Kitob to’g’risida

13-Qism 
Qo’shimcha kanallardagi strategiyalar 
Qo’shimcha kanallar orqali ham qarama qarshi tendensiyani aniqlash 
ham mumkin. Buning uchun biz trend kanalni to’g’ri chizishimiz kerak.
Rasm-13.1 
Birinchi navbatda trend kanallarni chizishda 2 ta minimumni olish 
kerak va uni tutashtirish kerak. Xuddi shu tutashtirgan chiziqni o’rtasidagi 
paralel chiziq maksimumda qo’yish kerak. Agarda buzuvchi chiziqdan 
chiqsa demak shu chizgan kanalimizda qaytib 50% ga tugaydi va yana 
davom ettiradi. Rasm-13.1 Buzuvchi chiziqdan chiqishi va bizga yana 
qo’shimcha kanallar orqali yana qanchagacha borishi mumkinlikni bilish 
mumkin. Birinchi buzuvchi trend chizig’idan chiqdi va qo’shimcha yana 
kanal chizdik. Agarda qo’shimcha chizgan trend kanalimizdan chegara 
chizig’idan chiqsa demak biz chizgan asosiy trend kanaliga qaytib kiradi va 
50% asosiy chizgan kanalimizga kiradi. Ko’p hollarda birgina shu 

---

88 
strategiya yaxshi ishlaydi. Agarda shu strategiyamizni katta vaqt oralig’ida 
qo’ysak 1 kunlik yoki 1 haftalikga unda uzoq yo’nalishni ushlashimiz 
mumkin. 
Biz bozorda ba’zan analizlashtirish paytida bizga qiyinchiliklar yoki 
ba’zi bir modellarni buzilishlari va yo’nqlishni aniqlashda ba’zan 
adashishimiz mumkin. Faqatgina biz tuzgan grafiklar kanallar bizga 
notanish modellar va trend xarakterlarini buzdi degan xulosa chiqadi. 
Rasm- 13.2 
Modellar ba’zan buziladi, lekin boshqa bir yordamchi analiz bizga qay 
paytda buzilishi mumkin va ko’p borish bormasligini ko’rsatib beradi. 
Rasm- 13.2 Klin modelini qanday buzgan bu modelni buzishi kerak 
emas edi. Chunki bu yerda aniq klin modeli hosil bo’lgan, lekin 
maksimumdagi buzuvchi chiziqdan paralel ravishda minimumga olib 
kelsak, (Rasm- 13.2 nuqtali trend chiziq) klinni buzgan taqdirda paralel 
chizgan chizig’imizda yordamchi chiziqga kelib ko’tarilishini va Klin 
modeliga qaytib kirishi va klinning davom ettirishini ko’rsatib beryapti. 
Ikkinchidan Teppadan chizgan trend buzuvchi chizig’imiz ham shu 
erdan trendning qaytishini ko’rib turibmiz. Bu esa ham Klinning teppa 
qismidagi chiziqdan paralel ravishda chiziq bizga yordamchi chiziq 
doirasida yordam beryapti va teppadan chizgan Trend kanalidan 
qaytishini kuzatib turibmiz. Aslida teppadan chizgan trend kanalimiz 
buzilgan taqdirda oxir oqibat buzuvchi chiziqdan yordamchi chiziqga 
aylandi va klin orqali birgalikda ishladi.
Biz har bir modellarni ko’rib chiqishda ba’zi bir buzulishlarni 
ko’ramiz. Biz o’ylagan modelning buzilishi aslida bu vaqtinchalik 
buzilishi sanaladi. Buzgan taqdirda bu ko’p bormasligi va model 

---

89 
keyinchalik ishlaganligini kuzatamiz. Shunday vaziyatlar bo’lganki, bir 
modelni topishda har tomonlama aniq ravshan kanallar orqali chizdik 
lekin bu model buziladi. O’ylaymizki bu yerda model yo’q biz adashdik 
deb hisoblaymiz, lekin bu yerda konsorsium yaxshi ishlaydi biz yopgan 
zarardagi pozitsiyamiz borib borib foydaga tushganligiga amin bo’lamiz. 
Rasm- 13.2 e’tibor bering bu yerda klinning paski qismida ko’tarilishi 
kerak edi lekin klining paski qismidan 135 punkt tushib ketdi. Biz 
o’ylaymizki Klin modeli buzuldi deb aslini olganda klin modeli ishlagan 
biz esa yordamchi chizqlarni qo’ymaganimiz sababli klinning pasgi 
chizig’idan bozorga kirdik va natijada shuncha zararga tushdik. Bizga 
tushunarsiz holat baribir o’z ishini sindirgan bo’lsada vaqt o’tgan sari bu 
model ishlaganligini va yanada yuqori ko’tarilishi kerak ekanligini 
ko’rib turibmiz. Bu holat faqatgina Klassik analizlarda emas balkim 
indikatorlarda ham uchrab turadi. Masalan divergensiyani olaylik ko’p 
holatlarda divergensiyalar buziladi va biz katta zararga yopib 
keyinchalik divergensiya ishlaydi. 
Rasm- 13.3 
Bir vaqt USD/CAD valyuta parasida qiziq bir voqea bo’lgandi. 
Rasm- 13.3 USD/CAD valyuta parasi ko’rsatilgan 1 soatlik grafik. 
Ko’rib turganimizdek Klin hosil bo’lgan va MACD indikatoriga 
divergensiya hosil bo’lishi. Bu yerda 2 ta signal beryapti trend pasga 
ketishiga. Men buni ko’rib aytdim trend pasga ketadi sell pozitsiyasi 
ochishingiz mumkin deb maslahat berdim. Ustiga ustak 4 soatlik 
grafikda aniq divergensiya edi.

---

90 
Rasm- 13.4 
Rasm- 13.4 Verktikal chiziqdan o’ng tomoni hali ko’rinmagan 
edi. USD/CAD 4 soatlik grafigimizda divergensiya juda chiroyli va aniq 
edi. Endi xulosa qilamiz, 1 soatlikka klin modeli, divergensiya va 4 
soatlikka divergensiya boshlangan edi ya’ni 4 soatlik grafigimizda 
MACD indikatori, gistogrammadan qizil chiziq chiqgan edi va trend 30 
punktga pasga tushgan edi. Men hamkasblarimga aytdim USD/CAD 
pasga tushadi aniq divergensiya va klin modelini topdim dedim. Bir 
hamkasbim sell pozitsiya ochdi. Oradan 2 soat o’tar o’tmas trend 
teppaga qarab ketdi. Rasm- 13.3 USD/CAD 1 soatlik grafikda 2- marta 
divergensiya hosil qildi. Bu orada ochgan pozitsiya 120 punkt zararga 
tushib ketdi. Men esa aytdim mana keyingi devergensiya ishlaydi 1 
soatlik grafikda. 1 soatlik grafikda esa yana bir marta divergensiya hosil 
bo’ldi. Shunday qilib 1 soatlik grafikda 3 marta divergensiya qildi. 4 
soatlik grafikdagi divergensiya esa salgina MACD gistogrammasi 
ko’tarildi. Hamkasbim 140 punkt zararga tushdi oxir oqibat niyati 
so’ngach ishonch qolmagandan keyin 145 punktga zararga yopdi. Narx 
esa 160 punktga borib Divergensiya va klin ishlab ketdi. 1 soatlik 
grafikda 3 marta divergensiya o’z ishini yakunladi va 4 soatlik 
divergensiya esa 100% o’z ishini bajardi. Hamkasbim bu voqeani 
ko’rgach juda afsuslandi chunki u ochgan pozitsiyadan 150 punkt tushib 
ketdi. Agarda zararlarini yopmay ishonch bilan turar edi natijada 150 
punkt foydaga yopar edi. Rasm 13.3 ko’rsatilgan endigina divergensiya 
hosil bo’layotganini ko’rib turibmiz, agarda mana shu yerdan yopar edi 
pozitsiyasini 150 punkt foyda olar edi. Ko’rib turganingizdek 
Konsorsium qanday ishladi. Oxir oqibat niyatlar so’ngach konsorsium 

---

91 
ishlab ketadi va bizni buzilgan analizimiz ishlaydi. Biz tuzgan analiz esa 
oxir oqibat ishlaganini ko’ramiz. Bunday holatlar juda ham ko’p bo’ladi. 
Ba’zan juda qattiq tushib ketadida trend keyinchalik ko’tarilishni 
boshlaydi. Bunday vaziyatda biz trendning qayerga borishini bilmay 
qolamiz va yo’nalishdan adashamiz. Shuning uchun ham modellarni 
topishda va qayerda kirishda bizga qo’shimcha trend kanallari yordam 
beradi. Shu orqali biz to’g’ri va aniqroq joydan pozitsiya ochishimiz 
mumkin. 
Rasm- 13.5 
Modellar buziladi buni inkor etib bo’lmaydi. Rasm-13.5 e’tibor 
bering, bu yerda Klin hosil bo’lgan lekin 3- minimum klin modelini 
kesgan. Tasavvur qiling shunday vaziyatda siz savdoda kirdiz va buy 
pozitsiyasi ochdiz. Klinning 3- minimumi trend chizig’ida yaqinlashib 
chegarani buzmasligi kerak edi. Lekin afuski bu chiziqni buzdi va siz 
klin modelini buzilganligini ko’rib turibsiz. Agarda pozitsiyangizni 
qoldirsangiz 3- minimum klin chizig’idan 140 punkt pasga tushib ketdi. 
Shuncha zararga tursangiz agar albatta sizning ham niyatingiz so’nadi va 
Klin buzildi deb fikrlaysiz. Lekin bunday olib qarasangiz, klin ishini 
to’g’ri bajarayotganini guvohi bo’lasiz. Bu yerda qayerga pozitsiya 
ishonchli ochish uchun birinchi navbada qo’shimcha kanal chizishimiz 
kerak. 15 minutlik grafikda aniq kanal chizishimiz mumkin. Agarda bu 
qo’shimcha kanalimizdagi buzuvchi trend chizig’imizni kessa demak 
tren o’zgaradi deyishimiz mumkin va buy pozitsiyasi ochishimiz 
mumkin. Shunday qilib biz hisoblasak, klin chizig’idan trend kanal 140 
punktga chiqgan va qo’shimcha trend kanalimizdagi buzuvchi trend 
chizig’idan kesgan taqdirda biz buy pozitsiya ochishimiz mumkin. 

---

92 
Bunday holatda bizga Konsorsium umidimizni so’ndirmaydi biz esa 
ancha ishonarliroq va aniqroq joyda pozitsiya ochishimiz mumkin. 
Rasm- 13.6 
Klin modelimizni salgina buzgan Rasm- 13.5 oxir oqibat Rasm- 
13.6 o’z isbotini berib turibti. Aslini olganda men Rasm- 13.5 Klin 
modelining teppa qismidagi chiziqda tegilib salgina qarama qarshi 
tendensiya borib keyin klin modelidan chiqishi kerak edi. Lekin Rasm-
13.6 salgina buni ham buzgan ya’ni chizig’imizni teppa qismdan ozgina 
buzib o’tganda va qaytib pasga tushgan. Shunday qilib klin modelimiz 
ozgina bo’lsada trend noto’g’ri darajada borsa ham oxir oqibat biz 
kutgan va biz chizib o’tgan chizig’imizgacha narxni bosib o’tgan. Siz 
aziz bo’lajak treyderlar bunday holatdagi narxni baholashda yoki 
Tendensiyani aniqlashda aynan Konsorsium trendni yo’nalishini borish 
jarayonini aniqlashda adashtiradi. Lekin oxir oqibat bizni analizimizni 
buzib bo’lsa ham biz kutgan modelimizni albatta amalga oshiradi.