Algebra va analiz asoslari



Yüklə 5,79 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə7/30
tarix13.12.2023
ölçüsü5,79 Kb.
#175358
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   30
11-sinf-Matematika-1-qism

1. 
2
x. 
2. 
0

3. 
3
x

– 7

4. 
4
x
3

5.
2
1
x


6.
 
1
( )
2
f x
x

=

7
.
 
x
x
3
2
3
1
3
.



22
23
Eslatish joizki, 
x
miqdor 
x
dan 
x+h
gacha o‘zgarganda 
y=f 
(
x
) miqdor 
o‘zgarishining 
o‘rtacha tezligi
0
(
)
( )
lim
h
f x h
f x
h

+

ayirmali nisbatga teng.
Bundan 
0
(
)
( )
lim
h
f x h
f x
h

+

ifoda 
y=f 
(
x
) miqdor o‘zgarishining 
oniy tezligini 
bildiradi
.
Mashqlar
13.
Quyidagi funksiyaning hosilasi nimaga teng?
a)

(
x
)=
x
3
; b)

(
x
)=
x
–1
; c) 

(
x
)=
1
2
x
;
d)

(
x
)=
c.
14
. Jadvalni daftaringizga ko‘chiring va to‘ldiring:
a)
 
f
(
x
)
f
ʹ(
x
)
x
1
x
2
x
3
x
–1
1
2
x
b) Fikringizcha, 
y=x
n
funksiya hosilasi nimaga teng (bu yerda 
n
– 
ratsional son) ? 
15.
Ta’rifdan foydalanib, funksiya hosilasini toping:
a) 

(
x
)=2

+ 3;
 
b) 

(
x
)=3
x
2
 
+ 5
x
+ 1; c) 

(
x
)=2
x
3
 
+ 4
x
2
+6
x
– 1.
16*. 
Daftaringizga ko‘chiring va to‘ldiring:
a)

(
x
)=
ax 

b
uchun 

ʹ(
x
) = ...;
b)

(
x
)=
ax
2
 + bx +c
uchun 

ʹ(
x
) = ...;
c)

(
x
)=
ax
3
 + bx

+ cx + d 
uchun 

ʹ(
x
) = ...
17*.
Quyidagi tasdiqlarni isbotlang:
a)

(
x
) = 
cg
(
x
)
 
bo‘lsa, u holda

ʹ(
x
) = 
cg 
ʹ(
x
); 
b)

(
x
) = 
g
(
x
)
 + h
(
x
)
 
bo‘lsa, u holda

ʹ(
x
) = 
g
ʹ(
x
) + 
h
ʹ(
x
).


22
23
18*.
Funksiya grafigiga qarab hosilalar qiymatlarini solishtiring:
a) 

ʹ(–7) va 

ʹ(–2);
c) 

ʹ(–9) va 

ʹ(0);
b) 

ʹ(–4) va 

ʹ(2);
d) 

ʹ(–1) va 

ʹ(5).
19.
1) Yuqoridagi funksiya grafigiga qarab ushbu shartlarni qanoat lanti- 
radigan 
x
1

x
2
nuqtalarni toping (
x
1

x
2
– 
Ox
o‘qidagi nuqtalar: –9, –8, ..., 
5, 6):
a) 

ʹ(
x
1
) > 0,

ʹ(
x
2
) > 0;
 
b) 

ʹ(
x
1
) < 0,

ʹ(
x
2
) > 0;
c) 

ʹ(
x
1
) < 0,

ʹ(
x
2
) < 0; 
d) 

ʹ(
x
1
) > 0,

ʹ(
x
2
) < 0.
2) Grafikka qarab ushbu savollarga javob bering:
a) 
funksiya qaysi oraliqda o‘suvchi? qaysi oraliqda kamayuvchi?
b) funksiyaning [0; 3], [3; 6], [–9; –6] oraliqlaridagi orttirmalarini 
hisoblang.
3) Funksiya qaysi nuqtada eng katta, qaysi nuqtada eng kichik qiymatni 
qabul qiladi?
4) Funksiya qaysi nuqtalarda nolga aylanyapti? 
5) Qaysi oraliqda funksiya musbat qiymatlarni qabul qilyapti? 
6) Qaysi oraliqda funksiya manfiy qiymatlarni qabul qilyapti?


24
25
7–9
HOSILANI HISOBLASH QOIDALARI
Agar
 f
(
x
)
 
va
 g
(
x
)
 
funksiyalarning har biri hosilaga ega bo‘lsa, u holda 
quyidagi differensiallash qoidalari o‘rinlidir:
1. 
Yig‘indining hosilasi hosilalar yig‘indisiga teng:
(
f
(
x

+ g
(
x
))' 
= f 
'(
x

+ g
'(
x
)
.


(1)
2. 
Ayirmaning hosilasi hosilalar ayirmasiga teng:
(
f
(
x

– g
(
x
))' 
= f 
'(
x

– g
'(
x
).
 

 
 
 

(2)
1-misol.
Funksiyaning hosilasini toping: 
1) 
f
(
x
)=
x
3
+
x
2

x
+10; 2) 
1
( )
.
f x
x
x
=


Hosilani topishda 1, 2-qoidalaridan va hosilalar jadvalining 1, 3- 
bandlaridan foydalanamiz, ya’ni:
1)
3
2
2
( ) ( ) ( ) ( ) 10 3
2 1;
f x
x
x
x
x
x




=
+

+
=
+

2)
1
1
1
3
2
2
2
2
1
1
'( )
.
2
2
f x
x
x
x
x






 

=

=
+

 


 

Javob:
1)
3
2
2
( ) ( ) ( ) ( ) 10 3
2 1;
f x
x
x
x
x
x




=
+

+
=
+

2)
1
1
1
3
2
2
2
2
1
1
'( )
.
2
2
f x
x
x
x
x






 

=

=
+

 


 


3.
O‘zgarmas ko‘paytuvchini hosila belgisidan tashqariga chiqarish 
mumkin:
(
cf
(
x
))'
=c∙f
'
 
(
x
),
c
– o‘zgarmas son.
 

