Isitish.
Aloqa korxonalarining ishlab chiqarish
binolarida apparatura, qurilma, mashinalar ishi
chog‘ida isitish tizimini tanlashda hisobga olinishi
zarur bo‘lgan katta miqdordagi issiqlik hosil bo‘ladi.
Jumladan apparatura, uskunalar ustamalarining t =
60
0
C haroratida binoda havo 15
0
C gacha qiziydi, t =
100 – 125
0
C da esa havo 30
0
C gacha qiziydi. Bunda
Yorug’lik,
insonlardan
tarqaladigan
issiqlikni
inobatga olish zarur. Sanitar normalar bo‘yicha qishda
binoda t > 16
0
C tashkil qiladi. Avtozal, kross, izga
soluvchi, kommutator xonalari, muzokara punktlari,
laboratoriyalar, ma’muriy idora binolarida t = 18
0
C ni
tashkil qiladi. Konstruktorlik byurosi, kutubxonada
harorat t >20
0
C ga teng bo‘ladi. Yozda binodagi
harorat o‘rtacha tashqi havo haroratidan eng jazirama
oyining soat 13
00
da ko‘pi bilan 5
0
C ga yuqori bo‘lishi
kerak, lekin 55 foiz nisbiy namlik holatida 28
0
C dan
yuqori bo‘lmasligi lozim.
Sanoat changi va unga qarshi kurash
Kelib chiqishi bo‘yicha chang organik (o‘simlik
va hayvonot olami), noorganik va aralash bo‘ladi.
Chang organizmga nafas yo‘llari orqali tushadi,
o‘pkaga o‘tib, ko‘zning shilliq pardalari va teri ustiga
o‘tirib qoladi. Changni uzoq vaqt davomida yutish
o‘pkaning surunkali xastaligini yuzaga keltiradi.
Xastalik pnevmokonioz deb ataladi.
Zarari bo‘yicha chang agressiv (toksik) -
qo‘rg‘oshinli, silikatli va noagressiv – ko‘mirli,
yog‘och pixli, shakar kukunli, unliga bo‘linadi.
Ko‘rinishiga qarab o‘lchovli (aerozol) va
o‘tirgan
(aerogel)
ga
bo‘linadi.
Chang
zarrachalarining miqdori qanchalik kichik bo‘lsa,
shuncha chang xavflidir.
O‘pkaga 1 dan 5 mk gacha xajmidagi chang
zarrachalari tushadi. 5-10 mk dan kattalari burun-
xalqumga o‘tirib qoladi va yo‘talganda, hamda aksa
urganda bo‘linadi. Aloqa korxonalari sexlari,
elektrotexnika va radioelektronika sanoati zavodlarida
faoliyat davomida kimyoviy moddalar bug‘lari ajralib
chiqadi – ular eritma, aralashmalar, kondensatorlar
ishlab chiqarishda simob bug‘lari, payvandlashda
qo‘rg‘oshin bug‘lari ajraladi. Agar zararli ajralmalar
sanitar normalar va me’yorli yo‘l qo‘yiladigan
konsentratsiyaga nisbatan sezilarsiz bo‘lsa, unday
holda
maxsus
sog‘lomlashtirish
tadbirlaridan
foydalanish talab qilinmaydi.
Sezilarli chang ajralmalari bilan ishlab chiqarish
binolari uchun havo muhitini sog‘lomlashtirish
yuzasidan profilaktika tadbirlarini o‘tkazish zarur:
I. Texnologik jarayonlarni takomillashtirish yoki
o‘zgartirish;
II.
Ventilyasiya
tizimlarini
to‘g‘ri
loyihalashtirish va ekspluatatsiyasi;
III. Havoni konditsionerlash maxsus tizimi
qo‘llanilishi, shuningdek uni ozon bilan to‘yintirish;
IV.
Izolyasiya
qilingan
binolarda
zonani
changlantiruvchi yoki ajraladigan zararliklarga imkon
beruvchi agregatlarning ajralishi;
V. Ishlab chiqarish jarayonini avtomatlashtirish
va mexanizatsiyalash, distansion boshqaruvning
qo‘llaniilishi.
Individual himoya vositalari – respiratorlar,
changga qarshi ko‘zoynaklar.
Chang zarrachalari soni va sifati va boshqa
aerozollarini aniqlash uchun umuman bino havosini,
ayniqsa ishchi hududida (poldan 1 dan 2 metrgacha)
va
slesar-ta’minlovchining
tez-tez bo‘lib turli
hududida havoni muntazam tarzda tahlil qilish zarur.
Dostları ilə paylaş: |