Pedaqoji universitetləRDƏ bakalavriat səVİYYƏSİ ÜZRƏ

XV 
Mövzu:
Xurşidbanu Natəvanın həyatı və 
yaradıcılığı.
Həyatı və yaradıcılığı. Füzuli üslubunda qəzəlləri. 
Ayrılıq dərdi, həsrət, vüsal arzusu, ümidsizlik, pərişanlıq, fələyin 
sitəmindən acı şikayət qəzəllərinin əsas məzmunu kimi. 
Şeirlərində dərdli ana obrazı. “Ölürəm”, “Ağlar”, “Əfsus”, 
“Getmə”, “Sənsiz” və s. M. Füzuliyə nəzirələri. “Olan könlüm”, 
“Məni” və s. 
Natəvanın təbiət gözəlliklərini tərənnüm edən lirikası. 
“Gülün”, “Qərənfil”, “Bənövşə” və s.
Natəvan yaradıcılığının sənətkarlıq xüsusiyyətləri: dil, 
üslub, vəzn, qafiyə sistemi və məcazlardan bacarıqla istifadə 
etməsi. 
XVI Mövzu:
Milli teatr və mətbuatın yaranması. 
Həsən bəy Zərdabinin həyatı və yaradıcılığı.
XIX əsrin 70-ci 
illərində Azərbaycanda milli mədəniyyətin dirçəlişi. Milli teatrın 
yaranması.
“Əkinçi” (1875-1877) qəzetini nəşr etməsi. Qəzetin adı və 
məramı. Aqrar sahənin mətbu orqanı kimi nəşrə başlayan 
“Əkinçi” azadlıq və demokratik ideyaların carçısı kimi. Realist 
ədəbiyyatın inkişafında “Əkinçi”nin rolu. Qəzet ətrafında birləşən 
ziyalılar: H.Zərdabi, S.Ə.Şirvani, N.Vəzirov, Ə.Gorani. Əhsənül 
Qəvaid, Heydəri, M.Əlaqədari və b. 
Əkinçinin bağlanmasından iki il sonra 1879-cu ildə Səid və 
Cəlal Ünsizadə qardaşlarının redaktorluğu ilə Tiflisdə “Ziya” 
qəzetinin (sonralar “Ziyazi-Qafqaziyyə” adı ilə çıxmışdır) nəşrə 
başlaması. Bu nəşrlərin “Əkinçi” dən fərqli məfkurəsi. 
1883-cü ildə Tiflisdə C. Ünsizadənin redaktorluğu ilə aylıq 
ədəbi və siyasi məcmuə və qəzet “Kəşkül”ün nəşr olunması. 
“Kəşkül”də dil, ədəbiyyat, incəsənət, elm, maarif və s. 
mövzularda nəzəri və publisist məqalələrin, orijinal bədii 
parçaların, şərq, Avropa və rus ədəbiyyatından tərcümələrin dərc 

---

60 
olunması. “Əkinçi” və “Kəşkül”ün Azərbaycan mətbuatı 
tarixində tutduqları mövqe. 
H. Zərdabinin həyatı. Nəsli, ailəsi və təhsil illəri. Rəsmi 
dövlət qulluğunda fəaliyyəti. Cəmiyyəti-xeyriyyə yaratmaq 
uğrunda mübarizəsi. H. Zərdabi sürgündə. XIX əsrin 90-cı 
illərində Bakıya gəlməsi. Şəhər idarəsində fəaliyyəti.
Yaradıcılığı. H. Zərdabi publisist kimi. Məqalələrinin ideya 
istiqaməti və mövzu dairəsi. Maarif və mədəniyyət, təbiət və 
heyvanat aləmi haqqında məqalələri.