Masalan, yom g‘ir, qor manzaralari va h.k.
Atrof-muhitdagi obyektlar va hodisalami hissiy bilishning yana bir
shakli
tasavvurdir.
Tashqi muhit ta’siri natijasida bosh miya qobig‘ining
muayyan qism idapaydobo‘lg an q o'zg ‘alish, y a’ni sezishva idrokm a’lum
muddatgacha o 'z izini qoldiradi. Demak, tasaw u r atrof-muhitdagi
obyektlar va hodisalarning xuddi shu onda idrok qilinmaydigan, biroq
miyada qolgan, ko‘z oldiga keltirilgan manzara, qiyofa-tasvirlarning
tiklanishi yoki manzarali xotiradir.
Tasaw ur bilimlami saqlash va mustahkamlashga xizmat qiladi, ayni
paytda obyektlar va hodisalarning xususiyatlarini bilib olishda, ya’ni
umumlashtirishda ham muhim o‘rintutadi. Tasavvurdagi umumlashtirish
xususiyati aqliy bilishning, boshlang‘ich ekologik tushunchalaming tash
kil topishiga katta yordam beradi.
Xususiy tasavvurlar atrof-muhitdagi aniq obyektlar tasviri, manzara-
sidir. Bu tasavvurlar aniq obyektlarni, masalan, aynan daraxtni, yo ‘lni,
ko‘prikni, sovni, ariqni, ko‘chani, mahallani aks ettiradi. Xususiy tasav
vurlar ayni paytda ko ‘cha yoki mahalla hududining tabiati va kishilar
hayotini ham aks ettiradi. Natijada bola ongida muayyan hududlaming
hajmdor yoki hajmsiz, rangli yoki rangsiz, aniq yoki noaniq shakldagi
manzaralari hosil bo‘ladi va bu jarayon vaqt va tajribaga bog‘liq holda
tiniqlashib boradi.
Demak, maktabgacha ta ’lim yoshidagi bolalarni atrof-muhit bilan
tanishtirish jarayonida ularning hissiy bilishiga tayanilib ish ko‘riladi va
shu asosda atrofdagi muhit hamda uning har bir tarkibiy qismining tabiat
va inson hayotida tutgan o‘rni haqida aniq bog‘lanishli misollar keltirilib,
tegishli munosabat va madaniyat tarkib toptiriladi.
Boshlang1 ich ekologik ta ’ lim va tarbi
yani amalga oshirish uchun tegishli bilim
va malakalar hosil qilishni ta’minlaydigan
maktabgacha ta ’lim yoshidagi bolalar
saviyasiga mos va xos ish shakllari, vo-
sitalari va uslublarini tanlab olish muhim
vazifalardanbiri sanaladi. Maktabgacha ta’lim muassasasida boshlang‘ich
ekologik tarbiyaning eng samarali yo‘llaridan biri uni mehnat tarbiyasi
bilan qo‘shib olib borish, ya’ni bolaning bo‘sb vaqtlarini foydali ishlarga
jalb qilishdir. Chunki tabiatga ozor berish bilan bogTiq bo‘lgan sho‘x-
liklar m a’lum darajada bolaning bo‘sh qolishi natijasida kelib chiqadi. U
Dostları ilə paylaş: