Tuproqli yo‘llarda harakatlanish Yo‘l qoplamasi yotqizilmagan yo‘llar – tuproq yo‘llar deb ataladi.
Bugungi kunda tuproq qoplamali yo‘llar o‘rnini asfalt yotqizilgan
yo‘llar egallayotganiga qaramay, ular hali ham kichik qishloq va
dala yo‘llarda mavjud. Bunday yo‘llarda yo‘lning quruq holatida
harakatlanish katta xavf tug‘dirmaydi. Lekin yog‘ingarchilik
serob bo‘lgan yil fasllarida bunday yo‘llarda chuqur g‘ildiraklar
izining vujudga kelishi, tuproqning to‘planib qolishi (bugor) va yo‘l
sirpanchiqligining ortib ketishi har xil salbiy oqibatlarga olib kelishi
mumkin. Shuning uchun bunday sharoitlarda haydovchi ma’lum bir
qoidalarga amal qilishi kerak.
Bunday yo‘llarda iloji boricha yo‘l qoplamasining balandroq
bo‘lgan joyidan, agar avtomobillarning qatnovi natijasida chuqur
iz qolgan bo‘lsa, shu izlardan yurish kerak bo‘ladi. Agar iz yo‘ldan
chuqurda joylashgan bo‘lsa, uni kichik burchak ostidan, yuqorida
bo‘lsa, to‘g‘ri burchak ostidan o‘tish tavsiya etiladi. G‘ildiraklar
chuqur iz qoldirgan joylarda avtomobil old qismining va orqa
ko‘prigining yerga tegib qolmasligini, yo‘lda ko‘priklar paydo
bo‘lsa, ularni avtomobil ko‘tara olishini tekshirib ko‘rish xavfsizlik
va boshqa salbiy oqibatlarning oldi olinishini ta’minlaydi.
Kuz faslida dala va o‘rmonlardan o‘tgan yo‘llarda barglarning
to‘kilishi oqibatida ham yo‘lning sirpanchiqligi ortib ketishiga
olib keladi. Haydovchi bunday yo‘llarda avtomobilni sirpanchiq
yo‘llardagi kabi boshqarib, xavfsizlikni ta’minlashi kerak.
Qum barxanlari yumshoq qatlamli bo‘lgani sababli harakat
uchun qarshilik katta bo‘ladi. Shuning uchun bunday yo‘llarda
tortish kuchini oshirish maqsadida past uzatmalarda harakatlanish
kerak. Tezlik o‘zgarmas bo‘lishi va to‘xtamasdan harakatlanish
tavsiya etiladi. Qumli barxanlarda harakatlanayotganda boshqa
avtomobillarni quvib yoki aylanib o‘tishga ruxsat berilmaydi.
Qumli barxanlardan o‘tishda avtomobil qolib ketmasligini
ta’minlash uchun kurak, domkrat, zanjir, bolta va taxtalar ilingan
bo‘lsa, yanada maqsadga muvofiq bo‘ladi.