Modernization of the Curricula in sphere of smart building engineering Green Building (greb)



Yüklə 5,02 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə24/207
tarix26.10.2023
ölçüsü5,02 Mb.
#161621
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   207
5c78e023dfdea (1)

 
Tabiiy shamollatish
Tabiy shamollatish tashqaridan bino ichiga 
kirgan sovuq havo bino ichidagi issiqlik hisobiga 
issiqlik 
qabul 
qilib, 
isigandan 
keyin 
hajmi 
kengayganligi sababli engillashib binoning yuqori 


tomonlariga qarab harakatlanadi va agar biz binoning 
yuqori qismida havoning chiqib ketishi uchun truba 
yoki tirqishlar hosil qilsak unda biz havoni tashqariga 
chiqarib yuborish imkoniyatiga ega bo‘lamiz. Bu 
jarayon har qanday sanoat korxonasi binosida, 
shuningdek qar qanday binoda, ayniqsa, sovuq faslda 
uzluksiz davom etadi va bu hodisani aeratsiya deb 
yuritiladi. 
Mashinasozlik sanoati korxonalarida, ayniqsa, 
ko‘p miqdorda issiqlik ajralishi bilan kechadigan 
jarayonlarda 
tabiiy 
shamollatishning 
ahamiyati 
nihoyatda katta bo‘ladi. Chunki bu sexlarda 
almashtiriladigan havoning mihdori juda katta 
bo‘lganligi sababli mexanik shamollatishga juda katta 
mablag‘ sarflashga to‘g‘ri keladi. Bunday issiq 
sexlarda 
ajralib 
chiqayotgan 
issiqlikni 
tabiiy 
shamollatish yo‘li bilan chiqarib yuborish anchagina 
iqtisodiy samara berishini hisobga olish kerak. 
Bunda 
asosiy 
e’tiborni 
havoni 
kirish 
yo‘nalishlari va chiqish joylarini ta’minlash katta rol 


o‘ynaydi. Ma’lumki issiq havo yuqoriga qarab 
ko‘tariladi, sovuq havo esa pastga yo‘naladi. SHuning 
uchun ko‘p miqdorda issiqlik ajralib chiquvchi 
sexlarda sovuq havoni poldan 4m balandlikdan berish 
maqsadga muvofiq hisoblanadi. Sovuq havo pastga 
qarab yo‘nalishi borasida issiq havo bilan aralashadi, 
isiydi va vujudga kelgan tabiiy oqimlar harakatiga 
qo‘shilib uzluksiz harakat hosil qiladi. Bu uzluksiz 
harakat 
davomida 
oqimlarga 
yangidan-yangi 
miqdorlar qo‘shilishi natijasida yuqori to‘siqlar tomon 
yo‘naladi va bir qismi tabiiy shamollatish 
tirqishlaridan tashqariga chiqib ketadi, bir qismi esa 
sovib yana pastga qarab yo‘naladi va bu bilan 
havoning 
xona 
ichidagi 
aylanma 
harakatini 
kuchaytirishga o‘z hissasini qo‘shadi. SHunday qilib 
binolarning ichida havo harakatining tutash oqimlari 
vujudga keladi. Agar tashqarida havo nihoyatda issiq 
bo‘lsa, (30-40 
o
C atrofida) tabiiy shamollatish ehtiyoji 
oshadi. 


Tabiiy shamollatishni hisoblash, asosan, ma’lum 
isish hisobiga engillashib, binoning yuqori qisimlarida 
yig‘ilgan ortiqcha bosimni, biron-bir havo chiqarib 
yuborish joyidan chiqarib yuborishga mo‘ljallangan. 
Faraz qilaylik ma’lum ko‘ndalang kesimga ega 
bo‘lgan sexni umumiy havo bosimi asosida belgilab 
olasak, ma’lum balandlikka ko‘tarilgan havo isib, 
xona haroratiga tenglashgan chizig‘ini 0 - deb faraz 
qilaylik. Shu 0 chiziqdan yuqori tomonda bosim 
ortiqcha bo‘lib, past tomonda birmuncha kam 
bo‘lishini isbotsiz tushiniladi.
Hosil bo‘lgan ortiqcha bosimi balandlik hisobiga 
bo‘lganligidan uni quyidagicha ifodalash mumkin: 
)
(
u
m
H
R





bunda N shamollatish tirqishlaridan tashqariga 
chiqib quyi havo kirish joyi bilan yuqoridagi havo 
chiqish joyi orasidagi balandlik; 

m
- tashqaridagi havoning zichligi, kg·m




u
- ichkaridagi havoning zichligi, kg·m
3

Bundan tashqari tabiiy havo almashish shamol 
ta’sirida ham bo‘lishi mumkin. Agar binoga shamol 
urilayotgan tomondagi bosim shamol hisobiga 
birmuncha ijobiy bo‘lsa, shamol urmayotgan tomonda 
bosim salbiy yo‘nalishda bo‘ladi va buni quyidagicha 
ifodalash mumkin: 

R = R
1
- R

bunda R
1
-shamol urilayotgan tomondagi bosim; 
R
2
-shamol urilmayotgandagi tomondagi bosim. 
Agar binoga har ikkala bosim kuchi tabiiy 
shamollatish vazifasini bajarayapti deb hisoblasak: 

R =(

m
-

u
) H + (R
1
- R
2

Ortiqcha bosim miqdorini aniqlagandan keyin 
chiqarib yuborilayotgan havo miqdorini ham aniqlash 
mumkin: 


Q = 


P
q

2
bunda 

- havo miqdori koeffitsienti; 
f - havoni chiqarib yuboruvchi teshik kesim 
yuzasi; 
Soddalashtirilgan holda bu formula: 
Q = 4,04
P

ko‘rinishga ega bo‘ladi. 
Agar chiqarib yuborilayotgan havo miqdori, kirib 
kelayotgan havo miqdoriga teng desak, unda biz kirib 
kelayotgan va chiqib ketayotgan havo harakat 
tezligini topishimiz mumkin: 
V = 
F
Q
bu erda F - havo chihib ketayotgan tirqish kesim 
yuzasi. 


Chang tozalagichlarning turlari ko‘p. Ularni 
qo‘llaganda asosan chang tozaluvchi apparatning 
ekspluatatsiya jihatidan qulayligiga, uning chang 
tozalash darajasiga va uning arzon-qimmatligiga 
qarab tanlanadi. 

Yüklə 5,02 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   207




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin