
G
İ
R
İŞ
……………………………………………………………………………………………………………
1
Kitabın M
ə
qs
ə
dl
ə
ri …………………………………………………………………………………...... 2
Bu kitabdan nec
ə
istifad
ə
etm
ə
li ……………………………………………………………………. 2
Anlayı
ş
lar v
ə
konsepsiyalar ………………………………………………………………………….. 3
M
Ə
CBUR
İ
Ə
M
Ə
K V
Ə
İ
NSAN ALVER
İ
QLOBAL
İ
QT
İ
SAD
İ
YYATDA …………………………………..
7
M
ə
cburi
ə
m
ə
y
ə
dair faktlar v
ə
r
ə
q
ə
ml
ə
r …………………………………………………………… 7
İ
qtisadi sektorlar riskl
ə
üz-üz
ə
................................................................................................. 9
H
ə
ssas i
ş
çil
ə
rin qrupları ……………………………………………………………………………… 10
M
Ə
CBUR
İ
Ə
M
Ə
Y
Ə
QAR
Ş
I M
İ
LL
İ
STRATEG
İ
YALARDA
Ə
M
Ə
K MÜF
Ə
TT
İŞ
L
Ə
R
İ
N
İ
N ROLU………
11
M
ə
cburi
ə
m
ə
y
ə
qar
ş
ı qlobal siyas
ə
tl
ə
rd
ə
n milli siyas
ə
tl
ə
r
ə
…………………………………… 11
Ə
m
ə
k müf
ə
tti
ş
l
ə
rinin v
ə
zif
ə
si v
ə
rolu ………………………………………………………………. 13
QURBANLARIN MÜ
Ə
YY
Ə
N ED
İ
LM
Ə
S
İ
V
Ə
M
Ə
CBUR
İ
Ə
M
Ə
K HALLARININ ARA
Ş
DIRILMASI……
17
Qanunu t
ə
tbiqinin ç
ə
tinlikl
ə
ri ................................................................................................... 17
Mümkün m
ə
cburi
ə
m
ə
k v
ə
ziyy
ə
tl
ə
rinin indikatorları ……………………………………………. 18
İ
stintaq texnikaları ……………………………………………………………………………………… 20
İ
stintaq v
ə
c
ə
rim
ə
l
ə
r …………………………………………………………………………………… 23
Z
ə
r
ə
rç
ə
k
ə
nl
ə
rl
ə
nec
ə
davranmalı …………………………………………………………………… 24
Ə
m
ə
k müf
ə
tti
ş
l
ə
rinin etik davranı
ş
ı ………………………………………………………………… 26
Dig
ə
r t
ə
r
ə
fda
ş
larla
ə
m
ə
kda
ş
lıq ……………………………………………………………………… 27
Ə
m
ə
kda
ş
lı
ğ
ın növl
ə
ri ……………………………………………………………………………………29
Ə
m
ə
k müf
ə
tti
ş
l
ə
rinin t
ə
hlük
ə
sizliyi …………………………………………………………………. 31
QEYR
İ
-FORMAL
İ
QT
İ
SAD
İ
YYAT V
Ə
QEYR
İ
-QANUN
İ
İŞƏ
GÖTÜRM
Ə
İ
L
Ə
Ə
LAQ
Ə
L
Ə
R …………..