(3)
2-misol. 
Funksiyaning hosilasini toping:
1) 
f
(
x
) = 7
x
3
–5
x
2
+4; 2) 
( )
3
3
5
=
+ −
f x
x
x
x
3
( )
3
3
5
=
+ −
f x
x
x
x


Hosilani topishda 1, 2, 3-qoidalaridan va hosilalar jadvalining 1, 3- 
bandlaridan foydalanamiz, ya’ni:
1) 
3
2
3
2
2
( ) (7
5
4)' (7 )' (5 )' (4)' 21
10 ;
f x
x
x
x
x
x
x

=

+
=

+
=

2) 
( )
( )
'
'
'
3
3
5
1
3
3

( )'


 
=
+ −
=
+










f x
x
x
x
x
x
x

2
2
5 3
2
,
3


x
x x
.
Javob:
1) 
3
2
3
2
2
( ) (7
5
4)' (7 )' (5 )' (4)' 21
10 ;
f x
x
x
x
x
x
x

=

+
=

+
=

; 2)
2
2
5 3
2
,
3


x
x x




24
25
4. 
Ko‘paytmaning hosilasi:
(
f
(
x
)
g
(
x
))'
=f
'(
x
)
g
(
x
)
+f
(
x
)
g
'(
x
).
 

(4)
3- misol.
Funksiyaning hosilasini toping:
1) 
f
(
x
)=(2
x
+4)(3
x
+1); 2) 
f
(
x
) = (3
x
2
+4
x
+1)(2
x
+6); 3) 
f
2
3
( )
(
5 )
x
x x
x
=




Hosilani topishda 1, 3, 4-qoidalaridan va hosilalar jadvalining 1-, 
3- bandlaridan foydalanamiz, ya’ni:
1) 
( ) ((2
4)(3 1))' (2
4)'(3 1) (2
4)(3 1)'
f x
x
x
x
x
x
x

=
+
+
=
+
+ +
+
+
=
2(3 1) 3(2
4) 6
2 6 12 12 14;
x
x
x
x
x
=
+ +
+
=
+ +
+
=
+
2) 
2
2
2
'( ) ((3
4 1)(2
6))' (3
4 1)'(2
6) (3
4 1)(2
6)'
f x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
=
+
+
+
=
+
+
+ +
+
+
+
=
2
2
2
'( ) ((3
4 1)(2
6))' (3
4 1)'(2
6) (3
4 1)(2
6)'
f x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
=
+
+
+
=
+
+
+ +
+
+
+
=
2
2
(6
4)(2
6) 2(3
4 1) 18
52
26.
x
x
x
x
x
x
+
+ +
+
+ =
+
+
;
3) 
( )
(
)
(
)
( )
(
) (
)
'
'
'
2
2
2
3
3
3
5
5
5
=


=


+

f x
x x
x
x x
x
x x
x
=
(
)
(
)
(
)
(
)
(
)
(
)
3
2
3
2
2
3
3
3
3
3
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
2
2
2
5
3 2
5
1
5
5
2
5
2
5
3
3
3
7
20
5
6
15
7
20
7
20 .
3
3
3
3

+


=

+

=
+

=
=


+


=
=
=
=

x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
Javob:
1) 
2(3 1) 3(2
4) 6
2 6 12 12 14;
x
x
x
x
x
=
+ +
+
=
+ +
+
=
+
; 2)
2
2
(6
4)(2
6) 2(3
4 1) 18
52
26.
x
x
x
x
x
x
+
+ +
+
+ =
+
+
; 3) 
(
)
(
)
(
)
(
)
(
)
(
)
3
2
3
2
2
3
3
3
3
3
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
2
2
2
5
3 2
5
1
5
5
2
5
2
5
3
3
3
7
20
5
6
15
7
20
7
20 .
3
3
3
3

+


=

+

=
+

=
=


+


=
=
=
=

x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x

5. 
Bo‘linmaning hosilasi:
2
( )
( ) ( )
( ) ( )
( )
( ( ))
f x
f x g x
f x g x
g x
g x






=




, bunda
g
(
x
) ≠ 0. 
(5)
 
4- misol.
Funksiyaning hosilasini toping:
1)
1
( )
;
2
x
f x
x
+
=

;
2) 
3
7
( )
;
5
x
f x
x
+
=

3) 
( )
.
5
7
x
f x
x
=

.

Hosilani topishda 1, 3, 5-qoidalaridan va hosilalar jadvalining 1, 3- 
bandlaridan foydalanamiz, ya’ni:
1) 
2
1
( 1)'(
2) ( 1)(
2)'
'( )
2
(
2)
x
x
x
x
x
f x
x
x

+
+
− − +



=
=
=






2
2
2 ( 1)
3
;
(
2)
(
2)
x
x
x
x
− − +
= −


2) 
2
3
7
(3
7)'(
5) (3
7)(
5)'
'( )
5
(
5)
x
x
x
x
x
f x
x
x

+
+
− −
+



=
=
=






2
2
2
3(
5) (3
7) 1 3 15 3
7
22 ;
(
5)
(
5)
(
5)
x
x
x
x
x
x
x
− −
+ ⋅
− −

=
=
= −



3) 
2
( ) (5
7)
(5
7)
( )
5
7
(5
7)
x
x
x
x
x
f x
x
x






− −



=
=
=






=



Yüklə 5,79 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   30




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin