Bilimlendiriw ministrligi

 
 

---

179 
10.3-keste 
Respublikada tutiniw tovarları islep shiǵarıw dárejesin analitikalıq tegislew 
Jıllar 
Tutınıw 
tovarları, 
mlrd sum 
(y) 
𝑡
𝑡
2
𝑦𝑡
𝑦
𝑡
= 2432,9 + 547,6𝑡
2011 
668,4 
-4 
16 
-2673 
𝑌
𝑡
= 2432,9 + 547,6(−4) = 242,5
2012 
921,5 
-3 
9 
-2764,5 
𝑌
𝑡
= 2432,9 + 547,6(−3) = 790,1
2013 
1334,4 
-2 
4 
-2678,8 
𝑌
𝑡
= 2432,9 + 547,6(−2) = 1337,7
2014 
1821,1 
-1 
1 
-1821,1 
𝑌
𝑡
= 2432,9 + 547,6(−1) = 1885,0
2015 
2094,8 
0 
0 
0 
𝑌
𝑡
= 2432,9 + 547,6(0) = 2432,9
2016 
2428,1 
1 
1 
2428,1 
𝑌
𝑡
= 2432,9 + 547,6(1) =
2980,5 
2017 
2983,2 
2 
4 
5966,4 
𝑌
𝑡
= 2432,9 + 547,6(2) = 3528,1
2018 
4161,6 
3 
9 
12484,8 
𝑌
𝑡
= 2432,9 + 547,6(3) = 4075,7
2019 
5478,1 
4 
16 
21912,4 
𝑌
𝑡
= 2432,9 + 547,6(4) = 4623,3
Jámi
21896,2 
0 
60 
32854,3 
21895,8 
Eger esaplawlar durıs orınlanǵan bolsa, 
∑ 𝑦 = ∑ 𝑦
𝑡
boladı. Biziń 
mısalımızda 21896,2=21896,2.
Demek, esaplawlar durıs ámelge asırılǵan. Bul jerde 
y
t
 
tutınıw tovarların 
islep shıǵarıw bir tegis bolǵanda jıllar boyınsha qansha onı islep shıǵarıw 
zárúrligin ańlatadı. 
Interpolyaciya degende dinamika qatarları arаlıǵındaǵı belgisiz dárejeni 
anıqlaw túsiniledi. Belgisiz dáreje tómendegi usıllardı qollanıw járdeminde 
anıqlanıwı múmkin: 
-
belgisiz dárejeniń eki jaǵındaǵı sanlardıń ortashası tiykarında anıqlaw; 
-
qosımsha yaki ortasha qosımsha absolyut ósiw kórsetkishleri 
tiykarında anıqlaw; 
-
qosımsha yaki ortasha qosımsha ósiw pátleri kórsetkishleri tiykarında 
anıqlaw. 
Ol yaki bul usıldı qollanıw dinamika qatarlarınıń хarakterine baylanıslı. 
Ekstrapolyaciya degende dinamika qatarlarınıń bolajaq dáwir yaki 
perspektiv dárejelerin anıqlaw túsiniledi. Bul usıl eki túrde boladı: 
-
perspektiv ekstropolyaciya, yaǵnıy bolajaq belgisiz dáwirler dárejelerin 
anıqlaw; 

---

180 
-
retrospektiv ekstrapolyaciya, yaǵnıy aldınǵı, ótken dáwirler dárejelerin 
tekseriw. 
Eger baqlanǵan dáwirler boyınsha anıqlanǵan ulıwma baǵdar bolajaq 
dáwirler ushın usınılsa, onda bunday ekstropolyaciya ortasha ósiw yaki ortasha 
qosımsha ósiw pátleri tiykarında orınlanǵan boladı. Belgili- bir «A» territoriya 
boyınsha ótkizilgen tańlamalı baqlaw nátiyjeleri basqa «V» shegaradaǵı sáykes 
toplamǵa tarqatılsa, onda bunday ekstrapolyaciya saylanba usılları tiykarında 
orınlanǵan boladı. 
Solay etip, ekstropolyaciya–bul belgili bir toplam nátiyjeleri tiykarında 
basqa námálim dárejelerdi anıqlaw bolıp tabıladı.