O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti zoyirov Laziz Subxonovich Raimjanova Madina Asrarovna Saidov Rasulbek Boltabayevich Shoislomova Nargiza Qobilovna investitsiya loyihalari ekspertiza

Birjaviy risklar
– birjaviy bitimlardan ko‘riladigan zararlar xavfi mavjud bo‘lgan 
risklar;
Biznes
– ingilizcha so‘z bo‘lib, foyda olishga qaratilgan (ehtiyoj va muhtojlikni 
qondirish natijasida) tadbirkorlik faoliyatini anglatadi. 
Biznes-reja
– investitsiya loyihasiga oid xujjat hisoblanib, loyihaning 
imkoniyatlarini, xarajat va daromadlarini asoslash va baholashga, loyihaning
moliyalashtirish manbalari va real pul oqimini hisob-kitob kilishga xamda loyihaning 
zararsizligini, o‘zini-o‘zi qoplashini va boshqa ko‘rsatkichlarni aniqlashga imkon beradi. 

---

265 
Biznes-reja investorni o‘zi yo‘naltirayotgan investitsiyalarni samarali bo‘lishiga ishonch 
hosil qilishiga mo‘ljallangan. 
Bosh loyihalashtiruvchi
- bu loyihaning smeta hujjatlarini ishlab chiquvchi 
tashkilot bo‘lib, xalqaro tajribalarda bular arxitektor va injenerlar ham bo‘lishi mumkin.
Boshqaruv riski 
– bu ishlab chiqarish riskining bir turi bo‘lib, boshqaruvchi 
shaxsning tajriba va malakasini etarli darajada emasligi natijasida ro‘y beradi. Ayrim 
hollarda, boshqaruv riski deganda, loyiha faoliyatining barcha faza va bosqichlaridagi 
menejment darajasining pastligi va xatolari bilan bog‘liq risklar tushuniladi. 
Daromad solig’i
– fuqarolarni bir yil davomidagi yalpi daromadidan olinadigan 
majburiy to‘lov (soliq). 
Daromadlilik indeksi (profitobility index, PI) 
– investitsiya loyihasining 
diskontlangan daromadlarining diskontlangan investitsiya harajatlariga nisbati 
tushuniladi, bu ko‘rsatkich investorning 1 so‘m sarf qilgan investitsiyalariga necha so‘m 
daromad kelishini aniqlab beradi. 
Daromadlilikning pasayishi riski
– qo‘yilmalar, kreditlar, portfelli investitsiyalar 
bo‘yicha foizlar va dividendlar miqdorining kamayishi natijasida yuzaga keladi, 
daromadlilikning pasayishi risklari o‘z ichiga foiz va kredit risklarini qamrab oladi.