Международный
научный
журнал
№
4
(100),
часть
4
«
Научный
импульс
»
Ноябрь
, 2022
484
Shunday qilib, pedagogik tadqiqotning har bir jihati ostida tadqiqotchi dastlabki
ma’lumotlarni tahlil qilish orqali oladigan ma’lum natijani ifodalaydi
Bugungi kunga qadar pedagogik tadqiqotlar jarayonida olingan ma'lumotlarni tahlil
qilishning bir qancha usullari qo'llaniladi.
Ma'lumotlarni qayta ishlash - tajriba davomida olingan ma'lumotlarni
matematik
tahlil qilish.
Ushbu turdagi tahlil eksperimental va nazorat guruhlarida olingan natijalarning
o'xshashligi yoki farqlarining ishonchliligini ko'rsatish uchun zarurdir. Ma'lumotlarning
matematik tahlili tadqiqotchi tomonidan qo'lda, maxsus
formulalar yoki standart
matematik dastur paketlari yordamida foydalanish orqali amalga oshirilishi mumkin.
Empirik ma'lumotlarni tahlil qilish. U olingan natijalarni baholash va ularni ilgari
surilgan gipotezada aks ettirishni o'z ichiga oladi. Ushbu tahlil
jarayon va hodisalarning
mohiyatiga chuqur kirib borish imkonini beradi. Pedagogik tadqiqotlarning empirik
ma'lumotlarini tahlil qilishni amalga oshirish uchun quyidagilar qo'llaniladi: tizimlashtirish,
tasniflash, natijalarni sifat
va miqdoriy qayta ishlash, tadqiqot ob'ektining tarkibiy
qismlarini
sintez qilish, pedagogik xulosani chiqarish va asoslash,
keyingi ishlar uchun
prognozni ishlab chiqish va rivojlantirish. Ushbu tahlilning asosiy maqsadi pedagogik
tadqiqotlar jarayonida olingan natijalarni mazmunli talqin
qilishni amalga oshirish,
keyinchalik amaliy tavsiyalarni ishlab chiqish uchun qonuniyatlarni aniqlashdir.
Nazariya va tushunchalardan foydalanish orqali pedagogik tadqiqot natijalarini
qiyosiy tahlil qilish. Pedagogik tadqiqotlarni tahlil qilishning ushbu bosqichi yakuniy bosqich
bo'lib,
uning natijalariga asoslanib, tadqiqotchi tadqiqot bo'yicha yakuniy xulosalarni
shakllantiradi. Pedagogik tadqiqot natijalarini qiyosiy tahlil qilish tadqiqotning aniqlash va
nazorat bosqichlarida olingan natijalarni solishtirish orqali gipotezani
tasdiqlash yoki rad
etishdan iborat.
Pedagogik tadqiqotlarni tahlil qilishning eng muhim bosqichlaridan biri tadqiqotning
xulosasini (xulosalarini) shakllantirish va bajarishdir. Ushbu bosqichning asosiy maqsadi
tadqiqot davomida olingan natijalar asosida xulosani ishlab chiqish va shakllantirishdir.
Xulosalarni shakllantirish quyidagilarni o'z ichiga oladi:
muammoni hal qilish, uni tuzatish,
yuzaga kelishi sabablarini bartaraf
etishga qaratilgan tavsiyalarni
ishlab chiqish va taklif qilish
o'rganish ob'ektining holati
to'g'risida xulosa;
o'rganilayotgan ob'ektni yanada
rivojlantirish tendentsiyalari va
xususiyatlari prognozini ishlab
chiqish;
tadqiqot muammosini keltirib
chiqargan sabablarni aniqlash va
tavsiflash;
tadqiqot muammosini keyingi
o'rganish va rivojlantirishni
baholash;