Referat elektr hodisalar

 
 
 
1-Rasm. 

---

Tajriba ko`rsatadiki, elektr toki o`tayo`tgan o`tkazgichlar o`zaro mexanik 
kuch ta`siri ostida bo`ladi. Bu o`zaro ta`sir kuchining qiymati va yo`nalishi 
toklarning qiymat va yo`nalishi, toklar orasidagi 
masofa, o`tkazgichlarning o`lcham va shakli 
orqali aniqlanadi. Shu bilan birgalikda bu 
kuchning qiymatiga o`tkazgich joylashgan muhit 
ham ta`sir etadi.
Rasm – 1 da I tok oqayotgan ikkita parallel 
o`tkazgich tasvirlangan. Agar tok yonalishi 
chizmadagidek 
o`rnatilsa, 
o`tkazgichlarning 
o`zaro itarishuviga ishonch hosil qilish mumkin. Xuddi shunday, Rasm -2 da 
tasvirlangan o`tkazgichlarning o`zaro tortishishga ishonch hosil qilish mumkin. 
Shunga o`xshash tajribalardan umumiy qoida 
keltirilib 
chiqariladi: 
parallel 
joylashgan 
o`tkazgichlardan qarama – qarshi toklar o`tsa, ular 
o`zaro itarishadi (Rasm - 1) va bir xil yo`nalgan 
toklar o`tsa, o`zaro tortishadi (Rasm - 2). Vujudga 
kelgan tok qiymatining aniq hisob - kitobi murakkab 
masaladir. Biroq ba`zibir ifdealashgan hollar uchun 
hosil qilingan formula nihoyata sodda ko`rinishini 
oladi. Masalan, cheksiz uzun va o`ta ingichka to`g`ri
ikkita parallel tokli o`tkazgichlarning har bir qismida vakuumdagi o`zaro ta`sir 
kuchining qiymati quyidagi ifodadan aniqlanadi: 

r
I
I
K
F
2
1

Bu erda I
1
– birinchi o`tkazgich toki,
I
2
– ikkinchi o`tkazgich toki,

- o`tkazgichlarning o`zaro ta`sirlashayotgan qismining uzunligi, 
r - o`tkazgichlar orasidagi masofa
k – o`lchov birluklar sistemasining tanlanishga bog`liq bo`lgan koeffisent. 
2-Rasm. 
3-Rasm. 

---