R. D. Dusmuratov, A. S. Boltayev moliyaviy tahlil
Xususiy kapital hajmining o‘zgarishiga qanday omillar ta’sir ko‘rsatadi?
Yüklə 5,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 9. Xususiy kapital rentabelligining o‘zgarishiga qanday omillar ta’sir ko‘rsatadi
- XI BOB. MOLIYAVIY NATIJALAR TAHLILI 11.1. Moliyaviy natijalar tahlilining ahamiyati, tahlil vazifalari va axborot manbalari
|
8. Xususiy kapital hajmining o‘zgarishiga qanday omillar ta’sir ko‘rsatadi?
A) Ustav kapitalining o‘zgarishi, qo‘shilgan kapitalning o‘zgarishi, rezerv kapitalining o‘zgarishi va taqsimlanmagan foydaning o‘zgarishi B) Qo‘shilgan kapitalning o‘zgarishi, rezerv kapitalining o‘zgarishi va taqsimlanmagan foydaning o‘zgarishi C) Ustav kapitalining o‘zgarishi, qo‘shilgan kapitalning o‘zgarishi, rezerv kapitalining o‘zgarishi va taqsimlanmagan foydaning o‘zgarishi va maqsadli tushumlar summasining o‘zgarishi 233 D) Ustav kapitalining o‘zgarishi, qo‘shilgan kapitalning o‘zgarishi, rezerv kapitalining o‘zgarishi va maqsadli tushumlar summasining o‘zgarishi 9. Xususiy kapital rentabelligining o‘zgarishiga qanday omillar ta’sir ko‘rsatadi? A) Ustav kapitalining o‘zgarishi, qo‘shilgan kapitalning o‘zgarishi, rezerv kapitalining o‘zgarishi va taqsimlanmagan foydaning o‘zgarishi B) Sof foyda summasining o‘zgarishi va xususiy kapital o‘rtacha yillik qiymatining o‘zgarishi C) Ustav kapitalining o‘zgarishi, qo‘shilgan kapitalning o‘zgarishi, rezerv kapitalining o‘zgarishi va sof foyda summasining o‘zgarishi hamda xususiy kapital o‘rtacha yillik qiymatining o‘zgarishi D) Yalpi foyda summasining o‘zgarishi va xususiy kapital o‘rtacha yillik qiymatining o‘zgarishi 234 XI BOB. MOLIYAVIY NATIJALAR TAHLILI 11.1. Moliyaviy natijalar tahlilining ahamiyati, tahlil vazifalari va axborot manbalari Moliyaviy natijalar – bu xo‘jalik yurituvchi subyektning ma’lum hisobot davrida tadbirkorlik faoliyati jarayonida o‘ziga qarashli mablag‘larning pirovard oshishi yoki kamayishidir. Buxgalteriya hisobida faoliyat natijasi hisobot davridagi foyda (yoki zarar)larni hisoblash yo‘li bilan aniqlanadi. Bugungi kunda moliyaviy natija ko‘rsatkichlari, ularni hisoblash tartibi, daromadlar va xarajatlarning tasniflanishi quyidagi asosiy normativ-huquqiy hujjatlar bilan tartibga solinadi: “Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida”gi Qonun, “Asosiy xo‘jalik faoliyatidan olingan daromadlar” nomli 2-sonli buxgalteriya hisobi milliy standarti (BHMS), “Moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot” nomli 3-sonli buxgalteriya hisobi milliy standarti (BHMS), “Xo‘jalik yurituvchi subyektlar moliyaviy-xo‘jalik faoliyati buxgalteriya hisobi schyotlar rejasi va uni qo‘llash bo‘yicha Yo‘riqnoma” nomli 21-sonli buxgalteriya hisobi milliy standarti (BHMC) va “Mahsulot (ish, xizmat)larni ishlab chiqarish va sotish xarajatlarining tarkibi hamda moliyaviy natijalarni shakllantirish tartibi to‘g‘risidagi Nizom” hamda boshqalar. Mazkur normativ-huquqiy hujjatlarga ko‘ra daromadlar va xarajatlar moliyaviy natijalarni xarakterlovchi foyda (yoki zarar)ni o‘lchashga daxldor bo‘lgan elementlar hisoblanadi. Daromadlar hisobot davrida aktivlarning kirimi yoki ko‘payishi yoxud majburiyatlarning kamayishi shaklida iqtisodiy nafning o‘sishidir. Xarajatlar esa hisobot davridagi aktivlarning chiqimi yoki kamayishi yohud majburiyatlarning ortishi shaklida iqtisodiy nafning kamayishidir. Bozor munosabatlari sharoitida moliyaviy natijalar tahlili axborotdan foydalanuvchilarga xo‘jalik yurituvchi subyekt faoliyati samaradorligini, aktivlarning boshqarilish darajasini hamda ichki imkoniyatlarini baholashga va uning kelgusi istiqbolini taxmin qilishga yordam beradi. 235 Moliyaviy natijalarni tahlilining asosiy maqsadi moliyaviy natija ko‘rsatkichlarini chuqur o‘rgangan holda baho berish hamda omilli tahlil qilish orqali ularni yaxshilash imkoniyatlarini ko‘rsatib, faoliyat samaradorligini oshirish yo‘llarini belgilashdan iboratdir. Ushbu maqsadga erishishda moliyaviy tahlilning vazifalari quyidagilardan iborat: - moliyaviy natijalarni ifodalovchi ko‘rsatkichlar va ularning to‘g‘ri shakllantirilganligini o‘rganish; - moliyaviy natijalarning tarkibi, tuzilishi va dinamik o‘zgarishlariga baho berish; - yalpi foyda (zarar) va uning o‘zgarishiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillar ta’siriga baho berish; - asosiy faoliyat foydasi (zarari) va uning o‘zgarishini omilli tahlil qilish; - umumxo‘jalik faoliyati foydasi (zarari) va uning o‘zgarishiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillarni tahlil qilish; - soliq to‘langunga qadar olingan foyda (zarar)ning shakllanishiga va unga ta’sir ko‘rsatuvchi omillarga baho berish; - sof foyda va uning o‘zgarishiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillarni o‘rganish hamda baho berish; - sof foydani ko‘paytirish yo‘nalishlarini belgilab berish. Moliyaviy natijalarni tahlil etishda asosiy axborot manbalari bo‘lib quyidagilar hisoblanadi: - biznes reja ma’lumotlari; - “Buxgalteriya balansi” ma’lumotlari; - “Moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot” ma’lumotlari; - buxgalteriya hisobining moliyaviy natijalarni aks ettiruvchi tegishli schyot ma’lumotlari. Yüklə 5,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|