O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti zoyirov Laziz Subxonovich Raimjanova Madina Asrarovna Saidov Rasulbek Boltabayevich Shoislomova Nargiza Qobilovna investitsiya loyihalari ekspertiza

 
(investitsiya portfeli risklari)
– bu hatar ta‘siriga ba‘zi bir qimmatli 
qog‘ozlar emas, balki butun bozor, uni katta bir qismi risklarga uchraydi. Bu holda 
iqtisodiy nobarqarorlik tufayli yoki boshqa sabablarga ko‘ra ko‘pchilik emitent va 

---

278 
qimmatli qog‘ozlar egalari zarar ko‘rishlari mumkin. Tizimli risklarga quyidagilar kiradi: 
foiz riski; valyuta riski; inflyatsiya riski; siyosiy risklar. 
Tizimsiz risklar
– hatarga ba‘zi bir qimmatli qog‘ozlar yoki ularning majmuasi 
uchraydi, ya‘ni ma‘lum bir korxonaning qimmatli qog‘ozlari yoki tarmoqning qimmatli 
qog‘ozlari kiradi. Tizimsiz risklarga quyidagilar kiradi: tadbirkorlik riski; moliyaviy 
risklar; nolikvidlilik riski. 
To’g’ridan - to’g’ri investitsiyalar
– bevosita mahsulot ishlab chiqarish yoki 
xizmat ko‘rsatish jarayonini tashkil etish yoki yanada kengaytirish maqsadida xorijiy 
sheriklar tomonidan uzoq muddatli kapital qo‘yilmalar kiritish. To‘g‘ridan-to‘g‘ri 
investitsiyalar investorlarga mazkur ishlab chiqarish jarayonlari ustidan nazorat qilish 
imkonini beradi. 
Valyuta riski
- bir valyutaning boshqasiga nisbati bo‘yicha kursning o‘zgarishi 
bilan bog‘liq valyuta yo‘qotilishi xavfi sifatida namoyon bo‘ladi.
Variatsiya koeffitsienti
– riskning nisbiy ko‘rsatkichi bo‘lib, kutilgan qiymatga 
nisbatan risk darajasini ifodalaydi. 
Yagona soliq to’lovi
– kichik biznes sub‘ektlarini qo‘llab-quvvatlash maqsadida 
turli solik va yig‘imlar o‘rniga soddalashtirilgan tartibda to‘lanuvchi soliq turi. 
Yalpi ichki mahsulot
– mamlakatda bir yil davomida ishlab chiqarilgan jami 
pirovard mahsulot va xizmatlarning bozor qiymati. 
Yirik investitsiya loyihasi
- umumiy qiymati tijorat banklarining birinchi darajali 
kapitalining 25 foizidan oshadigan investitsiya loyihasidir.