Axborot kommunikatsion texnologiyalar

subyektlarning o‘zaro 
autentifikatsiyasi,
ya’ni aloqa kanallari orqali bog‘lanadigan subyektlar 
haqiqiyligining o‘zaro tasdig‘i bajarilishi shart. Haqiqiylikning tasdig‘i odatda, 
seans boshida, abonentlarning bir-biriga ulanish jarayonida amalga oshiriladi. 
Ushbu jarayonning maqsadi qonuniy subyekt bilan amalga oshirilganligiga va 
barcha axborot mo‘ljallangan manzilga borishligiga ishonchni ta’minlashdir. 
O’zining haqiqiyligini tasdiqlash uchun subyekt tizimga turli asoslarni ko‘rsatishi 
mumkin. Subyekt ko‘rsatadigan asoslarga bog‘liq holda autentifikatsiya jarayonlari 
quyidagi kategoriyalarga bo‘linishi mumkin: 

---

47 
Biror narsani bilish asosida.
Misol sifatida parol, shaxsiy identifikatsiya kodi 
PIN (Personal Identification Number) hamda “so‘rov javob” xilidagi protokollarda 
namoyish etiluvchi maxfiy va ochiq kalitlarni ko‘rsatish mumkin; 
Biror narsaga egaligi asosida.
Odatda, bular magnit kartalar, smart-kartalar, 
sertifikatlar va touch memory qurilmalari; 
Qandaydir daxlsiz xarakteristikalar asosida.
Ushbu kategoriya o‘z tarkibiga 
foydalanuvchining biometrik xarakteristikalariga (ovozlar, ko‘zining rangdor 
pardasi va to‘r pardasi, barmoq izlari, kaft geometriyasi va h.k.) asoslangan 
usullarni oladi. Bu kategoriyada kriptografik usullar va vositalar ishlatilmaydi. 
Biometrik xarakteristikalar binodan yoki qandaydir texnikadan foydalanishni 
nazoratlashda ishlatiladi. 
Parol
- foydalanuvchi hamda uning axborot almashinuvidagi sherigi biladigan 
tekst yoki son. O’zaro autentifikatsiya uchun foydalanuvchi va uning sherigi 
o‘rtasida parol almashinishi mumkin. Plastik karta va smart-karta egasini 
autentifikatsiyasida shaxsiy identifikatsiya nomeri PIN sinalgan usul hisoblanadi. 
PIN - kodning maxfiy qiymati faqat karta egasiga ma’lum bo‘lishi shart.