Veyvlet funksiyalari yordamida signallarga ishlov berish va ularning turlari

"Экономика и социум" №5(84) ч.2 2021 www.iupr.ru
 
1183 
tushuntiriladi. Matematik o'zgartirishlar ko'plab sohalarda qo'llanilishi mumkin, 
masalan, signalni qayta ishlashda, bu jarayon ishlov berilmagan signalni ishlov 
berilgan signalga aylantirish orqali ma'lumot olishga qaratiladi. Vaqt sohasidagi 
har qanday signalni hech qanday matematik o'zgarish bilan o'zgartirilmagan, 
ishlov berilmagan signal sifatida aniqlash mumkin. Amalda aksariyat signallar 
vaqt-amplituda formatida namoyish etiladigan vaqt domenida mavjud 
bo'lganligi sababli, qimmatli ma'lumotlarni olish oson emas va bu signallarni 
o'zgartirish zarur bo'ladi. 
Matematik jihatdan, veyvlet funksiyalari asl signalni turli xil chastotali 
qismlarga ajratadigan va har bir komponentni o'rganadigan funksiyalar singari 
ishlaydi. Veyvlet o'zgartirishining asosiy funksiyalari chastotaga qarab 
masshtablanadi. Veyvlet o'zgartirishini amalga oshirish uchun ishlatilishi 
mumkin bo'lgan turli xil kichik veyvlet funksiyalar (“ona” Veyvlet funksiyalar 
deb ham ataladi) mavjud. "Ona" veyvlet funksiya uzatish aslida o'z vaqtida 
oldinga siljigan oyna funksiyasidir. Ushbu veyvlet funksiyalari yordamida x(t) 
signalini y(t) masshtabli veyvlet funksiyalari to'plamiga ajratish orqali turli xil 
oyna funksiyalaridan foydalanish mumkin.
Dubachies, Haar, Symlet, Coiflet, Mexican Hat, Morlet veyvlet 
funksiyalari turli xil veyvlet funksiyalari turlarining bir qismi sifatida namoyish 
etilishi mumkin (1-rasm). Ularning har biri turli xil veyvlet funksiyalar 
oilalaridan kelib chiqqan va har xil xususiyatlarga ega. Ushbu veyvlet 
funksiyalaridan foydalanganda, ilova talablariga qarab qaysi birini ishlatishni 
hal qilamiz. 
1-rasm. Veyvlet funksiyalari oilasidan ba’zilari 
Veyvlet o'zgartirishi funksiyalarining asosiy g'oyasi – bu signalni turli 
chastota sathlarining koeffitsientlariga ajratish (dekompozitsiya qilish). Har xil 
chastota diapazonlari va shkalalardagi signalning fundamental tahlili 
chastotaning turli qismlaridagi signallarning ishlashini aniqlashda foydali 

---

/