3
KIRISH
Bitiruv malakaviy ishining dolzarbligi.
Bozor munosabatlari rivojlangan
mamlakatlar iqtisodiyotida xizmat ko’rsatuvchi korxonalarning ulushi yalpi
ichki mahsulot tarkibida ancha yuqori. Shu sababli, respublikamizda xizmat
ko’rsatuvchi korxonalari faoliyatini tashkil qilish va jahon tajribasi asosida
takomillashtirish dolzarb muammolardan hisoblanadi. Xizmat ko’rsatuvchi
korxonalar iqtisodiyotni rivojlantirishda alohida ahamiyat kasb etadi.
Mamlakatimiz mustaqilikka erishgandan keyin oldingi iqtisodiy tizim
o’rniga xalqaro standartlarga mos demokratik huquqiy davlat barpo etish modeli
tanlab olindi. O’tish davri sharoitida huquqiy asoslarni shakllantirish,
islohotlarning qonuniy-huquqiy bazasini mustahkamlash va rivojlantirish
vazifasi qo’yildi. Shuningdek , davlat mulkiga asoslangan mulkchilik shaklini
isloh qilish hisobiga ko’p ukladli iqtisodiyot yaratish masalasi ustuvor yo’nalish
sifatida
qabul
qilindi.
Iqtisodiyotni
modernizatsiya
qilish
sharoitida
respublikamizda olib borilayotgan islohotlarning keng miqyosda rivojlanishi
iqtisodiyotning barcha tarmoqlarida kuzatilmoqda. Tabiiyki mamlakat
rivojlangani sari yangi tarmoqlar va sohalarga ehtiyoj paydo bo’ladi. Yangi
tarmoq va sohalarning rivojlanishi o’z navbatida mamlakat rivojiga o’z hissasini
qo’shadi.
Respublikamizda xizmat ko’rsatish sohalarini rivojlantirish, iqtisodiyotni
bozor
qonuniyatlari
talablariga
muvofiqlashtirish,
mamlakatda
aholi
ehtiyojlarini qondira oladigan xizmat ko’rsatish sohalarini rivojlantirish kun
masalasi hisoblanadi. Shu o’rinda, Prezidentimiz I.A.Karimov ta’kidlaganidek,
«… buning uchun iqtisodiyotda tarkibiy o’zgarishlarni amalga oshirish, … uni
doimiy ravishda modrnizatsiya qilish va yangilab borish, o’z mahsulot va
xizmatlari bilan jahon iqtisodiyoti va savdo tizimida munosib o’rin egallay
oladigan zamonaviy tarmoqlarni jadal rivojlantirish lozim»
1
.
1
I.A.Karimov. Tinchlik va xavfsizligimiz o’z kuch-qudratimizga, hamjihatligimiz va qat’iy irodamizga bog’liq. T.12.-T.:
,,O’zbekiston’’. 2004.-399 b.(b.198).b.
4
Bugungi kunda aholiga xizmat ko’rsatuvchi umumiy ovqatlanish, chakana
va ulgurji savdo shuningdek, avtotransport korxonalari, sartaroshxonalar
aholining og’irini yengil uzog’ini yaqin qilishga xizmat qilmoqda.
Prezidentimiz ma’ruzasidan bilishimiz mumkinki:»2012-yilda xizmat
ko‘rsatish sohasi ham yuqori sur’atlar bilan rivojlandi. Aholiga ko‘rsatilgan
xizmatlar hajmi qariyb 15 foizga o‘sdi, ushbu sohaning mamlakatimiz yalpi
ichki mahsulotidagi ulushi esa bugungi kunda 52 foizdan ziyodni tashkil
etmoqda»
2
Xizmat ko’rsatuvchi korxonalarni tashkil etish va ularni yuritishdan asosiy
maqsadi foyda olish bilan birgalikda, bu aholini ishsiz qatlamini ish bilan
ta’minlashdan iboratdir. Albatta bunday korxonalar iqtisodiyotning yetakchi
sohasi hisoblanadi. Mamlakatning asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlarida
ishsizlik darajasi va ish bilan ta’minlanganlik darajasi ham hisobga olinadi.
Shunday ekan ana shunday aholiga ham xizmat ko’rsatuvchi, ham aholini ish
bilan ta’minlovchi korxonalarning tashkil etilishi ijobiy holdir.
Xizmat ko’rsatuvchi korxonalar bugungi mamlakatizning ajralmas qismiga
aylanib bormoqda. Chunki mamlakatimiz yalpi ichki mahsulotida xizmat
ko’rsatish sohasi asosiy qismni egallaydi. Hayotimiz qancha rivojlangani sari
xizmat ko’rsatish sohasiga talab ortib boraveradi. Insonlarning hayoti qancha
yengilashgani sari insonlar undanda yengiliga harakat qilaveradi. Shunday ekan
bugungi kunda xizmat ko’rsatish sohasini yangilash va modernizatsiya qilish,
yangi-yangi sohalarni o’ylab topish bugungi kunning asosiy kun masalasi
hisoblanadi.
Ushbu vazifalarni muvafaqqiyatli bajarish mamlakatimizda xizmat
ko’rsatish korxonalari buxgalteriya hisobini yanada takomillashtirish, ular
amaliyotiga buxgalteriya jarayonining rivojlangan davlatlar iqtisodiyotida
qo’llanilayotgan shakllari va usullarini joriy etishni talab etadi.
2
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning 2012-yilda mamlaktimizni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish
yakunlari hamda 2013-yilga mo’ljallangan iqtisodiy dasturning eng muim ustuvor yo’nalishlariga bag’ishlangan
vazirlar mahkamasining majlisidagi ma’ruzasi.
5
Xizmat ko’rsatuvchi korxonalar iqtisodiy samaradorligini oshirish ko’p
jihatdan ular amaliyotida buxgalteriya hisobi va audit tizimini oqilona tashkil
etish va yuritishni taqozo etmoqda ayni paytda soha korxonalari faoliyatida
buxgalteriya hisobi va audit an’anaviy tarzda tashkil qilinganligi sababli ularni
xalqaro standartlar asosida tubdan isloh qilish talab etilmoqda.
O’zbekiston respublikasi boshqa rivojlangan mamlakatlarga qiyos
qilganimizda anchagina yangi va yosh davlat hisoblanadi. Lekin bugungi kunda
uning erishgan yutuqlari maqtovga loyiqdir. Malakatimiz mustaqilikka
erishganiga endigina 22 yil bo’lgan bo’lsada mamlakatimiz erishgan yutuqlari
havas qilsa arzirlidir. Yurtimizga har yili ko’plab sayyohlar, mehmonlar,
ishbilarmonlar, biznesmenlar va ko’plab boshqa soha egalari tashrif buyurishadi.
Albatta ular ham yashash sharoitimizga turmush tarzimizga alohida e’tibor bilan
qarashadi. Mamlakatimizning xizmat ko’rsatish sohalari bilan qiziqishadi.
Jumladan
transport
sohasini
rivojlanganligiga,
umumiy
ovqatlanish,
bozorlarimizdagi savdo sohasini qay tarzda ekanligi barchani qiziqtirmasdan
qolmaydi.
Xizmat
ko’rsatuvchi
korxonalarning
mamlakat
iqtisodiyotini
yuksaltirishdagi zaruratini quyidagilar orqali belgilash mumkin:
korxonalarga zarur moddiy resurslarni etkazib berish orqali ular
faoliyatida takror ishlab chiqarishning uzviyligi samaradorligini ta’minlash;
aholining yuqori sifatli tovarlar va xizmatlarga bo’lgan ehtiyojini
qondirishga ko’maklashish;
aholiga sifatli transport xizmatlarini ko’rsatish;
ichki bozorni iste’mol tovarlari bilan doimiy ravishda ta’minlab
turish;
ishlab chiqarilgan maxsulotlarni respublikaning turli hududlari
aholisi va iqtisodiyot tarmoqlari o’rtasida taqsimlash;
aholiga turli xil maishiy xizmatlarni ko’rsatish;
Dostları ilə paylaş: |