O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi tоshkеnt dаvlаt iqtisоdiyot universitеti

Ishlab 
chiqarishning 
real hajmi 
1.
Band bo‗lganlar soni 
2.
Ishlagan kishi soatlarining o‗rtacha 
miqdori 
Mehnat 
sarflari 
1.
Texnik taraqqiyot. 
2.
Kapital qo‗yilmalar hajmi. 
3.
Ta‘lim va malaka tayyorgarlik. 
4.
Resurslarning joylashtirish 
samaradorligi. 
5.
Boshqa omillar. 
Mehnat 
sarflari 

---

85 
pasaytirib ko‗rsatilishiga olib keladi;
- uchinchidan, iqtisodiy o‗sishni miqdoriy hisoblash boshqa tomondan uning 
atrof-muhitga va insonning hayotiga salbiy ta‘sirini hisobga olmaydi. 
Iqtisodiy o‗sish ishlab chiqarish natijalari va omillari nisbati bilan farqlanadi. 
Birinchi shakli iqtisodiy resurslarning hajmini o‗sishi (ishlab chiqarish omillari) 
bilan xarakterlanadi, ya‘ni yangi korxonalarni, elektr tarmoqlari, yo‗llar qurilishi, 
foydalaniladigan yangi yerlar, tabiiy va mehnat resurslarini va h.k. o‗zlashtirilishi. Bu 
shakl ekstensiv iqtisodiy o‗sish nomini olgan. Bu shakldagi iqtisodiy o‗sishda YaIMni 
o‗sishi jonli va ijtimoiy mehnat hajmini o‗sishi hisobiga erishiladi, shu bilan birga 
jamiyatdagi mehnat unumdorligi o‗zgarmasdan qoladi. 
Buni quyidagicha ifodalash mumkin. Aytib o‗tilganidek, iqtisodiy o‗sishning 
o‗lchovi bo‗lib YaIMni ma‘lum bir davr ichida o‗sish jadalligi xizmat qiladi: 
Υ = Υ
t 
- Υ
t-
1 
/ Υ
t-
1
,
 
bu yerda: 
Υ
t
- YaIMning t
 
davr ichida o‗zgarishi; 
 Υ
t
-1
- YaIMning o‗tgan davrdagi 
hajmi. 
Bu holda ekstensiv o‗sishni quyidagi formula bilan ifodalash mumkin.