Toshkent moliya instituti hisob va audit fakulteti «buxgalteriya hisobi» kafedrasi

5-chizma. Xizmat ko’rsatuvchi korxonalarda auditni rejalashtirishning 
asosiy bosqichlari
. 
Auditor auditni taxmin qilinayotgan ko’lami va o’tkazish tartibini bayon 
etgan holda, auditning umumiy rejasini ishlab chiqishi rasmiylashtirilishi lozim. 
Audit dasturini ishlab chiqishda qo’llanma bo’lib xizmat qilishi uchun, audit 
umumiy rejasining hujjatli aks ettirilishi etarli darajada batafsil bo’lishi kerak, 
bunda uning aniq shakli va mazmuni sub’ekt kattaligi, auditning murakkabligi 
hamda auditor qo’llayotgan aniq uslubiyat va texnologiyaga bog’liq. 
Xizmat ko’rasatuvchi korxonalarda uditor auditning umumiy rejasini ishlab 
chiqishda ko’rib chiqishi talab qilinadigan masalalar quyidagilar: 
Xizmat ko’rsatuvchi korxonalarda auditni 
rejalashtirishning asosiy bosqichlari
1-bosqich 
Dastlabki rejalashtirish
2-bosqich 
Umumiy 
ma’lumotlarni yig’ish
3-bosqich 
Mijozlarning huquqiy 
majburiyatlari haqida 
ma’lumotlar yig’ish
4-bosqich
Audit muhimligi va 
maqbul xatarlik
5-bosqich 
Ichki nazorat tizimi 
bilan tanishish va uni 
baholash
6-bosqich 
Auditning umumiy 
rejasi va dasturini 
ishlab chiqish

---

55 
Biznesni bilishlik: 
-sub’ekt biznesiga ta’sir ko’rsatuvchi umumiy iqtisodiy omillar va tarmoq 
xususiyati; 
-sub’ektning, uni biznesning, moliyaviy-xo’jalik faoliyati va hisoboti 
natijalarining, jumladan oldingi audit o’tkazilgan paytdan sodir etilgan 
o’zgarishlarning muhim tavsiflari; 
-sub’ekt rahbariyati kasbiy xabardorligining umumiy darajasi. 
Buxgalteriya hisobi va ichki nazorat tizimlarini tushunish: 
-sub’ekt tomonidan qabul qilingan hisob siyosati va ushbu hisob 
siyosatidagi o’zgartirishlar; 
-buxgalteriya hisobi va audit standartlarining ta’siri; 
-auditor tomonidan buxgalteriya hisobi va audit tizimlariga oid bilimlar 
to’plami hamda nazorat test so’rovlari va mohiyati bo’yicha amallarga talab 
qilinadigan tegishli e’tibor qaratish. 
Tavakkalchilik va muhimlik : 
-ajratib bo’lmaydigan tavakkalchilik va nazorat tavakkalchiligining 
kutilayotgan baho berish hamda auditning muhim bo’limlarini solishtirish; 
-audit maqsadlari uchun muhimlik darajalarini belgilash; 
-muhim noto’g’ri aks ettirishlar mavjudligining ehtimoli, oldingi davrlar 
tajribasi yoki tovlamachilik shular jumlasidan; 
-buxgalteriya hisobining murakkab jabhalarini solishtirish. 
Amallar tavsifi, muddati va hajmi: 
-auditning aniq bir bo’limlariga urg’u berish ehtimoli; 
-axborot tehnologiyaning auditga ta’siri; 
-ichki audit xizmatining ishi va tashqi audit amallariga uning tahmin 
qilinayotgan ta’siri. 
Ishni muvofiqlashtirish, yo’naltirish, unga rahbarlik qilish va sharhlash: 
sub’ektning tarkibiy qismlari, masalan sho’ba korxonalari, filiallari va 
bo’linmalarini audit qilishga boshqa auditorlarni jalb qilish; 
-ekspertlarni jalb qilish; 

---

56 
-ish ob’ektlarining miqdori; 
-xodimlarga bo’lgan ehtiyojlar. 
Boshqa jabhalar: 
-sub’ekt uzluksiz faoliyat ko’rsatishi mumkin degan taxminning ehtimoli 
muammo bo’lishligi; 
-alohida e’tiborni talab qiladigan vaziyatlar, masalan o’zaro bog’liq 
tomonlarning mavjudligi; 
-kelishuvlar sharti va qonunchilik bilan belgilangan har qanday 
majburiyatlar; 
-hisobotlarni tayyorlash tavsifi va muddatlari yoki sub’ekt bilan kelishuv 
doirasida birgalashib harakat qilishning kutilayotgan shakllari.