R. D. Dusmuratov, A. S. Boltayev moliyaviy tahlil

8.9-jadval 
“Sharq” fermer xo‘jaligida debitorlik qarzlari vujudga kelish muddatlari 
bo‘yicha tahlili 
(hisobot yili) 
Kreditorlik majburiyatlari 
moddalari 
Davr 
oxiriga 
jami, 
ming 
so‘m 
Shu jumladan yuzaga chiqish muddatlari 
bo‘yicha 
1 
oygach
a 
1 oydan 
2 
oygacha 
2 oydan 
3 
oygacha 
3 oydan 
1 
yilgacha 
1 yildan 
ortiq 
1. Mol yetkazib beruvchilar va 
pudratchilarga qarz
 
4657 
2388 
1985 
284 
- 
- 
2. Olingan bo‘naklar
 
4945 
4945 
- 
- 
- 
- 
3. Byudjetga to‘lovlar bo‘yicha 
qarz 
4614 
1255 
2622 
737 
- 
- 
4. Maqsadli davlat jamg‘arma-
lariga to‘lovlar bo‘yicha qarz
 
3890 
1675 
855 
1360 
5. 
Mehnatga 
haq 
to‘lash 
bo‘yicha qarz
 
3395 
2600 
795 
- 
- 
- 
6. Boshqa kreditorlik qarzlari
 
905 
425 
480 
- 
- 
- 
Jami 
22406 
13288 
6737 
2381 
- 
- 
8.9-jadval ma’lumotlaridan ko‘rinadiki, “Sharq” fermer xo‘jaligida jami 
kreditorlik qarzlarining hisobot davri oxiriga bo‘lgan holati 22406 ming so‘mni 
tashkil qilgan. Shundan, 1 oygacha bo‘lgan kreditorlik qarzlari 13288 ming so‘mni, 
1 oydan 2 oygacha bo‘lgan kreditorlik qarzlari summasi 6737 ming so‘mni, 2 
oydan 3 oygacha bo‘lgan kreditorlik qarzlari summasi 2381 ming so‘mni tashkil 
etadi. 
Mazkur jadval ma’lumotlariga ko‘ra, fermer xo‘jaligida muddati o‘tgan 
kreditorlik qarzlari mavjud bo‘lmagan. Bunday natijani fermer xo‘jaligi uchun 

---

202 
ijobiy holat sifatida baholash mumkin. Chunki, muddati o‘tgan kreditorlik 
qarzlarining paydo bo‘lishi fermer xo‘jaligining iqtisodiy jarimalar to‘lashiga olib 
keladi va uning moliyaviy holatiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. 
Fermer xo‘jaligining kreditorlik qarzlarining holatiga ularning aylanish 
darajalarini o‘rganish asosida to‘liq baho berish mumkin bo‘ladi. Chunki, 
kreditorlik qarzlari aylanuvchanlik darajasi ham fermer xo‘jaligining moliyaviy 
holatiga baho berishning muhim ko‘rsatkichlaridan biri hisoblanadi. Kreditorlik 
qarzlarining 
aylanuvchanligiga 
baho 
berishda 
ularning 
aylanuvchanlik 
koeffitsiyenti va aylanish davri ko‘rsatkichlari tahlil qilib o‘rganiladi. Mazkur 
ko‘rsatkichlar va ularni aniqlash tartibi quyidagi jadvalda keltirilgan (8.10-jadval).