Xavfsizlikni ta’minlash vositalari [1]
Ishlovchilarga zararli va xavfli ishlab chiqarish
omillarining ta’sirini kamaytirish yoki oldini olish
uchun ximoya vositalari qo’llaniladi. Ishlovchilarning
ximoya vositalari inson organizmiga eng ma’qul
sharoitlarni xosil qilishi va quyidagilarni ta’minlashi
lozim:
- ish zonasidan xavfli va zararli narsalar, xamda
materiallarni uzoqlashtirish yoki xaydash;
- zararli omillar miqdorini belgilangan darajadagi
sanitar normagacha kamaytirish;
- ishlovchilarni qabul qilingan texnologiyalar va
ish sharoitlarida xamrox bo’lgan zararli va xavfli
ishlab chiqarish omillaridan ximoya qilish;
-
texnologik
jarayon bo’zilganda paydo
bo’ladigan salbiy omillardan ximoya qilishi lozim.
Ximoya vositalarini tanlash xar bir aloxida
xolatlarda Mexnat xavfsizligi talablariga asosan
amalga oshiriladi. Xavfsizlikni ta’minlashprinsiplari
va usullarini gavdalantirishda xar xil ximoya
vositalari qo’llaniladi.
Ximoya vositalarining qo’llanilishi xarakteri
bo’yicha kollektiv ximoya vositalari (KXV) va
shaxsiy ximoya vositalariga (ShXV) bo’linadi. Xar
biri vazifasiga ko’ra sinflarga bo’linadi. KXV zararli
va xavfli omillarga bog’lik xolda: shovqindan,
titrashdan, elektrostatik zaryadlardan ximoyalash
vositalariga
sinflanadi.
ShXV
asosan
ximoyalanadigan inson a’zosi yoki a’zolar guruxiga
qarab: nafas a’zolarini, qo’l, bosh, bet (yuzni), kuzni
va eshitish a’zolarini ximoya qilish vositalariga
bo’linadi.
KXV
texnik
tayyorlanishiga
qarab
quyidagiguruxlarga bo’linadi: to’siqlar, blokirovkalar,
tormozlar, saqlaguvchi moslamalar, Yorug’lik va
ovoz signallari, xavfsizlik asboblari, signal ranglari,
xavfsizlik belgilari, avtomatik nazorat qurilmalari,
masofadan boshqarish vositalari, elektr jixozlarini
yerga ulash va nollash qurilmalari, shamollatish
(ventilyatsiya),
yoritish,
isitish,
sovutish
(kondisionerlash), izolyatsiyalash, germetizasiyalash
vositalari kiradi.
Shaxsiy ximoya vositalariga: gidroizolyatsiya
kostyumlari, skafandrlar, protivogazlar, respiratorlar,
pnevmoshlemlar, pnevmomaskalar, xar xil turdagi
maxsus kiyim va poyafzallar, tutgichlar, qo’lqoplar,
kaskalar, shlemlar, shapkalar, shlyapalar, shovqinga
qarshi shlemlar, quloqqa quygichlar (vklado’shlar),
ximoya ko’zoynaklari, saqlaguvchi belbog’lar,
ximoyalovchi dermatologic (kremlar) vositalar va
boshqalar kiradi.
Ximoya
vositalari
estetik
va
ergonomik
talablarga javob berishi kerak, alohida, inson faoliyati
uchun normal sharoitlarni ta’minlashi lozim. Bir
vaqtning o’zida ShXV qo’llashda texnik me’yorlarni
xisobga olish kerak, ko’pchilik ShXV ma’lum
noqulayliklarni keltirib chiqaradi va inson ish
kobiliyatining pasayishiga olib keladi. Talablarni
xisobga olishning yo’qligi, qisman ShXV qo’llashda
buzilishning sababchisi bo’ladi. Ximoya vositalari
ximoya va fiziologik ko’rsatgichlari bo’yicha
baholanishi kerak.
Dostları ilə paylaş: |