1-masala
[2]:
Richag-poʻlzunli mexanizm dastagiga F=800
N
kuch ta’sir etadi
(2.46,a-shakl). Agar mexanizmning oʻlchamlari 2DB=BE= 0,4 m va burchaklar
berilgan boʻlsa, AB sterjenda, D sharnirda va C poʻlzunda hosil boʻladigan
reyaktsiya kuchlarining qiymatini toping.
Yechish:
mexanizmni qismlarga ajratib, noma’lum kuchlar sonini tahlil
qilamiz (2.46,b-shakl) va muvozanat tenglamalarini tuzamiz.
1)
DE dastakda 3 ta noma’lum kuchlar-
,
va
boʻlib (chet el adabiyotida
reaksiya kuchlari
,
emas, balki
,
koʻrinishida yoziladi), tekislikda
joylashgan
ixtiyoriy
kuchlarning
muvozanat
shartlarini
tuzamiz:
2.46-shakl.
78
noma’lumlarni aniqlaymiz:
(3) tenglamadan
(1) tenglamadan
(2) tenglamadan
2)
Poʻlzunning muvozanatini tekshiramiz. Unga 4 ta kuch ta’sir qilib, 2 tasi
noma’lum- P va
Shuning uchun tekislikda joylashgan kesishuvchi
kuchlarning muvozanati tenglamalarini tuzamiz:
bundan P =
= 1356,52 N,
2-masala:
O‘lchamlari AE=3
m,
AB=BC=2
m,
DC=3
m
bo‘lgan
tuzilmaning B nuqtasiga goʻrizontal DC sterjenga α=30° burchak ostida F
1
=80 N
kuch, qiyaligi 60° boʻlgan DC sterjenning oʻrtasiga esa gorizontal F
2
=60 N ta’sir
qiladi (2.47-shakl). A, C, E sharnirlarda va qistirib mahkamlangan D tayanchda
hosil boʻladigan reaksiya kuchlarining qiymatini toping.
79
2.47-shakl.
Yechish:
tuzilma 3 qismdan iborat, shuning uchun muvozanat tenglamalari
soni 3x3= 9 ta boʻladi. Noma’lum kuchlar soni esa, A da
, C da
, E da
. Qistirib mahkamlangan D tayanchda esa 3 ta-
,
-juft kuch
momenti hosil boʻladi (2.48-shakl). Demak hammasi- 9 ta . Masala statik aniq.
2.48-shakl.
1) AC qismining muvozanat tenglamalarini tuzamiz (2.49,a-shakl):
a)
b) d)
2.49-shakl.
C
A
B
E
A
D
х
у
C
х
х
y
y
80
2)
CD qismi uchun muvozanat tenglamalarini tuzamiz (2.49,b-shakl):
DE qismi uchun muvozanat tenglamalarini tuzamiz (2.49,d-shakl):
Noma’lumlarni aniqlash:
(6) tenglamadan
(5) tenglamadan
(8) tenglamadan
(9) dan
dan
=0;
(4) tenglamadan
0+80·0,866= 69,28 N;
(1) tenglamadan
= -69,28-60 = 129,28 N;
(2) tenglamadan
(3)tenglamadan
m
D
=
F
2
cos30
0
∙CD/2+X
C
cos30
0
∙CD−Y
C
cos60
0
∙CD=
=60∙0,866∙1,5+129,28∙0,866∙3−40∙0,5∙3=353,8
N·m.
|