potentiel ” – “
imkoniyatli ” yoki
“
mumkin boʻlgan ” ma’nolarini beradi. Mexanikada ham
potensial energiya tushunchasi jismning biror kuch ta’sirida muvozanat holatida ham “
qoʻshimcha ish ” bajarishi mumkinligini bildiradi. Potensial energiyaning qiymati jismning
boshlangʻich va oxirgi holatlariga bogʻliq boʻladi.
Demak,
potentsial kuchning bajargan ishi, harakatlanayotgan nuqtaning boshlang‘ich va keyingi holatlaridagi potentsial energiyalarining ayirmasiga teng ekan. d
A = ;
bu yerda
boʻlgani uchun
d
A = .
Potensial energiyani “
P ” harfi bilan belgilab,
P = -U; (4.108)
yoki potensial funksiyadan olingan xususiy hosilaga teng ekan.
Mexanik sistema uchun,
mexanik sistemaning mazkur holatidagi potentsial energiyasi P, sistemaning mazkur holatdan nol holatga ko‘chishda bajarilishi mumkin bo‘lgan ishning qiymatiga teng bo‘ladi :
P = . (4.109)
Sistemaning potensial energiyasi va potensial kuch funksiyasi orasidagi
munosabatni quyidagicha yozish mumkin:
P (
=
U (
.
(4.110)
Faraz qilaylik, mexanik sistema potensialli kuch maydonida joylashgan.
Unga ta’sir qilayotgan ichki va tashqi kuchlarning bajargan ishlarining yigʻindisi
potensial energiyalarning ayirmasiga teng boʻlsa,
,
bu ifodani mexanik sistema kinetik energiya teoremasiga olib borib, qoʻysak,