32
Qabaqlama v
ə
m
ə
lumatlılı
ğ
ın artırılmasının vacibliyi …………………………………………… 32
Qeyri-formal iqtisadiyyatda m
ə
cburi
ə
m
ə
k ………………………………………………………… 33
Qeyri-qanuni i
şə
götürm
ə
y
ə
n
ə
zar
ə
t ………………………………………………………………… 35
Öz
ə
l i
şə
götürm
ə
agentlikl
ə
ri v
ə
t
ə
minat kanallarına n
ə
zar
ə
t …………………………………… 36
T
Ə
L
İ
M MODULLARI V
Ə
ÖYR
Ə
NM
Ə
F
Ə
AL
İ
YY
Ə
TL
Ə
R
İ
…………………………………………………
40
Be
ş
günlük seminar …………………………………………………………………………………… 41
Üç-günlük m
əşğə
l
ə
……………………………………………………………………………………… 43
Ə
lav
ə
1: Öyr
ə
nm
ə
t
ə
dbirl
ə
ri ……………………………………………………………………………45
Ə
lav
ə
2: Kazuslar …………………………………………………………………………………………48
Ə
lav
ə
3: Hüquqi S
ə
n
ə
dl
ə
r ………………………………………………………………………………52
Ə
lav
ə
4: Dig
ə
r m
ə
nb
ə
l
ə
r ………………………………………………………………………………. 58
IX
G
İ
R
İŞ
M
ə
cburi
ə
m
ə
yin, el
ə
c
ə
d
ə
insan alverinin cari formaları çox zaman cinay
ə
t kimi n
ə
z
ə
r
ə
alınır v
ə
ə
m
ə
k müf
ə
tti
ş
l
ə
rinin daxil ola bilm
ə
dikl
ə
ri bir sah
ə
kimi t
ə
qdim olunur. Bu kitab m
ə
cburi
ə
m
ə
yin
ə
m
ə
k müf
ə
tti
ş
l
ə
rin
ə
nec
ə
aidiyyatı oldu
ğ
unu, bu halların nec
ə
mü
ə
yy
ə
n edil
ə
bil
ə
c
ə
yi v
ə
ona qar
ş
ı
mübariz
ə
vasit
ə
l
ə
rini izah edir.
Ə
m
ə
k müf
ə
tti
ş
l
ə
rinin m
ə
cburi
ə
m
ə
k v
ə
insan alverin
ə
qar
ş
ı
beyn
ə
lxalq mübariz
ə
d
ə
rolunun bir çox s
ə
b
ə
bl
ə
ri vardır:
•
Cari m
ə
cburi
ə
m
ə
k formaları iqtisadiyyatın bir çox sektorlarına
mür
ə
kk
ə
b paylama z
ə
ncirl
ə
ri v
ə
insanların i
ş
axtarmaq m
ə
qs
ə
dil
ə
s
ə
rh
ə
dl
ə
ri qeyri-qanuni keçm
ə
si vasit
ə
sil
ə
daxil olmu
ş
dur.
•
M
ə
cburi
ə
m
ə
k v
ə
insan alveri h
ə
m insan haqqlarının h
ə
m d
ə
i
ş
çil
ə
rin
hüquqlarının pozulması dem
ə
kdir. M
ə
cburi
ə
m
ə
k layiqli
ə
m
ə
yin anti-
tezisidir v
ə
m
ə
cburi
ə
m
ə
kd
ə
n azad olmaq dörd fundamental
ə
m
ə
k
azadlıqlarından biridir v
ə
ə
m
ə
k müf
ə
tti
ş
l
ə
ri bu haqqları t
ə
bli
ğ
etm
ə
li
v
ə
qorumalıdırlar.
•
M
ə
cburi
ə
m
ə
k v
ə
insan alveri ciddi g
ə
lir g
ə
tir
ə
n bir sah
ə
dir v
ə
çox
zaman qeyri-qanuni f
ə
aliyy
ə
tl
ə
r olan vergi gizl
ə
dilm
ə
si v
ə
sosial
müdafi
ə
öd
ə
ni
ş
l
ə
rinin saxtala
ş
dırılması kimi hallarla
ə
laq
ə
l
ə
ndirilir.
•
Sa
ğ
lamlıq v
ə
t
ə
hlük
ə
sizliy
ə
el
ə
c
ə
d
ə
qeyri-qanuni i
şə
götürm
ə
y
ə
dair
münt
ə
z
ə
m yoxlamalar mümkün m
ə
cburi
ə
m
ə
k hallarının i
ş
ar
ə
l
ə
rinin
ortalı
ğ
a çıxara bil
ə
r.
