O’zbekiston respublikasioliyva o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti hisob va audit fakulteti

ma’suliyati cheklangan 
jamiyat 
deb ataladi. Bunday jamiyat ustav kapitalidagi bo’lingan hissalar 
miqdori ta’sis xujjatlarida belgilab qo’yiladi, uning ishtirokchilari 
majburiyatlar bo’yicha faqat o’z mulki doirasida javob beradi. 
Ma’suliyati cheklangan jamiyatning ustav kapitali faqat muassislarning 
hissalari hisobiga tashkil topadi va uning ko’payishi yoki kamayishi 
hammaning roziligi bilan ko’payishi yoki kamayishi bilan yuz berishi mumkin. 
Jamiyat ishtirokchisi o’z hissasini jamiyat ro’yxatga olingan sanadan keyin bir 
yil davomida to’lashi lozim. 
Qo’shma korxona 
O’zbekiston hamda xorij korxonalari hissalari asosida 
tashkil topadi. Qo’shma korxonaning ustav kapitaliga hissa tariqasida tabiat 
resurslaridan, intellektual mulkdan foydalanish huquqi, nou-xau, moddiy va 
pul vositalari, shu jumladan, chet el valyutasi berilishi mumkin. 
Ustav kapitalini buxgalteriyada hisobga olish uchun quyidagi 
hisobvaraqlar ochilgan: 
 

---

34 
8310-“Oddiy aktsiyalar” 
8320-“Imtiyozli aktsiyalar” 
8330-“Pay va qo’yilmalar”. 
Ushbu hisobvaraqlar passiv hisoblanadi hamda davlat korxonalari 
ustav fondining, aktsionerlik jamiyatlar va shirkatlar ustav kapitalining 
shakllanishi va uning harakatini hisobga oladi. Aktsiyadorlik sarmoyasi 
ro’yxatga olingan hajmda, biroq hali tugallanmagan emissiya sifatida hisobda 
aks ettirilar ekan, e’lon qilingan (chiqarilishga ruxsat etilgan), joylashtirilgan 
(ularga aktsiyadorlar obunasi amalga oshirilgan) hamda muomaladagi, ustavga 
muvofiq qo’shimcha joylashtirilgan oddiy aktsiyalarning analitik hisobini 
yuritish lozim. 
Misol. Karimov o’zining 1000000 sumlik miqdordagi ulushini Ergashevga 
sotdi:
Debet 8330
-“Ustav kapitali Karimov kuyilmasi”-1000000 sum
Kredit 8330
-“Ustav kapitali Ergashev qo’yilmasi”-1000000 sum. 
Ikkinchi xolatda yangi muassis mavjud sarmoyaga qo’shimcha sifatida 
ustav kapitaliga o’z ulushini qo’shganda muassislar ulushlarining foiz nisbati 
o’zgaradi. 
Misol
. 5000000 sum miqdorida ruyxatga olingan ustav kapitaliga ega 
bo’lgan va muassislari ulushi: Karimovniki-60%, Juraevniki 40% bo’lgan 
“Bobur” MCHJ yangi a’zo Xasanov B.ni jalb etish hiosbiga o’z ustav 
kapitalini 6000000 so’mgacha oshirishga qaror qildi. Mazkur xolatda ulushlar 
nisbati o’zgaradi va quyidagicha ko’rinishga ega bo’ladi: 
Karimov-50% (3000000/6000000); 
Juraev-33,3% (2000000/6000000); 
Hasanov-16,7% (1000000/6000000). 
MCHJ ustav kapitali miqdorining ko’payishi taqsimlanmagan foyda 
hisobidan ham bo’lishi mumkin. Bu xolatda quyidagicha yozuv qilinadi: