29
Moyakda spermiy katta miq dorda hosil bo‘ladi. Erkaklar jinsiy
hujayralarini rivoj lanishi spermatogenez deb ataladi. Bu jarayon
moyakning birikti ruvchi to‘qima va ichki spermatogen epiteliy-
dan iborat buralma naychalarida amalga oshadi.
Urug‘lanish jarayoni erkak va ayol jinsiy hujayralarini yangi
bitta hujayra – zigotani, yangi avlodni bir hujayrali organizmini
ho sil qilib qo‘shilishidan iborat bo‘ladi.
Urug‘lanishda jinsiy hujayradagi xpomosomalarning gaploid
to‘p lami zigota xpomosomalarining diploid to‘plamiga birlasha-
di. Odam tanasining har bir hujayrasida 22 juft oddiy xromoso-
malardan tashqari bir juft jinsiy xromosomalar mavjud. Jinsiy
xromosomalar ayol organizmi hujayralarida bir xil (ikkita X-xro-
mosomalar), erkak organiz mi hujayralarida esa bitta X-xromoso-
ma, boshqa kichikroq Y-xromosoma bo‘ladi. Reduksion bo‘linish
(meyoz)da har bir tuxum hujayra X-xromosomani, spermatozoid
esa X- yoki Y-xromosomani oladi. Tuxum hujayra bilan Y-xro-
mosomali spermatozoid qo‘shilganda erkak jinsi, X-xromosomali
spermatozoid bilan qo‘shilganda ayol jinsi rivojlanadi. Meyozda
qiz hujayralarida xromosomalarni tarqalishi buzilganda, xromo-
soma tarkibi o‘zgargan gametalar paydo bo‘ladi. Bunda urug‘lan-
ganda noto‘g‘ri zigota hosil bo‘ladi. Noto‘g‘ri gametalardan ho-
sil bo‘lgan jinslarda turli xil tug‘ma irsiy kasalliklar va taraqqiyot
nuqsonlari uchraydi.
Dostları ilə paylaş: