133
Bilvosita (ustama) xarajatlar mahsulot tannarxiga proportsional yo’li bilan kiritiladi.
Ular tarkibiga ma’muriy boshqaruv va xizmat ko’rsatuvchi xodimlar ish haqi, devonxona va
pochta telegraf xarajatlari hamda ishlab chiqarishga xizmat ko’rsatish va boshqaruv bo’yicha
boshqa sarflar kiradi.
Ishlab chiqarish hajmi bilan aloqasiga ko’ra sarflarni shartli o’zgaruvchan va shartli
barqaror turlarga bo’lib qabul qilingan. Bunday bo’lish sarflar ayrim moddalarining ishlab
chiqarish hajmiga turlicha bog’liqligi bilan shartlangandir. Shartli o’zgaruvchan xarajatlar
ishlab chiqarish hajmiga proportsionaldir: mahsulot qancha ko’p ishlab chiqarilsa, moddiy
mablag’lar va ishlab chiqarish hodimlariga ish haqini shuncha ko’p sarflash kerak bo’ladi.
Shartli barqaror sarflar ishlab chiqarish hajmi o’sgani sari qariyb o’zgarmaydi. Doimiy
xarajatlarga amortizatsiya ajratmalarini, ma’muriy boshqaruv xarajatlarini kiritish mumkin.
Doimiy xarajatlarning mahsulot tannarxidagi ulushi mahsulot qancha ko’p ishlab chiqarilgan
bo’lsa, shuncha kam bo’ladi.
Dostları ilə paylaş: