Arxeologiya fani vazifalari. Qadimiy yodgorliklar xalqlaming
madaniyati, ma’naviyati, qadriyatlari tarixidan darak beruvchi ashyoviy
dalillar hisoblanadi. Shu o'rinda tarixni arxeologik yodgorliklar misolida
targ‘ib etish va uning tarbiyaviy ahamiyatini ko‘rsatish juda muhimdir.
Shu bilan birga, mamlakatimiz hududida
joylashgan arxeologik
yodgorliklar va ulardagi topilmalar yosh avlodni komil inson qilib
tarbiyalashda, ularning qalbida ko‘hna tarix va madaniyatga hurmat-
ehtirom ruhini uyg‘otishda katta ahamiyatga egadir. Arxeologik
yodgorliklar 0 ‘zbekiston madaniy hayotini o‘zida
aks ettiruvchi juda
muhim moddiy manba hisoblanadi.
Bugungi kunda arxeologiya fani oldida turgan muhim vazifalardan
biri o‘tmishning yo‘qolib borayotgan izlarini izlab topish, moddiy
ashyolar va tarixiy
yodgorliklar yoshini aniqlash, tahlil qilish va ilmiy
sistemalashtirish asosida haqqoniy tarixni tiklash, uning ochilmagan
sahifalarini o‘rganib, tarixdagi oq dogMami yo‘qotishdir.
0 ‘zFA Arxeologiya institutining ma’lumotlariga ko‘ra,
respubli-
kamiz hududida 1960 yilgacha 30 mingtaga yaqin arxeologik
yodgorliklar boMgan. Ularning buzilishi va emirilishi, ekin maydon-
lariga qo'shilib ketishi oqibatida 80—yillarga kelib, ularning soni 9
mingtaga tushib qolgan va 90 - yillaming o'rtalariga kelib, bu
obidalaming soni bor-yo‘gM 5391 tani tashkil etgan.
Keyingi yillarda tarixiy va arxeologik
yodgorliklami saqlash va
ta’mirlash bo‘yicha anchagina ishlar amalga oshirilmoqda. Shuningdek,
arxeologik tadqiqot ishlarining koMami ham kengaymoqda.
Mavzuni mustahkamlovchi savollar:
1. Arxeologiya so‘zining ma’nosi nima?
2. Arxeologik manbalar qanday turlarga boMinadi?
3. Arxeologik yodgorliklar nima va ularning qanday turlari bor?
4. Arxeologiya fani nimani o‘rganadi?
5. Arxeologik davrlashtirishning o‘ziga xos tomonlarini tushuntiring?
6. Arxeologiya fanining asosiy vazifalari nimadan iborat?
7. Arxeologiya moddiy manbalami qanday o'rganadi?
8. Madaniy qatlam nima?
Yodda tuting!
•
Arxeologiya—moddiy madaniyat manbalari asosida insoniyat-
ning o‘tmishini o‘rgatuvchi fan.
•
Arxeologik manbalar - insonlar tomonidan yaratilgan moddiy
buyumlar.
•
Arxeologik yodgorliklar
er ostida va er ustida boMib, ular
ibtidoiy odamlar yashagan makonlar, qishloq, shahar harobalari,
qoyatosh rasmlari,
istehkomlar,
ibodatxonalar, mozor-qo‘rg‘onlar,
qabristonlar va qadimgi sug‘orish inshootlaridir.
•
Madaniy qatlam insonlaming xo'jalik
faoliyati izlari saqlanib
qolgan tuproq qatlamidir.
•
Shurf - «qaziyman» degan ma’noni anglatadi. U orqali madaniy
qatlam
aniqlanadi,
yodgorliklar
haqida
dastlabki
ma’lumotlar
olinadi.
Dostları ilə paylaş: