Jаhоnning 10 tа eng yaхshi nаtijаsi
Ko‘rsаtkich
F.I.О.
Mаmlаkаt
Sh
аhаr
Sаnа
22.63
Natalya Lisovskaya
FRA
Moskva
7 jun 87
22.45
Ilona Briesenick
GDR
Potsdam
11 may 80
22.32
Helena Fibingerova
TCh
Nitra
20 aug 77
22.19
Claudia Losch
GER
Hainfeld
23 aug 87
21.89
Ivanka Khristova
BUL
Belmeken
4 jul 76
21.86
Marianne Adam
GDR
Leipzig
23 jun 79
21.76
Meisu Li
ChN
Shijiazhuang 23 apr 88
21.73
Natalya
Akhrimenko
RUS
Leselidze
21 may 88
21.69
Vita Pavlysh
UKR
Budapesht
20 aug 98
21.66
Xinmei Sui
ChN
Beijing
9 jun 90
440
9
-jаdvаl
2011-yilning 10 tа eng yaхshi nаtijаsi
Ko‘rsаtkich
F.I.О.
Mаmlаkаt
Sh
аhаr
Sаnа
21.24
Valerie Adams
NZL
Daegu
29 aug 11
20.94
Nadzeya Ostapchuk
BLR
Zhukovsky
3 jul 11
20.18
Jillian Camarena-
Williams
USA
Paris Saint
Denis
8 jul 11
20.10
Lijiao Gong
CHN
Kunshan
25 may 11
19.86
Michelle Carter
USA
Eugene, OR
23 jun 11
19.78
Yevgeniya Kolodko
RUS
Daegu
29 aug 11
19.72
Ling Li
CHN
Kunshan
25 may 11
19.54
Anna Avdeyeva
RUS
Daegu
29 aug 11
19.42
Cleopatra Borel
-Brovn
TRI
Paris Saint
Denis
8 jul 11
19.26
Nadine Kleinert
GER
Daegu
29 aug 11
Jаhоnning eng mаshhur itqituvchilаri оrаsidа o‘zbеkistоnlik
spоrtchilаr hаm muvаffаqiyatli chiqishlаrni аmаlgа оshirib kеlyaptilаr.
1946-yili Оslоdа bo‘lib o‘tgаn Yevropa chеmpiоnаtidа birinchi
mаrоtаbа o‘zbеkistоnlik vаkil Tаtyanа Sеrеbryakоvа yadrоni 14 m 16
sm gа itqitib, Yevropa chеmpiоni unvоnigа egа bo‘ldi. So‘ngrа, 1952-
vа 1956-yillаrdа o‘tkаzilgаn Оlimpiаdа o‘yinlаridа Tаmаrа Prеss
yadrо itqitish bo‘yichа ilg‘оrlik vаzifаsini bаjаrdi. Grigоriy Skоrikоv,
Sеrgеy Kоt, Grigоriy Kаmulya, Ninа Kаndеllа, Nаtаlya Lisоvskаya,
Оlgа Shukinа, Sоfiya Burхаnоvа singаri itqituvchilаrning g‘аlаbаlаri
ko‘pchilikkа mа’lum. N.Lisоvskаya bizning hаmyurtimiz bo‘lib,
uning o‘rnаtgаn rеkоrdi (22 m 63 sm) hаnuzgаchа yangilаnmаgаn.
441
10 – jadval
O‘zbеkistоn Rеspublikаsidа yengil аtlеtikа bo‘yichа spоrt
klаssifikаtsiyasi 2006-yildаn 2014-yilgаchа rаzryad mе’yorlаri
Tur – yadrо
Dаrаjа, rаzryad, nаtijа
ХTSU
SU SUN
1
2
3
O‘smirlаr
I
II
III
Erkаklаr
Ya
drо
7.260 kg
19.00 17.20 15.50 14.00 12.00 10.00
-
-
-
Ya
drо 6 kg
(18-19 yosh)
-
-
16.80 15.30 13.30 11.30
-
-
-
Ya
drо 5 kg
(16-17 yosh)
-
-
18.50 17.00 15.00 12.80 11.60 10.50 9.50
Ya
drо 4 kg
(14-15 yosh)
-
-
-
-
16.50 14.10 12.80 11.50 10.50
Аyollаr
Ya
drо 4 kg
18.30 15.50 14.30 12.50 10.50 8.50 7.80 6.50 5.50
Ya
drо 3 kg
15 yosh vа
kichiklаr
-
-
-
14.50 12.50 10.50 9.60 8.00 7.00
4.2. Yadro itqitish texnikasi
Sport uloqtirishlarining asosiy maqsadi snaryadning uchish uzoqligi
sanaladi, biroq snaryadning yerga qo‘nishi musobaqa qoidalarida
belgilab berilgan zonada sodir bo‘lishi lozim. Snaryadning shakli,
qo‘nish zonasi va musobaqalar o‘tkazish qoidalaridan qat’i nazar,
barcha uloqtirishlar texnikaning umumiy qonunlariga bo‘ysinadi.
Yengil atletika uloqtirishlari katta asab-mushak zo‘riqishlariga
muhtoj, shu sababli uloqtiruvchi yaxshi jismoniy tayyorgarlikka va
yuqori darajada tezlik-kuch sifatlariga ega bo‘lishi darkor. Biroq
snaryadning uchish uzoqligi ko‘p jihatdan sportchining oqilona
uloqtirish texnikasini qay darajada o‘zlashtirganligiga ham bog‘liq.
Yengil atletika uloqtirishlari bir aktli yoki asiklik mashq
hisoblanadi. Snaryadning og‘irligi va shakliga qarab turli uloqtirish
442
usullari qo‘llaniladi. Biroq bunday har xillik faqat uloqtiruvchining
harakat shakliga taalluqli bo‘lib, ularning maqsadi yagona – snaryadga
eng katta uchib chiqish tezligini berish, chunki snaryadning uchish
uzoqligi uning boshlang‘ich uchib chiqish tezligiga, uchib chiqish
burchagiga, havo muhitining qarshiligiga, yerga qo‘nish nuqtasiga
nisbatan uchib chiqish balandligiga bog‘liq (86-rasm).
Biomexanik jihat
Uloqtirish natijasining aniqlanishi:
- snaryadning uchib chiqish baland-
ligiga ko‘ra;
- snaryadning tezligiga ko‘ra;
- uchib chiqish burchagiga ko‘ra.
86-rasm.
Natijaga ta’sir qiluvchi asosiy omillar
.
Biroq, omillardan har birining ta’siri bir xil emas. Faqat
boshlang‘ich uchib chiqish tezligi barcha hollarda yadroni uchish
tezligiga ahamiyatli ta’sir ko‘rsatadi. Olimlarni izlanishlariga ko‘ra,
yadroni uchib chiqish tezligi 14 m/sek ga teng. Uchib chiqish burchagi
39-42
0
ga teng. Yugurib kelishning (sapchish yoki aylanish) harakat
fazasi 15% ga to‘g‘ri keladi. Oxirgi kuch berishning fazasi esa 85% ga
teng. Yadroni sapchishda va aylanib uloqtirishda uning yo‘li 1 m 20
sm va 2 m 30 sm ga teng, oxirgi kuch berish yo‘li esa 1 m 70 sm ga
to‘g‘ri keladi. Boshlanishdan oxirigacha umumiy yo‘li esa 2 m 90 sm
dan (sapchib bajarishda) 4 m gacha aylanib bajarishda.
Har bir uloqtiruvchida yadroning doimiy, optimal balandlikka
yaqin bo‘lgan uchib chiqish nuqtasi shakllanadi. Uchib chiqish
nuqtasini uloqtirish tomonga optimal olib chiqish uchish uzoqligini
oshiradi, chunki sport natijasi uchib chiqish nuqtasi proyeksiyasidan
emas, balki uloqtirish aylanasidan o‘lchanadi. Umuman, har qanday
uloqtirish havoning uchish uzoqligiga ta’sirini e’tiborga olgan holda
boshlang‘ich tezlik va uchib chiqish burchagining maqbul nisbatiga
javob berishi lozim.
Yadro sapchib turib yoki burilib ko‘krakdan irg‘itiladi. Ma’lumki,
gorizontga nisbatan burchak ostida tashlangan har qanday jismning
uchish uzoqligi quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi.
443
g
d
v
S
2
sin
2
⋅
=
bu yerda S – snaryadni uchish uzoqligi, v – snaryadning
boshlang‘ich uchib chiqish tezligi; g – yer tortish kuchi ta’siridagi
tezlanish; d – uchib chiqish burchagi; undan tashqari N – snaryadni
qo‘ldan chiqarish nuqtasi balandligi ham ahamiyatga ega. Shunga
qarab snaryadni uchib chiqish trayektoriyasi hosil bo‘ladi va snaryad
tushgan joyda uni joy burchagini topish mumkin (v – joy burchagi).
87-rasmda yadro uloqtirishda joy burchagi hosil bo‘lishini ko‘rishingiz
mumkin.
Shot Put - Introduction
Биомеханика
Dostları ilə paylaş: |