Respublikamiz iqtisodiyotidagi tub o’zgarishlarni albatta xukumatimiz tomonidan olib

Aylanma mablag’lar bilan bog’liq bo’lgan ko’rsatkichlar
Aylanma mablag’larning 
(Aym) oborotdagi o’z 
mablag’lari(O’xm) bilan 
ta’minlanganlik koeffitsenti 
(Kamt) 
Kamt=O’xm/A
ym 
Har bir so’m aylanma mablag’ga qancha o’z 
mablag’i to’g’ri kelishini ifodalaydi 
Aylanma mablag’larning 
qaramlik koeffitsenti (Kchjk) 
Kchjk=Chjkm/
Aym 
Chetdan jalb qilingan mablag’larni aylanma 
mablag’lardagi xissasini ifodalaydi 
Aylanma mablag’larning 
qisqa muddatli bank 
kreditlariga(Kmbk) qaramlik 
koeffitsenti (Kbk) 
Kbk= 
Kmbk/Aym 
Qisqa muddatli kreditlarni aylanma 
mablag’lardagi xissasi 
Aylanma mablag’larning tez 
harakatdagi (Pmba) Aym 
bilan ta’minlanish 
koeffitsenti (Kxmt) 
Kxmt= 
Pmba/Aym 
Aylanma aktivlarni qancha qismi tez likvid 
bo’ladigan aktivlar bilan qoplanganligini 
ifodalaydi 
Aylanma mablag’larni butun 
mulkdagi hissasi 
Kamx=Aym/B Aylanma mablag’larni barcha mulkdagi 
xissasini xarkterlaydi 
Firma va kompaniyani moliyaviy jihatdan barqaror deyish mumkin qachonki, uning 
holatini ifodalovchi ko’rsatkichlar normal holatdan yuqori darajada bo’lsa, firma va 
kompaniyalar moliyaviy jihatdan havf-xatari bor deyish mumkin qachonki, ko’rsatkichlar 
darajasi normal darajada va undan tushib ketsa, moliyaviy nobarqaror deyish mumkin 
qachonki uning ko’rsatkichlar tizimini ifodasi normal darajadan keskin tushib ketsa. Uning 
chegaraviyligini har bitta ko’rsatkichlar tizimiga nisbatan alohida belgilash lozim. Masalan; 
tovar va zahiralarni o’z va qarzga olingan mablag’lar hisobiga moliyalashtirilishi yuzasidan 
quyidagi holatni belgilash mumkin; 

---

65
-O’z mablag’lag’lari etarli; o’z va uzoq muddatli qarz mablag’lari etarli; o’z 
mablag’lari, uzoq va qisqa muddatli qarz mablag’lari etarli bo’lgan holatda firma va 
kompaniya mutloq moliyaviy barqaror deb yuritiladi; 
-O’z mablag’lari etishmovchiligi, qolgan mablag’lar etarligida moliyaviy havf-xatari 
bor deb; 
-Barcha mablag’lar etishmovchiligida moliyaviy nobarqaror korxona deb yuritish 
mumkin. 
Asosiy vositalarning eskirish darajasi bo’yicha; 
-Asosiy vositalarning eskirish darajasi 50 foizdan ortiq darajada moliyaviy nobarqaror; 
-eskirish darajasi 50 foiz darajasida moliyaviy havf- xatarli; 
-50 foizdan kam darajada moliyaviy barqarorlik darajasini ifodalash mumkin va 
hakoza.
Moliyaviy barqarorlikni ta’minlash yuzasidan quyidagi chora-tadbirlarni belgilab olish 
mumkin; 
-xususiy kapitalni oshirish. Buning uchun firma va kompaniyalar ta’sischilarini 
qo’shimcha badallarini jalb qilish shuningdek, faoliyatning keyingi davralari bo’yicha foyda 
summasini oshirish talab qilinadi. 
-ko’p xarajat talab qiladigan asosiy vositalar, texnika va texnologiyalar o’rniga 
yangilarini olib kirish; 
-bank kreditlarini aniq biznes reja va foydali loyihalar hisobiga jalb etish hamda ularni 
umumiy mablag’lar tarkibidagi hissasini kamaytirib borish, firma va kompaniyalarning 
moliyaviy qaram bo’lib qolmasligiga harakat qilish; 
-firma va kompaniyalarda to’lov intizomiga, shartnomaviy shartlarga to’la amal etgan 
holda debitor va kreditor qarzlarining ko’payib ketmasligini ta’minlash lozim deb o’ylaymiz.