Dilmurod quronov a d a b iy o t s h u n o s L ik k a k ir ish oliy va o ‘rta maxsus ta'lim vazirligi

mavqe egallaydi. Unda misralarda urg‘uli bo‘gMnlaming muayyan
tartibda (beshta asosiy turoq shaklida: - v, v -, - - v, v - -, - v - )
takrorlanib kelishi oMchov asosi sanaladi.
Hozirgi o‘zbek she’riyatining yetakchi she’r tizimi - barmoq,
yuqorida aytilganidek, misralardagi bo‘gMnlar sonining tengligiga
asoslanadi. A.Fitrat barmoq vaznini milliy vazn deb atarkan, shunday
yozadi: «Milliy vaznimizda asos so‘z bo‘gMmlarining sanogMdir. Bir
baytning birinchi misra’i necha bo‘gMm esa, ikkinchi misra’i ham
shuncha bo‘gMm boMadir. Bo‘gMmlaming harf, cho‘zgM sonlariga esa
ahamiyat berilmaydir»,- deb yozadi. Fitratning barmoqni «milliy vazn»
deb atashiga asos shuki, barmoq tizimi o‘zbek tili tabiatiga, uning
tovush xususiyatlariga muvofiq keladi. Shu bois ham o‘zbek xalq
og‘zaki ijodi namunalari asosan barmoqda yaratilgan. Keyinroq, arab
istilosidan keyin yozma adabiyotda aruz qaror topgan boMsa-da, xalq
og‘zaki ijodining asosiy she’r tizimi barmoq boMib qolaverdi. Bu,
birinchi galda, barmoqning o‘zbek tili xususiyatlariga toMa muvofiqligi
bilan izohlanadi. XX asr boshlaridan, jadid shoirlar ChoMpon, Fitrat,
Hamzalaming ijodi bilan she’riyatimizda yana barmoqning yetakchilik
davri boshlandi.

---

Barmoq she’r tizimida mutaxassislar 4 bo‘g‘inlidan tortib 16
bo‘g‘inligacha boMgan vaznlar tarqalganini ta’kidlaydilar. Vazn har
bir konkret she’rda yuzaga chiqadigan hodisa sanalib, uni
metr(oMchov) deb ham nomlanadi. Barmoqdagi o ‘lchov
belgilanganda, avvalo bo'gMnlar soni, keyin turoqlanish tartibi
ko'rsatiladi. Masalan:
Yuzlaringni / mayliga yashir,
Kerak emas / nozlar, imolar.
Go‘zallikning / qoshida axir,