Reje: dnk nın` du`zilisi Ribonuklein kislotalar

2.Suwda eriytug`ın vitaminler 
V
1
vitamini – tiamin taza halda ajıratıp alıng`an da`slepki vitamin. Tiamin 
molekulası bir-biri menen – CH
2
topar arqalı baylanısqan pirimidin ha`m tiazol 
shen`berlerinen du`zilgen 
V
1
vitamini – avitaminozi beri-beri yamasa polinevrit keselligin payda qıladı. 
V
1
vitamini jetispewshiligi uglevodlardın` almasıwının` buzılıwına alıp keledi. V
1
piruvat dekarboksilazanın` kofermenti esaplanadı. Bull vitamin ko`p mug`darda 
ma`yek, go`sh, noqatlarda ushıraydı. Organizmnin` sutkalıq talabı 1-3 mg. 
Vitamin V
2
– riboflavin. Riboflabin – sarı ren`ge iye. Onın` du`zilisi 
to`mendegishe
Riboflabin 
Bul vitaminnin` avitaminoz halatı awız boslıg`ının` silekeyli qabatının` 
shamalawı, ko`riw qa`biletinin` buzılıwı, kem qanlıq keselliklerine alıp keledi. 
Riboflavin flavinli fermentlerdin` kofermenti. Adam bul vitaminnin` 65-70% su`tli, 
go`shli ha`m nan o`nimleri, 30-35% palız ha`m miyweli o`nimler arqalı aladı. 
Sutkalıq talabı – 2 mg. 
Vitamin V
6
(piridoksin). V
6
vitamini aminokislotalar almasıwının` buılıwına 
sebep boladı ha`m dermatid dep atalatug`ın teri keselliklerine alıp keledi. Sonday-
aq anemiya ha`m o`siwin pa`seytiwge sebepshi boladı. bull vitamin 
aminokislotalardın` qayta aminleniw reaktsiyasın katalizlewshi fermentlerinin` 
kofermenti. Vitaminlik qa`siyetke iye bolg`an birikpeleri: piridoksin, piridoksal 
ha`m piridoksamin. 
V
6
vitamini tiykarınan go`sh, balıq, da`n o`nimlerinde ushıraydı. U`lken 
jastag`ı adamlardın` bul vitaminge talabı 2 mg. 
RR vitamini (nikotinat kislota). Nikotinat kislota tiri organizmde zat almasıw 
protsessinde a`hmiyetli. Ol NAD ha`m NADF quramına kirip, oksidleniw-
qaytarılıw reaktsiyaların katalizlewshi degidrogenaza fermentlerinin` kofermenti 
esaplanadı. Ol piridinnin` xosilalaridan. 

---

COOH 
CO-NH
2 
N N 
nikotinat kislota nikotinamid 
Vitamin RR jetispegende pellagra keselligi kelip shıg`adı. Nerv sisteması 
ha`m as sin`riw sistemaları buzıladı. Vitamin RR da`nli o`simliklerde ha`m palız 
o`nimlerinde ushırasadı. U`lken jastag`ı adamlar ushın sutkalıq talap 7 mg dı 
quraydı.
Vitamin S (askorbat kislota). Adam, maymıl ha`m ten`iz shoshqaları 
organiziminde askorbat kislota sintez qılınbaydı, sol sebepli S vitamini tayar halında 
azıq awqatlar menen qabıllanıladı. Azıq-awqat quramında S vitaminge bay bolg`an 
o`nimler jetispese adam ha`m bazı haywanlarda tsinga keselligi payda boladı. 
Tislerdin` tu`binen qan ag`ıwıına, teri astına qan toplanıw jag`daylarına alıp keledi. 
Vitamin S organizmge qabıl qılınbasa, o`lim halatına ushıraydı. Vitamin S 
organizmnin` antioksidantlık qa`biletin asıradı. Askorbat kislota tiri organizmlerde 
baratug`ın oksidleniw-qaytarılıw reaktsiyalarında vodorodtı ko`shiriwshi aralıq zat 
bolıp xızmet qıladı. 
Vitamin S shipovnik, almurt,apel`sin, limon, ukrop ha`m basqa o`simliklerde 
ko`p ushıraydı U`lken adamnın` bul vitaminge sutkalıq talabı 0,2-1 g.