Bilal Həsənli Nazilə Abdullazadə

(tutularaq).
Söhbət deyəndə ki, həmişə hələ kəndin işlərindən 
danışırıq. Bizə deyir ki, kəndimiz geridə qalıbdır. Biz gərək belə edək ki, bizim 
kəndimiz ən birinci kənd olsun. Hamı kəndlərə yetək, ötək. Ortaqlı olaq... Maşın 
alaq... Maşın olsun, hər şey olsun... Özü də elə deyir ki, adamın tükləri biz-biz 
olur... Həmişə o danışandan sonra adam istəyir ki, durub getsin kəndin 
qırağındakı o qaya ilə kəlləbəkəllə gəlsin. 
Ş ə r i f. Uşaq məsələsini də danışsana. 
B a r a t 
(dolaşaraq
). Uşaq məsələsini? Uşaq məsələsini? Mən o barədə bir 
şey bilmirəm. 
Ş ə r i f. Öz uşağın barəsində bir şey bilmirsən? 
B a r a t. Mən ancaq onu deyə bilərəm ki, bunların hamısı 
şəxsiqərəzlikdəndir. 
Bizim kəndimizə onun kimi işləyən müəllimə gəlməmişdir. 
G ə n c l ə r. Elədir... Elədir
... (Əl çalınır).
B a r a t. Məktəb üçün pianino alıb, stul-mustul gətirib. Mirzə Səməndər nə 
eləyib, bildirçin ovlamaqdan başı haçan ayılıbdır? 
M i r z ə S ə m ə n d ə r. Yalançının Həzrət Abbas belindən vursun! Mən 
heç bildirçin ovuna getmişəm? Əlbəttə, o arvaddır, yaxşı işlər. Arvad hələ yaxşı 
işlər də... 
S ə d r. Vətəndaş Aftil, siz nə deyə bilərsiniz? 
A f t i l. Yoldaş sədr, mən nə deyə bilərəm. Deyir: bəzənirəm, xanım döyür, 
bəzənmirəm ağam. Deyim yaxşıdır, necə deyim? Naxıra gedərəm çoban olmaz, 
axura gedərəm saman. Deyim xarabdır, genə necə deyim? İnsaf dinin yarısıdır. 
Vallah, qalmışam belə – aşağı tüpürürəm saqqaldır, yuxarı tüpürürəm bığ. Deyir: 
qazan qazanla döyüşər, arada güvəc çatlar. Ancaq doğrusunu istəsəz, o kişinin 
qızı hələ düz işləyir, mərd adamdır. Bu qədər həşəratın içində davam eləmək elə 
zor işdir. 
F a t m a n s a 
(yerindən qışqırır).
Bu da bizim ağsaqqalımız! Utanmırsan 
saqqalundan? 
B a r a t. Mazandaranda çaqqal azdı, biri də gəmiylə gəldi. 
Ş ə r i f. Yoldaş sədr, bu yoldaş kəndimizin möhtərəm və hörmətli 
ağbirçəklərindən biridir. Uşağı da subutalni, dakumentalni bu qadın tutmuşdur. 
Özünün də bir çox mıtıryalları vardır. 
S ə d r. Vətəndaş Fatmansa xanım, siz müəllimə Almaz haqqında nə deyə 

---

255 
bilərsiniz? 
F a t m a n s a 
(kəmal-səliqə ilə ortaya çıxır və dörd tərəfə təzim edərək). 
Hər şeydən əvvəl, salam olsun cəmi yığılan əhl-məclisə və habelə salam olsun 
gələn qonaqlara, hansı ki, bizim böyük-böyük qəmisyələrimizdir və salam olsun 
bütün böyük-böyük yoldaşlara, hansı ki... 
S ə d r. Vətəndaş, məsələ haqqında danışın – müəllimə Almaz xanımın işi 
haqqında. 
F a t m a n s a. O ki qaldı müəllimənin işi, mən bu kənddə mamayam. Hələ 
qaş qarala-qaralmaya idi, gördüm Xanımnaz gəldi ki, dur bizə gəl.
X a n ı m n a z. Ay arvad, Allahın yoxdur, mən haçan səninçin gəlmişəm? 
İmanın yoxdur? Ölməyəcəksən? Uşaq nədir? Sən kimin uşağını tutmuşsan? 
F a t m a n s a Sənin qızıvun. Mən and içmişdim ki, heç kəsə demərəm. 
Daha eləyə bilmərəm ki, böyük qəmisyələrdən də gizlədim. Külli-dünya qurban 
olsun onların bir tükünə. Sən gəlib yalvarmadın? 
X a n ı m n a z. Ay arvad, sən heç bizim evimizə gəlmişsən? Mənim 
uşağıma nə gəlmişdi, sənə yalvaraydım? Neçin mənim uşağımı bədbəxt 
eləyirsən? 
F a t m a n s a. Acığın neçin gəlir. Xanımnaz? Məndən soruşurlar, mən də 
deyirəm. İstəyirsən Qurana da əl basım. Gəlmədim? Uşağı tutmadım? Qırmızı 
yorğana bükmədim? Göbəyini də bağlamadım? Ağbirçək vaxtımda sənin üçün 
imanımı verə bilmərəm ki. 
A f t i l. Yalansa, sənin o imanuva tula bağlayım! 
X a n ı m n a z. Vallah, billah, ay camaat, bu arvad bizim üstümüzə böhtan 
atır… 
A l m a z. Mənim bu arvaddan bir sorğum var. 
S ə d r. Soruş! 
A l m a z. O deyir ki, uşağı o tutmuşdur. Qoy o desin: uşaq qızdır, ya 
oğlandır? 
F a t m a n s a. Hə? Qızdır, ya oğlan? Qızdır, ya oğlan? Qızdır, ya oğlan? 
B a r a t. Dillənsənə, imansız? Qızdır, ya oğlandır? 
F a t m a n s a. Qızdır, ya oğlandır? 
A f t i l. Desənə, Ocaqqulunun qatırı kimi nə ondanmış, nə də bundan. 
O c a q q u l u. Genə dedi qatır. Genə dedi qatır... Allahü əkbər...
A l m a z. Daha sözüm yoxdur 
(Oturur). 
S ə d r. Yoldaş Almaz, məsələ aydındır. Siz ancaq uşaqların oynaması 
haqqında danışın. 
A l m a z. Sürmə! 
S ü r m ə 
(adamların arasından qalxaraq).
Nədir, müəllimə? 
A l m a z. O gün sizin əlinizə, boğazınıza baxan kim idi? 
S ü r m ə 
(doktoru göstərərək).
Bu kişi idi, müəllimə. Mənim gözlərimə 
dərman da tökdü. 
A l m a z. Qoy hamı bilsin: yoldaş Temurtaş doktordur. O, mənim xahişimə 
görə uşaqlara baxırdı. Sabah da baxacaqdır. Sonra, Sürmə, siz o gün nə oyna-

---

256 
yırdınız? 
S ü r m ə. Biz “Yeni kənd” oynayırdıq, müəllimə. 
A l m a z. Kəndlilər, bu bir oyundur, onu indicə göstərmək olar. 
İ b a d. Yoldaşlar, bu sözlər bizə lazım deyil, yaxşısı budur ki... 
Ş ə r i f. Sən o yanındakı uşaqdan danış. 
A l m a z. O kimsənin işi deyildir. 
İ b a d. Necə kimsənin işi deyil? 
H a c ı Ə h m ə d. Necə kimsənin işi deyil? 
Ş ə r i f. Necə kimsənin işi deyil? 
S ə d r. Yoldaşlar, qulaq asın, uşaq məsələsini biz indicə aydınlaşdırarıq. 
B a r a t. O heç bizim işimiz deyil. 
Ş ə r i f. Necə bizim işimiz deyil? Bu uşaq kimindir? 
B a r a t. O bizim borcumuz deyil. 
B a l a r z a. Yox, siz işin olanını kəndlilərdən gizlədirsiniz. Qoy o, açıq 
desin görək uşaq kimindir? 
A l m a z. Uşaq mənimdir. 
İ b a d. Atası kimdir? 
A l m a z. O mənim öz işimdir... 
Ş ə r i f. Sən subutalni, dakumentalni de görüm uşaq kimindir? 
İ b a d. Biz istəyirik, qoy o desin uşaq kimindir? 
H a m ı. Qoy desin, olmaz, desin uşaq kimindir? 
F u a d 
(duraraq).
Yoldaş sədr, mən müəllimə Almazın nişanlısıyam və bu 
camaatın qabağında rəsmi surətdə bildirirəm ki, uşaq mənimdir. 
A l m a z. Uşaq sənin deyil, vətəndaş Fuad. Mərhəmətinizə qarşı təşəkkür 
edirəm. Mənim sizin mərhəmətinizə ehtiyacım yoxdur. 
İ b a d. Yoldaş sədr, siz kəndliləri aldadırsınız. Biz kəndlilər tələb edirik: 
qoy o açıq desin ki, uşaq kimindir? 
S ə d r 
(yığılanların israrını görüncə).
Yoldaş Almaz, siz bu suala cavab 
verə bilərmisiniz? 
A l m a z (qəti). Uşaq mənimdir və bundan artıq sorğuya cavab vermək 
istəmirəm. 
Ş ə r i f. Çünki təqsirkarsan. 
A l m a z. O mənim öz işimdir. 
S ə d r. Yoldaşlar, gurultu salmayın. Çığırtı ilə adamı söz deməyə məcbur 
etmək olmaz. 
İ b a d 
(ortalığa atılaraq).
Necə məcbur etmək olmaz? …Yox, belə 
müəllimə bizə gərək deyil! Onu güllələmək lazımdır. 
H a m ı s ı. Güllələnsin, güllələnsin!.. 
F a t m a n s a. Gördünüz, dedim güllələnəcək. 
S ə d r. Yoldaşlar, səs salmayın. 
(C.Cabbarlı)