Ə
m
ə
k müf
ə
tti
ş
l
ə
ri v
ə
dig
ə
r n
ə
zar
ə
t qurumları bu
cür halların ortalı
ğ
a çıxarılmasında mühüm rol oynaya bil
ə
rl
ə
r.
•
Ə
m
ə
k müf
ə
tti
ş
l
ə
ri axtarı
ş
bar
ə
d
ə
q
ə
rar olmadan i
ş
yerl
ə
rin
ə
girib
yoxlama apara bil
ə
rl
ə
r. Bundan
ə
lav
ə
onların istifad
ə
sind
ə
dig
ə
r
vasit
ə
l
ə
r d
ə
vardır. Bu hal onları hüquq mühafiz
ə
orqanları üçün vacib
t
ə
r
ə
fda
ş
a çevirir.
•
Ə
m
ə
k müf
ə
tti
ş
l
ə
rinin m
ə
cburi
ə
m
ə
yin qar
ş
ısının alınması v
ə
z
ə
r
ə
r
ç
ə
k
ə
nl
ə
rin qorunmasında potensial rolu vardır. Bel
ə
likl
ə
, onlar
hökum
ə
t qurumlarının, i
şə
götür
ə
n v
ə
i
ş
çi t
əş
kilatlarının v
ə
QHT-l
ə
rin
m
ə
cburi
ə
m
ə
k v
ə
insan alveri m
ə
s
ə
l
ə
l
ə
rind
ə
vacib t
ə
r
ə
fda
ş
larıdırlar.
1
2
Kitabın M
ə
qs
ə
dl
ə
ri
Bu kitab
ə
sas
ə
n
ə
m
ə
k müf
ə
tti
ş
l
ə
ri üçün n
ə
z
ə
rd
ə
tutulmu
ş
dur amma dig
ə
r hüquq mühafiz
ə
orqanları, m
ə
s
ə
l
ə
n, polis, vergi v
ə
miqrasiya orqanları da ondan yararlana bil
ə
r. Kitabın
ə
sas
m
ə
qs
ə
di
ə
m
ə
k müf
ə
tti
ş
l
ə
rin
ə
m
ə
cburi
ə
m
ə
k v
ə
insan alverini anlamaqda köm
ə
k etm
ə
k, bu
m
ə
fhumların onların i
ş
in
ə
nec
ə
aid oldu
ğ
unu v
ə
onların bu cinay
ə
t
ə
qar
ş
ı qlobal mübariz
ə
siy
ə
nec
ə
d
ə
st
ə
k ver
ə
bil
ə
c
ə
kl
ə
rini göst
ə
rm
ə
kdir. Kitab h
ə
mçinin
ə
m
ə
k müf
ə
tti
ş
l
ə
rini qanunları icra etm
ə
y
ə
v
ə
m
ə
cburi
ə
m
ə
k v
ə
insan alverin
ə
qar
ş
ı mübariz
ə
y
ə
dair milli strategiyaların icrasında aktiv rol
oynama
ğ
a h
ə
v
ə
sl
ə
ndir
ə
c
ə
kdir:
•
Ə
m
ə
k müf
ə
tti
ş
l
ə
rinin m
ə
cburi
ə
m
ə
k v
ə
insan alverin
ə
dair
anlayı
ş
larını, z
ə
r
ə
rç
ə
k
ə
nl
ə
rin tanınması v
ə
qar
ş
ısının alınması
bacarıqlarını artırmaq;
•
Ə
m
ə
k müf
ə
tti
ş
l
ə
ri, polis v
ə
dig
ə
r t
ə
r
ə
fda
ş
lar arasında
ə
m
ə
kda
ş
lı
ğ
ı
gücl
ə
ndirm
ə
k;
•
Z
ə
r
ə
rç
ə
k
ə
nl
ə
rin qorunması v
ə
xidm
ə
tl
ə
r
ə
gönd
ə
ri
ş
ini yax
ş
ıla
ş
dırmaq;
•
“Kölg
ə
” iqtisadiyyatı v
ə
qeyri-qanuni i
şə
götürm
ə
praktikaları il
ə
olan
ə
laq
ə
l
ə
ri ara
ş
dırmaq;
•
Praktiki t
ə
lim vasit
ə
l
ə
ri v
ə
öyr
ə
nm
ə
f
ə
aliyy
ə
tl
ə
ri t
ə
klif etm
ə
k;
•
Ə
lav
ə
resurs kitabı v
ə
t
ə
limat kimi faydalı olmaq.
