O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti zoyirov Laziz Subxonovich Raimjanova Madina Asrarovna Saidov Rasulbek Boltabayevich Shoislomova Nargiza Qobilovna investitsiya loyihalari ekspertiza

Deflyatsion risk
- deflyatsiyaning o‘sishi holatida baho darajasining tushishi, 
daromadlarning pasayishi, tadbirkorlikning rivojlanishi uchun shart-sharoitning 
yomonlashuvi sodir bo‘ladi.
Diversifikatsiya
– (lotinchadan diversus- har xil va facere-qilmoq, bajarmoq) – 
ishlab chiqarishning samaradorligini oshirish, mahsulot va xizmatlarni sotish bozorlarini 
kengaytirish maqsadida tarmoq va korxonalar faoliyat sohalarini kengaytirish, mahsulot 
va xizmatlar assortimentlarini ko‘paytirish. 
Dividend 
– aktsioner jamiyati sof foydasining bir qismi, aktsionerlarga daromadlar 
naqd pul yoki aktsiyalar bilan to‘lanadi. 
Emissiya 
– qog‘oz pullarning g‘aznaxonaga yoki boshqa davlat moliya organlari 
tomonidan muomalaga chiqarilishi; barcha shakldagi pul belgilarini muomalaga 
chiqarish. 

---

266 
Fond bozori
– qimmatli qog‘ozlar va boshqa moliyaviy vositalarning oldi-sotdi 
jarayonlari amalga oshiriluvchi maxsus tashkillashtirilgan bozor. 
Fors-major riski
 
– loyiha faoliyatiga tegishli bo‘lmagan tashqi risklardan biri 
bo‘lib, unga er silkinishi, yong‘inlar, suv toshqini, bo‘ronlar va boshqa tabiiy hodisalar 
kiradi. Fors-majorga ayrim ijtimoiy va siyosiy tabiiy hodisalar ham kiradi: ish tashlashlar, 
inqiloblar, qo‘zg‘olonlar va boshqalar. 
Foydaning boy berilishi riski
- bu risk amalga oshirilmagan tadbirlar natijasida 
kelib chiqadigan qo‘shimcha (bilvosita) zararlar hisoblanib, bu risk tarkibiga quyidagilar 
kiradi: birjaviy risklar; selektiv risklar; bankrotlik risklari. 
Garov ta’minoti
- kredit summasining 120 foizidan kam bo‘lmagan miqdorda, 
hukumat va uchinchi shaxslar kafolatlari, sug‘urta polislari, asosiy vositalar, bino va 
inshootlar (baholangan qiymatining 70 foizigacha miqdorida), asbob-uskunalar 
(baholangan qiymatining 60-70 foizi miqdorida) bo‘lishi lozim. 
Hozirgi iqtisodiy adabiyotlarda ko‘proq investitsiyalar degan sinonim termin 
qo‘llaniladi, to‘g‘ridan - to‘g‘ri investitsiyalar, real investitsiyalar va asosiy kapital kabi 
sinonim terminlar ham qo‘llaniladi.