R. D. Dusmuratov, A. S. Boltayev moliyaviy tahlil
Operasion faoliyat bo‘yicha pul oqimining tahlili
Yüklə 5,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 9.2-jadval Operasion faoliyat bo‘yicha pul mablag‘lari harakati
- 9.3-jadval “Sharq” fermer xo‘jaligida operasion faoliyat bo‘yicha pul oqimining tahlili
|
9.2. Operasion faoliyat bo‘yicha pul oqimining tahlili
Xo‘jalik yurituvchi subyektlarda pul oqimini tahlil qilib o‘rganishda asosiy axborot manbai bo‘lib, “Pul oqimi to‘g‘risidagi hisobot” hisoblanadi. Ushbu hisobot shakli 9 – sonli “Pul oqimi to‘g‘risidagi hisobot” nomli BHMS hamda “Moliyaviy hisobot shakllarini to‘ldirish bo‘yicha qoidalari”da belgilangan talab va qoidalar bo‘yicha tayyorlanadi. Mazkur me’yoriy – huquqiy hujjatlarga ko‘ra pul oqimi to‘g‘risidagi hisobotda hisobot yili bo‘yicha pul mablag‘larining harakati operasion, investisiya va moliyaviy faoliyat bo‘yicha guruhlangan holda aks ettirilishi lozim. Xususan, operasion faoliyat 9 – sonli BHMSda quyidagicha ta’riflanadi: “Operasiya faoliyati - xo‘jalik yurituvchi subyektning daromad keltiruvchi asosiy faoliyati, shuningdek subyektning investisiya va moliya 212 faoliyatiga oid bo‘lmagan o‘zga xo‘jalik faoliyati”. Demak, operasion faoliyat bo‘yicha pul mablag‘larining harakati xo‘jalik yurituvchi subyektning asosiy faoliyati bilan bog‘liq muomalalarda yuzaga kelib, ular quyidagicha bo‘ladi (9.2-jadval). 9.2-jadval Operasion faoliyat bo‘yicha pul mablag‘lari harakati Pul tushumlari Pul to‘lovlari Sotilgan mahsulot (ish, xizmat)lar uchun xaridorlardan olingan pul tushumlari Mol yetkazib beruvchilarga to‘lovlar Operasion faoliyatning boshqa pul tushumlari Xaridorlarga va ular nomidan to‘langan pul mablag‘lari Operasion faoliyat bilan bog‘liq boshqa to‘lovlar Operasion faoliyat bo‘yicha pul mablag‘lari oqimini “Sharq” fermer xo‘jaligi misolida tahlil qilib o‘rganganimizda quyidagi ma’lumotlarga ega bo‘lindi (9.3-jadval). 9.3-jadval “Sharq” fermer xo‘jaligida operasion faoliyat bo‘yicha pul oqimining tahlili Ko‘rsatkichlar Satr Kirim Chiqim Summa, ming so‘m Salmog‘i, % Summa, ming so‘m Salmog‘i, % 1. Mahsulot (ish, xizmat)larni sotishdan kelib tushgan pul mablag‘lari 010 672375 100 - - 2. Material, tovar, ish va xizmatlar uchun mol yetkazib beruvchilarga to‘langan pul mablag‘lari 020 - - 581753 93 3. Xodimlarga va ular nomidan to‘langan pul mablag‘lari 030 - - 16423 2 4.Operasion faoliyat bo‘yicha boshqa pul tushumlari va to‘lovlari 040 - - 29681 5 JAMI: - 672375 100 627857 100 Operasion faoliyat bo‘yicha sof pul kirimi yoki chiqimi 050 44518 7 - - 9.3-jadval ma’lumotlariga ko‘ra “Sharq” fermer xo‘jaligida operasion faoliyat bo‘yicha pul mablag‘larining sof kirimi hisobot davrida 44518 ming so‘mni tashkil qilgan. Fermer xo‘jaligida operasion faoliyat bo‘yicha jami pul mablag‘larining kirimi 672375 ming so‘mni tashkil qilgan bo‘lib, u to‘liq mahsulotlarni sotishdan kelib tushgan pul mablag‘lari hissasiga to‘g‘ri keladi. Sarflangan pul mablag‘lari esa 627857 ming so‘mni tashkil qilib, uning 581753 213 ming so‘mi yoki 93 foizi mol yetkazib beruvchilarga to‘langan pul mablag‘lariga, 16423 ming so‘mi yoki 2 foizi xodimlarga to‘langan pul mablag‘lari hisobiga, qolgan 29681 ming so‘mi yoki 5 foizi operasion faoliyat bo‘yicha boshqa pulli to‘lovlar uchun sarf qilinganligini ko‘rishimiz mumkin. Yuqorida ta’kidlab o‘tganimizdek, fermer xo‘jaligida operasion faoliyat bo‘yicha pul mablag‘larining sof kirimi 44518 ming so‘mni tashkil qilgan bo‘lib, bu ko‘rsatkich umumiy tushumning 7 % ni tashkil etadi. Albatta, fermer xo‘jaligi uchun bunday natijani ijobiy holat sifatida baholash mumkin. Shunday bo‘lsada, fermer xo‘jaligi rahbariyati operasion faoliyat bo‘yicha pul mablag‘lari sof kirimi hajmini ko‘paytirish choralarini ko‘rishi lozim deb hisoblaymiz. Chunki, mazkur faoliyat bo‘yicha pul mablag‘lari sof kirimining ko‘payishi kelgusida fermer xo‘jaligi moliyaviy holatining barqarorligiga va to‘lov qobiliyatining yaxshilanishiga bevosita ta’sir ko‘rsatadi. Yüklə 5,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|