Sh. R. Xolmoʻminov mehnat bozori iqtisodiyoti

Nazorat va muhokama uchun savollar 
 
1. Ishsizlik nima va uning darajasi qanday aniqlanadi? 
2. Ishsiz deb e’tirof etish uchun qanday shartlar mavjud boʻlishi 
lozim? 
3. Ishsizlikning asosiy sabablari nimalardan iborat? 
4. Ishsizlikning qanday turlarini bilasiz? 
5. Ishsizlikning qanday asosiy mezonlari va koʻrsatkichlari bor? 
6. Ishsizlikning tabiiy darajasi nima? 

---

63 
7. Artur Ouken qonunini ta’riflab bering. 
8. Ishsizlikni kamaytirish borasida davlat tomonidan qanday 
tadbirdar oʻtkaziladi? 
Asosiy adabiyotlar 
 
1. Abdurahmonov Q.H. Mehnat iqtisodiyoti (darslik). – T.: «Fan», 
2001. 
2. Abdukanisv A.. Mirzakarimova M. O‘tish davri iqtisodiyotida 
mehnat bozori. – T.: «Mehnat», 1999. 
3. Никифорова A.A. Рынок труда: занятост и безработица. -
М.:Международное отношения, 1991. 
4. Рнок труда // под рд. В.С.Буланова и Н.A.Волгина (Учебник). 
-М.: Экзамен, 2000. 
5. Холмўминов Ш.Р. Моделирование сельского рынка труда. -
Т.:
«Фан», 1996. 

---

64 
VI BOB 
 
MEHNAT BOZORI VA AHOLINING ISH BILAN 
BANDLIGINI TAHLIL QILISHNING BALANS USLUBI 
 
6.1. Mehnat bozori va aholining ish bilan bandligini tahlil 
qilishda balans uslubining ahamiyati 
 
Balans uslubining asosiy vazifalari mehnat resurslarining bandlik 
holatiga, aholi tabiiy va mexanik harakatlarining oʻzgarishlariga, 
mehnatga qobiliyatli aholi bandligining soni va tuzilishiga, buyum-
lashgan va jonli mehnatning sarflanishini taqsimlash va foydalanish 
darajasiga, ish joylarining miqdori va tuzilishiga, mehnat resurslaridan 
foydalanishning samaradorligiga, xodimlar kasb-malaka tarkibi shakl-
lanishining manbalari va koʻlamlariga, ijtimoiy-iqtisodiy aloqalarning 
buzilishi sharoitlarida mehnat unumdorligini oshirish imkoniyatlariga 
ta’sir qiluvchi omillarni har taraflama hisobga olish va kompleks tahlil 
qilishdan iborat. Ushbu uslub quyidagi oʻzaro bog‘liq tizimlardan tash-
kil topadi: mehnat resurslari balansi, mehnat resurslarining harakati va 
mehnat sarflarining tarmoqlararo balanslari, mehnat boʻyicha balans 
hisob-kitoblari hamda ish joylari va mehnat resurslarining yig‘ma 
balanslari.
Mehnat (resurslari balansini tuzish hamda ishga joylashishga 
muhtoj shaxslarni aniqlash chog‘ida asosiy axborot manbalari davlat 
statistikasi (mehnat boʻyicha, aholi boʻyicha statistika hisobotlari) 
ma’lumotlari, ma’muriy hisobga olishning (masalan, mehnat va aholini 
ijtimoiy muhofaza qilish organlari, uy xoʻjaliklari, xodimlar roʻyxatlari) 
har xil turlari, shuningdek, ish bilan bandlik masalalari yuzasidan ishchi 
kuchini tanlab tekshirishdan iborat boʻladi. Ushbu xilma-xil manbalar 
ulardagi axborotning xususiyati va mazmuni, ma’lumotlarni toʻplash 
shakllari va usullari boʻyicha bir-biridan farq qilishi mumkin.