muammoli masalalar ketma-ketligiga ajraladi. Muammoli ta'lim
shunday shaklki, u ta’lim jarayoni subyektlarini muammoli izlanish
asosida bilim olishiga asoslanadi. Bu jarayonda ular ilmning
obyektiv qarama-qarshiliklariga, ijtimoiy va kasbiy amaliyot
hamda ularni hal etishda, fikrlashda, samarali muloqotga kirishish
va bilimlarni ijodiy o‘zlashtiradilar. 0 ‘qitishni bunday shakl-
lanishining asosi muammoli vaziyatlar hisoblanadi.
Ko'plab olimlar (T.V.Kudryavsev, A.M.Matyushkin, S.L.Ru-
binshteyn, I.Y.Lemer, M.N.Skatkin M.Maxmutov, R.A.Mavlo-
nova va boshqalar) muammoli ta’limning afzal jihatlari haqida fikr
yuritib, u shaxsda bilimlarni o‘zlashtirish, ijodkorlik, izlanuv-
chanlik, tanqidiy fikrlash kabi xususiyatlami shakllantirishni,
fikrlash va ta’limdagi muammoli vaziyatning chuqur psixologik
xarakteristikasini ifodalaganlar.
Psixologlaming ta’kidlashicha, fikrlash doimo muammo yoki
savoldan, ajablanish yoki tushuna olmaslikdan va ziddiyatdan
boshlanadi (S.О.Rubinshteyn). Ana shularga ko‘ra, pedagogika
nazariyasi va amaliyoti asosini о‘quv muammosi tashkil etadigan
ta’limga muammoli yondashish tushunchasi faol lcirib kela
boshladi. Bu muammoning mohiyati o‘quvchiga ma’lum ko‘nikma
va malakalar bilan tushunish hamda tushuntirish uchun ilgarigi
bilimlar kamlik qiladigan voqealar o‘rtasidagi didaktik ziddiyatlar-
dan iboratdir. Bunday ziddiyat ijodiy o‘zgartirishga tartki bo‘ladi
(M.Maxmutov).
M.N. Skatkin muammoli ta’limning quyidagi uchta asosiy
turini alohida ifodalagan:
1
.Bilimlarni muammoli bayon qilish.
Bunday bayon qilishda
o‘qituvchi o‘quvchilarga u yoki bu qoidalami faqat gapirib
bermaydi, balki og‘zaki fikr yuritib, muammoni ham aytacli va uni
hal qilish jarayonini ko‘rsatadi.
Dostları ilə paylaş: 
