To‘siqlarga qaramay sevdik "Factor press" nashriyoti Toshkent-2021

Mirach Chag'ri Oqtosh
Butun borlig'ingiz bilan sevgan insoningizning
hayotida zarracha o'rningiz yo'qligini ko'rganingizda 
] 
qalbingiz og'riqdan titraydi.
To'siqlarga qaramay sevdik

---

Mirach Chag'ri Oqtosh
D oktorlar uydagilarga "Bu odam ning h ar b ir kunini 
1
','animat biling”, degancha bobom ga kasalxonadan javob 
l)erishdi. Har kim yoterapiyaning vaqti kelganida uy bilan 
kasalxona o'rtasid a h alak bo'lardik. Jem rening otasi ham
lianuz kim yoterapiya m uolajasini davom ettirayotgan edi.
Yana 
o'sha dilim ni xufton qiladigan haftaning 
ma’lum 
kunlarining 
m a'lum
soatlarid a 
Jem rening 
g'oyib bo'lib qolish lari ko'paygandi. Chunki Jerafe 
yo'qolib qoladigan m a'lum kun va soatlarda u bilan sira 
ham bog'lanolm asdim . Q o'ng'iroq qilsam , go'shakni 
ko'tarm asdi. X abar yozsam , javob yozm asdi. Keyin esa 
m endan osongina qutilardi. Bu ishi ichim ga g'ulg'ula 
solgan edi. Men ham sira erinmay, u h ar safar yo'qolib 
qoladigan ch orsh anb a kunining tongida b arv aq t uyg'onib, 
Jem rening uyi yonida, m eni ko'rm aydigan b ir pana yerga 
yashirindim va uni kuzatish uchun uydan chiqishini sab r 
bilan kutdim. U so a t ikkiga yaqin uyidan chiqdi. Borgan 
joyigacha uni uzoqdan kuzatib bordim . B ir qabriston ga 
kirib ketganini ko'rdim . U qab rlar oralab yurib, atrofi 
m oychechaklar bilan o'ralgan b ir qabrga kelib to'xtadi. 
M oychechaklarni ko'rganim zahoti qalbim ga qabrning 
atrofidagi 
m oychechaklarning 
son ich a 
qo'rg'oshin 
quyilgandek bo'ldi. Bu m oychechaklar m en Jem rega atab 
olgan m oychechaklarim edi.
O'z-o'zimga "Bu qan aqasi bo'ldi?” dedim. Jem rening 
ortidagi qabrnin g panasiga yashirinib, uning q ab r bilan 
gaplashayotganini tingladim . Bu ishim ning odam o'z 
jo n ig a suiqasd qilishi bilan biron b ir farqi yo'q edi.
Jem re 
yum -yum
yig'lashni 
boshladi. 
Uning
51

---

To'siqiarga qaramay sevdik
oqayotgan ko'z yosh larin i ko'rdim va yoniga borib, 
ko'zyoshlarini artgim keldi, am m o ichim dagi g'azab va 
alam tuyg'ulari bunga yo'l qo'ym adi. Ayni dam Jem rening 
yig'layotganidan ham ko'ra m uhim roq n arsa m ening 
ahm oq qilinganim edi. Jem ren in g ko'zyoshlarin in go'rn in i 
chinqiriqli tovushi egalladi va u shu yo'sinda qabr bilan 
gaplashishni boshladi.
"Axir nim a uchun? Nima sababdan m eni yolg'iz 
tashlab ketding? A lbatta, 
sen uchun bu m uam m o 
em as. 
Sen u yerda xo tirjam uxlayapsan, azobini esa 
m en chekyapm an. Tushlarim ga kirasan, m en seni 
tutolm aym an. Buning beradigan og'rig'ini hech kimga 
izohlab berolm aym an. Hech kim ga aytolm aym an. Seni 
unutolm aym an. Am mo sen bo'lm agan hayotga allaqachon 
k o'nikish im k erakek an ,m ensen ing en gm ay d abelg ilaring n i 
ham unutolm ayapm an! Qanday qilib seni bu nchalar 
sevishim m um kin? Hayotimda yo'qsan, biroq m en o'zim ni 
sensiz ta s a w u r qilolm aym an. Uni sevishga urinyapm an, 
am m o eplolm ayapm an. M ensizlikka sira ko'nolm agan 
insonning, m enga atab olgan m oychechaklarini xuddi 
a w a lla ri sen m enga keltirgandek, endi m en senga 
keltirayapm an. Unga qilayotgan bu nohaqUgimning 
badalini qanday to'laym an, bilm aym an. Sevam an deb 
o'ylagandim , bu yarani u bilan birga davolaym an deb 
o'ylagandim , lekin undan ham b a tta r dardga giriftor 
bo'ldim . Balki m eni chin dildan sevgan insonning uvoUga 
qolarm an. Agar sen ketm aganingda bularning hech biri 
yuz berm asdi. Men ham boshqasini sevishga urinm asdim . 
Shu boisdan sendan biroz xafam an. Biroq joyingda tinch
52

