Turabbayev X. A., Xusanov A. D. Ballistik ekspertiza: Darslik
Yüklə 39,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Gilza og‘zidagi plastik to‘siqning rangi Gilzadagi markirovka belgilari
|
Gaz to‘pponcha v
а revolverlarida ishlatiladigan gazlarning turlari № Patrondagi gazning turi Gilza og‘zidagi plastik to‘siqning rangi Gilzadagi markirovka belgilari 1 Tovushli (bo‘sh) patron Yashil KNALL 2 CS Sariq CS 3 CN Binafsha rang CN Gaz qurollari patronlarining gilzasida faol kristall moddani tutib turish maqsadida, gilzaning og‘zi «yulduzcha» shaklida qisib qo‘yiladi yoki parafin yoxud plastmassa qopqoq bilan berkitiladi. Yuqoridagi jadvalda ko‘rsatilganidek, gaz qurollarining patronida ishlatilayotgan qichitadigan ta’sir ko‘rsatadigan moddalarning turiga qarab, gilza og‘zini berkitadigan plastik to‘siq (qopqoq)ning rangi turlicha bo‘ladi: agar patronda CS gazi bo‘lsa, plastik to‘siqning rangi sariq, patron CN gaz bilan to‘ldirilgan bo‘lsa, to‘siqning rangi gazning mikdoriga bog‘liq ravishda ko‘k, moviy, binafsha bo‘lishi mumkin. Gilzaning tubida ham tegishli markirovka belgilari qo‘yiladi, masalan, patron CS gazi bilan to‘ldirilgan bo‘lsa, «CS» yozuvi, patronda CN gazi bo‘lsa, gilza tubida «CN» yozuvi yoziladi. Gaz patronlari markaziy jang va xalqasimon jang kapsyulli bo‘ladi. Tovushli patronlar sport musobaqalarida, turli hayvonlarni cho‘chitish uchun ovozli signal berishga mo‘ljallangan bo‘ladi. Ushbu patronlarda snaryad bo‘lmaganligi uchun, ularni bo‘sh patronlar deb ham ataladi. Tovushli patronlar gaz patronlaridan faqat gilza tubidagi 1 Qarang O‘sha manba — С .47. 189 markirovka belgilari va plastmassa to‘siqning rangi bilan farq qiladi, jumladan, bo‘sh patronning gilzasi tubida «KNALL» yozuvi yoziladi va plastik to‘siqning rangi yashil bo‘ladi. Signal patronlarini yorug‘liq signallari berish uchun ishlatiladi. Bunday patronlarni ishlatish uchun gaz qurollarining stvol og‘ziga burab maxkamlanadigan maxsus qurilma (adapter)dan foydalaniladi, uning kalibri 15 mm ni tashkil qiladi. Signal patroni ushbu qurilmaga joylashtiriladi va bo‘sh patron yordamida otiladi, signal paroni 40 — 60 metrgacha masofaga otilishi mumkin. Pnevmatik qurollardan otish uchun quyidagi turdagi snaryadlar ishlatiladi: soqqachalar (sferik o‘qlar), o‘qlar, o‘q–strelkalar, pnevmatik patronlar. Soqqachalar (sferik o‘qlar) po‘latdan (masalan, «Daisy» firmasi), mis qobiqli po‘latdan (masalan, «Srosman» firmasi), rux qobiqli po‘latdan va qo‘rg‘oshindan (masalan, «Gamo» firmasi), aluminiydan yasaladi. Soqqachalarning diametri qurol kalibriga teng, og‘irligi ⎯ 0,4 — 0,6 gramm oralig‘ida bo‘ladi. Mis yoki rux qobiqlar qurol stvoli kanalini tez yeyilib ketishdan saqlaydi. O‘qlar qo‘rg‘oshin eritmasidan tayyorlanadi va ular uchining shakliga ko‘ra quyidagilarga bo‘linadi: ⎯ yassi uchli (o‘qning boshchasi tekis bo‘ladi); ⎯ o‘tkir uchli (o‘qning boshchasi uchli bo‘ladi); ⎯ yarm sferik uchli (o‘qning boshchasi dumaloq bo‘ladi). O‘qlar tuzilishida o‘ziga xos xususiyat — orqa qismida yupqa devorli bo‘shliq (shartli ravishda «yubka» deb ataladi) mavjud. O‘qlarda ikki yoki ko‘proq yetakchi hoshiyalar (kamarcha)lar bo‘ladi. O‘qning boshchasida joylashgan yetakchi hoshiya stvol kanalidagi narezlar maydoni bilan kam ta’sirlanadi. O‘qning «yubka»sida joylashgan yetakchi hoshiya esa ta’sirlashuvchi hisoblanadi, uning diametri qurol stvoli kanali diametridan katta bo‘ladi, shuning uchun o‘q otilishida havo yoki gaz o‘qning bo‘shlig‘iga kiradi va o‘qning korpusini kengaytiradi hamda «yubka»ning devorlari stvol kanalidagi narezlarga kiradi. Natijada o‘q bilan stvol kanali o‘rtasida yetarlicha ishqalanish hosil bo‘ladi. Alohida o‘qlar orqa qismining sirtida butun aylanasi bo‘ylab bo‘ylama o‘yiq kertik (nasechka) bo‘ladi (36, 37– rasm). |