O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi j. R. Qulmuhamedov, K. M. Nazarov

A
, I
B
, II
A
, II
B
, III
A
, III
B
, IV
A
, IV
B 
darajali yo‘llarga bir xil talab qo‘yilganda matnda ular birinchi darajali deb hisoblanadi.
7-jadval
Transport vositalarining turi
Keltirish koeffitsiyenti
Yengil avtomobillar
Aravachali mototsikllar
Mototsikl va mopedlar
Yuk avtomobillari yuk ko‘tarish qobiliyatiga ko‘ra, t:
2,0
6,0
8,0
14,0
14,0 dan yuqori.
Avtopoyezdlar yuk ko‘tarish qobiliyatiga ko‘ra, t: 
12,0
20,0
30,0
30,0 dan yuqori.
G‘ildirakli traktor poyezdlari:
1 ta tirkama bilan
2 ta tirkama bilan va qishloq xo‘jalik mashinalari
3 ta tirkama bilan
4 ta tirkama bilan
1,0
0,75
0,5
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
3,5
4,0
5,0
6,0
3,0
3,5
5,5
9,0
Transport kommunikatsiyalarining O‘zbekiston Respublikasi 
uchun juda katta ahamiyatga ega ekanligi to‘g‘risida O‘zbekiston 
Respublikasi birinchi Prezidenti: I. 
Karimov juda ko‘p marta 
ta’kidlab o‘tgan. «O‘zbekiston Respublikasining geografik 
joylashuvi, hududida bevosita dengiz portlari va yirik transport 
yo‘llari bilan aloqasining yo‘qligi respublikamizning eng kuchsiz 
joyidir», degan edi O‘zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti 
I. Karimov.

---

131
Shuning uchun avtomobil yo‘llari olib borilayotgan iqtisodiy 
o‘zgarishlarning samarasini oshirishda juda katta o‘rin tutadi. 
Bugungi kunda respublikadagi avtomobil yo‘llarining uzunligi 
184000 
km 
ni, shulardan foydalanishdagi avtomobil yo‘llari 42676 
km 
ni tashkil etadi.
Avtomagistrallarni qurish juda katta tarixga ega. Birinchi marta 
4 ta harakat yo‘lagi bo‘lgan avtomagistral 1913-yili Berlin atrofida 
qurilgan edi. 1920-yillarga kelib Italiyada ham avtomagistrallar 
qurila boshl andi. Bu magistrallarda hisobiy tezlik 60 
km/s
deb 
qabul qilingan edi.
Qatnov qismi bir-biridan ajratilgan avtomagistral 1924–1925-yil-
lari AQSHda Detroyt va Pontiak oralig‘ida qurildi va ajratuvchi 
bo‘lakning kengligi 21 
m
ni tashkil etdi.
O‘zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishgandan ke yin eng 
yaqin va qulay yo‘llar bilan jahon bozorlariga chiqishni o‘z oldiga 
asosiy maqsad qilib qo‘ydi.
Bu yo‘nalishda inson taraqqiyotining eng yuqori cho‘qqisi 
bo‘lgan «Buyuk ipak yo‘li»ni qayta tiklash bo‘yicha katta ishlar 
amalga oshirila boshlandi. «Buyuk ipak yo‘li» Yevro‘pa va Osiyo 
orasida Transkontinental ko‘prik, deb tan olindi.
O‘zbekistonning geografik joylashuvi quyidagi yo‘nalishlarda 
eng yaqin yo‘l bilan yuk va yo‘lovchilarni tashishni tashkil etish 
imkonini berdi:
Lyanyungan – Qashqar – Irkishton – O‘sh – Andijon – Toshkent;
Bendar 
Abbos – Meshxed – Ashgabot – Chorjo‘y – Buxoro –
Samarqand – Toshkent;
Konstansa – (Varna – Poti) – Batumi – Boku – Turkmanboshi – Ash
gabot – Chorjo‘y – Buxoro;
Karachi – Kvetta – Taman – Kandahor – Hirot – Maymana –
Shi-
bergen – Termiz va boshqalar.
Bunday tezkor avtomagistrallarni loyihalash va qurish xal-
qaro kelishuvlar va konferensiyalar (1997-yil, Toshkent sh., 1998-
yil, Toshkent sh., 1998-yil Boku konferensiyasi, 1998-yili Tokioda 
qabul qilingan murojaatnoma va boshqalar) tavsiyanomalari asosida 
amalga oshirilyapti.
O‘zbekiston Respublikasi hukumati bu yo‘nalishda ishlarni 
bosqichma-bosqich amalga oshirib boryapti.

---

132
1999-yil 18-avgustda O‘zbekiston Respublikasi Vazir 
lar 
Mahkamasi 
«Andijon – Toshkent – Nukus – Qo‘ng‘irot» 
tezkor 
avtomagistralini qurishni loyihalashtirish to‘g‘risida» qaror qabul 
qildi. Qarorda loyiha yechimlari dunyo standart (namu na) talablariga 
javob berishi alohida ta’kidlab o‘tilgan. Bu qaror ni amalga joriy 
etish uchun AQSH, Germaniya Federativ Respublikasi, Yaponiya, 
Chexiya va boshqa ko‘pgina davlatlarning standartlari o‘rganib 
chiqildi va loyihalashtirilayotgan tezkor avtomagistrallarning 
parametr lari quyidagicha belgilandi:
– hisobiy harakat tezligi – 150