Bu kitabdan nec
ə
istifad
ə
etm
ə
li
Bu kitab t
ə
lim kurslarında v
ə
dövl
ə
t siyas
ə
tini formala
ş
dırark
ə
n istinad kitabı kimi istifad
ə
olunmaq
üçün dizayn edilmi
ş
dir. Kitabda m
ə
cburi
ə
m
ə
k v
ə
insan alverin
ə
, milli v
ə
regional strategiyalar,
z
ə
r
ə
rç
ə
k
ə
nl
ə
rin mü
ə
yy
ə
n edilm
ə
si v
ə
m
ə
cburi
ə
m
ə
k hallarının ara
ş
dırılmasına dair
ə
n son statistik
m
ə
lumatlardan istifad
ə
edilir. Burada abbreviaturada verilmi
ş
m
ə
liumatlar siyas
ə
ti
istiqam
ə
tl
ə
ndirm
ə
k v
ə
m
ə
cburi
ə
m
ə
k v
ə
insan alverini aradan qaldırmaq i
ş
in
ə
ə
m
ə
k müf
ə
tti
ş
l
ə
rinin
daha f
ə
al c
ə
lb olunmasına z
ə
min hazırlamaq m
ə
qs
ə
dil
ə
verilmi
ş
dir. Uy
ğ
un yerl
ə
rd
ə
dig
ə
r resurslar
v
ə
materiallara aid informasiya verilmi
ş
dir.
Biz iki t
ə
lim modulu hazırlamı
ş
ıq, biri 5 günlük dig
ə
ri 3 günlük. H
ə
r iki modul m
ə
cburi
ə
m
ə
k v
ə
insan
alverini
ə
hat
ə
edir, modulun t
ə
rkibi h
ə
r ölk
ə
v
ə
ya regionun xüsusi v
ə
ziyy
ə
tini n
ə
z
ə
r
ə
almaqla
uy
ğ
unla
ş
dırıla bil
ə
r. Bu kitabın
ə
lav
ə
l
ə
rind
ə
oxucular üçün öyr
ə
nm
ə
f
ə
aliyy
ə
tl
ə
ri, materiallar,
hadis
ə
l
ə
r v
ə
ba
ş
qa oxu materialları haqda m
ə
lumat verilmi
ş
dir.
T
ə
lim modulları interaktiv öyr
ə
nm
ə
metodları üz
ə
rind
ə
qurulmu
ş
dur. Bu o dem
ə
kdir ki, i
ş
tirakçılar
f
ə
al
şə
kild
ə
t
ə
lim prosesin
ə
qo
ş
ulur v
ə
onların fikir v
ə
t
ə
crüb
ə
l
ə
ri d
ə
y
ə
rli bir resurs kimi q
ə
bul edilir.
T
ə
limin aparıcısı bu mübadil
ə
prosesinin t
ə
minatçısıdır v
ə
öyr
ə
nm
ə
prosesi i
ş
tirakçının üz
ə
rind
ə
qurulmalıdır.
İ
nteraktiv öyr
ə
nm
ə
qrup i
ş
i, rol oynama v
ə
müxt
ə
lif hadis
ə
l
ə
rin müzakir
ə
sind
ə
n ibar
ə
tdir. Proses
ə
prezentasiyalar, video v
ə
dig
ə
r materiallar köm
ə
k edir. Bu kitab birg
ə
xüsusi disk t
ə
min edilmi
ş
dir
v
ə
orada müvafiq s
ə
n
ə
dl
ə
r, video materiallar v
ə
prezentasiyalar toplanmı
ş
dır.