Sh. R. Xolmoʻminov mehnat bozori iqtisodiyoti

 
11.2. Mehnat bozorini aniq sotsiologik tadqiq etish bosqichlari 
Tavsiya etilgan metodikaga asosan AST bosqichma-bosqich olib 
boriladi (10-rasmga qarang). 
Birinchi bosqichda
ASTning asosiy maqsadi, asosiy vazifalari, 
predmeti va obyektlari aniqlanadi. Ushbu tadqiqotning asosiy maqsadi 
– bozor iqtisodi munosabatlarining shakllanishi va rivojlanishi 
sharoitida aholining ish bilan bandligini oshirish va ishsizlikni 
kamaytirish boʻyicha ilmiy asoslangan tavsiyanomalar ishlab chiqish va 
mehnat bozorining ekonometrik modellari kompleksini tatbiq etishda 
qoʻllanadigan sotsiologik axborotlar fondini vujudga keltirish. 
Tadqiqotning asosiy vazifalariga quyidagilar taalluqli:
ish 
bilan band boʻlgan va boʻlmagan mehnatga layoqatli aholining ijtimoiy 
holati va uning mehnat daromadlarini oshirish maqsadida ish joylarini 
oʻzgartirish istaklarini oʻrganish; xodimlarni yollash shartlarini 
aniqlash; ish beruvchilarning yollangan xodimlarni ish bilan bandligi va 
malaka darajalarini oshirish boʻyicha imkoniyatlari va istaklarini bilish; 
ish beruvchilar va yollanma xodimlarni bozor iqtisodiyoti talablariga 
javob beradigan yangi kasblarni egallash istaklarini aniqlash; yerga 
xususiy mulkchilik va yangi ish joylarini yaratishga toʻsiq boʻladigan

---

121 
yo‘q 
Yoʻq 
ha 
xa 
10- rasm. Sotsiologik axborotlarning vujudga kelish bosqichlari. 
1.Aniq sotsiologik 
tadqiqotning aniq maqsadlari, 
asosiy vazifalari, predmeti va 
obyektlarini aniqlash 
7. Sotsiologlar, iqtisodchilar, 
programmistlar va boshqa 
xodimlarni tanlash va 
o
‘
qitish 
8. Aniq sotsiologik 
tadqiqotlarning dasturini tuzish 
9. Respondentlar so
‘
rovini
o
‘
tkazish 
2. Sotsiologik so‘rov 
anketalarini tuzish 
3. Aniq savollarga javoblarni 
kodlashtirish 
4. Aniq sotsiologik 
tadqiqotlarning obyektlarini 
tanlash uslublarini aniqlash 
5. Obyektlarning demografik 
va ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlanishi bilan tanishish va 
aniq sotsiologik 
tadqiqotlarning obyektlarini 
tanlash 
6. Aniq sotsiologik 
tadqiqotlarni tanlangan 
obyektlari bo‘yicha 
respondentlarni tanlash 
12. Sotsiologik axborotlarni 
mehnat bozorining EMKga 
tatbiq etish 
11. Hosil qilingan sotsiologik 
axborotlar asosida ilmiy 
hisobot tuzish 
So
‘
rovning dastlabki 
ma’lumotlarini 
kompyuterda qayta 
ishlash 
7 

---

122 
asosiy sabablarni topish; ishlovchilarni oʻz mehnati yakuniy 
natijalaridan va ijtimoiy infratuzilma obyektlari va mahalliy mehnat 
birjalari xizmatlaridan qoniqish darajasini aniqlash; toʻliq, qisman, 
vaqtinchachik va mavsumiy ishsizliklar sabablarini axtarib topish; 
ishsizlarning 
ishga 
joylashishi, 
malakasining 
oshishi, 
yangi 
ixtisosliklarni egallashi va ish beruvchilarning xodimlarni yol-lash 
shartlari boʻyicha istaklarini aniqlash; shaxsiy mehnat faoliyatini tashkil 
etishga va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirishga salbiy ta’sir etuvchi 
asosiy sabablarni topish; mehnat birjalarining ish faoliyatini yaxshilash 
yuzasidan takliflarni oʻrganish; mehnat bozorining ekonometrik 
modellari kompleksini ishlab chiqish va tatbiq etish uchun zarur boʻlgan 
sotsiologik ma’lumotlar fondini vujudga keltirish.