Toshkent arxitektura qurilish instituti
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
1.2-rasm.
Turar-joy binolarining tasnifi. Seksiyali uylar har xil sig‘imdagi xonadonlar (bir xonali xonadonlardan to ko‘p xonali xonadonlargacha) ishlatiladi. Bu tarxiy xildagi uylar qurilishida eng ko‘p ishlatiladigani va tarqalgani bo‘lib universal ahamiyatga egadir. Bu xildagi uylarni ishlatish (3-4 xonali va ko‘p xonali) xonadonlar uchun qulaydir. 12 Seksiya xilli turar-uylar o‘zining turli-tuman rejaviy tuzilishi, yaxshi texnik- iqtisodiy ko‘rsatkichlari va shaharsozlikdagi qulayligi sababli keng tarqalgan. Yo‘lakli (koridorli) uylarda xonadonlarga kirish zinapoya va liftlarga olib boruvchi yo‘laklar orqali amalga oshiriladi (1.3b-rasm). Yo‘laklardagi xonadonlar soni ixtiyoriy bo‘lishi mumkin, faqat zinapoyalar orasidagi me’yoriy masofaning saqlanishi muhimdir. Bunday uylar qavatlari turlicha bo‘lishi mumkin (3 tadan yuqori). Yo‘lakli xildagi uylar ham galereya tipidagi uylarga o‘xshab vertikal va gorizontal yo‘laklar orqali uyni qavatlari bilan bog‘lanishga egadir. Bu uylar ham vertikal bog‘lanish vositalariga, yetarli darajada zo‘riqishga ega bo‘lib, ular kam xonali xonadonlar qurilishida unumli hisoblanadi. Keyinchalik, yo‘lakli uylar sezilarli holda mukammallashtirilgan, xususan Le Korbyuze loyihalarida, u xonadonlarni ikki sathli qurish va yo‘laklarni esa qavatlar oralab joylashtirish g‘oyasini rivojlantirgan. Ammo, turli mamlakatlarda amalga oshirilgan, 60-70 yillar boshlarida qurilgan uylarda bu tizimning bir qator qiziqarli interpretatsiyalariga qaramasdan, yo‘lakli uylar ommabop qo‘llanilgan. Yo‘lakli tizim mehmonxonalar va yotoqxonalar rejasida ustun turadi. Galereya tipidagi uylar vertikal (tikka) bog‘lanishga ega (zinapoya va liftlar) va gorizontal bog‘lanish bo‘lgan galereyalar ko‘pincha kam xonadonli uylar uchun ishlatiladi, qayerda seksiya tipidagi uylar tejamkorlik jihatdan yomon natija bersa, (zinapoya va liftlarda kam zo‘riqish bo‘lsa) galereya tipidagi uylarda zinapoya va liftlar orqali vertikal bog‘lanishga zo‘riqish ko‘p tushadi. Galereyali uy kommunikatsion tuzilishi bo‘yicha yo‘lakli uyga o‘xshan (1.3v- rasm). Ular orasidagi farq shundaki, galereyali binoning bir tomoni bo‘ylab joylashadi, ochiq bo‘ladi va tabiiy ravishda yoritiladi. Galereya orqali xonadonlarni to‘g‘ridan-to‘g‘ri shamollatish ta’minlanadi. Galereyali uyning kamchiligi galereyani qavatma-qavat joylashuvida, seksiyali va yo‘lakli uylar bilan taqqoslaganda, korpus kengligining kichikligidir, bu uning issiqlik texnik sifatlarini pasaytiradi. Shunga ko‘ra, galereyali uylar issiq iqlimli hududlarda keng tarqalgan. 13 Turar-joy qurilishida ko‘pincha xonadonlarni kommunikatsion ta’minlashning aralash variantlari qo‘llaniladi, bu yo‘lak-seksiyali, galereya-seksiyali va boshqa tizimlar paydo bo‘lishiga olib keladi. (1.3e-rasm). Qo‘rg‘oncha (usadebniy) turidagi o‘z hovlisiga ega uylar asosan qishloq hududlari va kichik shaharlarda qurish uchun mo‘ljallangan.(1.3g-rasm). Uyga kirish qismi yer sathida joylashtiriladi, bu hovli va uyning xo‘jalik xonalari orasidagi zaruriy aloqani ta’minlaydi. Hovli o‘lchami 600-1200 m 2 bo‘lib, u bir oilaning xo‘jaligi uchun mo‘ljallangan. Blokirovkali uylarda har bir xonadon, avvalgi holatdagidek, yer sathida bo‘lgan alohida kirish joyiga ega. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|