---

Mirach Chag'ri Oqtosh
yot. Senga bo'lgan sevgim ni qayerga borsam ham, kim 
bilan birga bo'lsam ham, qalbim da asraym an..."
Jem re 
bu 
so'zlarni 
qichqirib 
so'zlar 
ekan, 
ko'z yoshlarim yanoqlarim ni yuvdi. U m eni ko'rdi. 
Ko'zimiz ko'zim izga tushdi. Ko‘rdi-yu qotib qoldi. Hech 
kutilm aganda ko'zim iz ko'zimizga tushgandi.
Qo'ngan shohidan endi uchib ketam an deganida 
ovchining to'riga tushgan nozik b ir kabu tar kabi ojiz va 
chorasiz edi. Va biroz uyalgan... Jim turdik. D araxtlar 
jim turdi. Qabr tosh lari jim turdi. M oychechaklar jim
turdi. Eng ko'p m en jim turdim . Go'yo barch a tom irlarim
gapirmasHkka 
qasam
ichgandek 
jim
turdim . 
Bir 
m oychechaklarga, b ir unga qaradim . Keyin esa ularni 
o'sha joyda yolg'iz qoldirib, sukutda, xayollari chilparchin 
bo'lgan va sevganiga pushaym on bo'lgan bir suratda uyga 
qaytdim. Yomg'irli b ir ch orsh anba kunida uchratgan 
sevgilim dan bosh qa ch orsh anba kuni voz kechdim ...
"Men bunga arziydigan nim a qildim ?" deya 
o'zimga savol b e ra r va o'zim ni yig'idan to'xtatolm asdim . 
Telefonim jiringladi. Qarasam , u ekan. Ko'tardim, lekin 
gapirm adim . U yig'lagancha gap boshladi: "M en unga ham, 
senga ham , o'zim ga ham , ishqqa nisbatan ham nohaqlik 
qildim. Qaytib aslo yo'lingdan chiqmayman", dedi. Mendan 
n im alardir deyishim ni kutdi. Sukutim ni buzm aganim dan 
so'ng go'shakni qo'ydi. "Ketma", deyolmadim . Ichim dan bir 
n arsalar nurab tu sh ar ekan, "ketm a” deyolm asdim .
Ayni dam da m enga Izm irdan jo'natgan e-m ail 
xabarini o'qiyapm an. Otasining m uolajasini am m asining 
qistovi bilan Izm irda davom ettiradigan bo'lishibdi
53

---

To'siqiarga qaramay sevdik
va shoshilinch tarzda u yerga jo'nashibdi. Izm irda 
im koniyatlar ko'proq ekan, am m asi shunday debdi. U 
xuddi oram izda bo'lgan n arsalarn i darrov unutgandek edi.
Yana kim nidir sevishning badalini b ir o'zim eng 
og'ir shaklda to'lashim k erak edi. Va yana shunga am in 
bo'ldim ki, bizning hikoyam izda b axtli yakun uchun o'rin 
y o 'q ed i.
Yonim daligini his qilganim da chindan ham sevadi 
deb o'yladim. Vaholanki, b ir o'lik b ilan aldanibm an. Ahmoq 
qilinibm an! Yaraga darm on sifatid a foydalanilibm an. Inson 
deyishga ham tilim borm aydi, am m o sobiq sevgilisini 
unutolm agan b ir insonni sevibm an. N oto'g'ri insonga 
ishonibm an. Aslida, qanchalik h aq ekan Em re Aydin 
"Bilam an, ashda birov birovni h aqiq atan ham sevmaydi", 
deya ta'kid lar ekan...
Endi tushunayapm an nega m eni o'zligim dan 
ayirib, bo sh qa qolipga solishga uringaningni. Endi 
tushunayapm an, 
nega 
m eni 
o'zgartirishga 
harakat 
qilganingni. Endi tushunayapm an nega m eni har doim 
sohil bo'yiga chaqirganingni. Endi tushunayapm an nega 
m eni G'alata qal'asiga olib borganingni. Sen o'lgan insonni 
m ening qiyofam da yashatishga urinib, m enga bu razillikni 
ravo ko'radiganchalik shafqatsiz ekansan.
Men sen i hech qanday m anfaatsiz, sababsiz, 
ayblashlarsiz sevdim ! Men seni hech n arsaga qaramay, 
shu iflosUklarning ichida ham top-toza sevdim! Sen 
o'lgan odam ni yashatishga urinib, yashayotgan insonni 
o'ldirding! Sen m eni tiriklayin yerga ko'mding! Men 
bilanhgingda uni h ar kuni yashatib, m eni h ar kuni
54

---

Mirach Chag'ri Oqtosh
o'ldirgan ekansan. Men bu razilliginga arziydigan nim a 
(jilgandim senga? Bu savolning javobi senga asoslarsiz 
ishonganim m i? Men senga ishondim ! Ammo hayotim ning 
eng katta xatosini senga ishonib va seni sevib qilgan 
ekanm an. Hech qanday to'siqlarga qaram ay sevishim ga 
arziysan deb o'ylagandim , yanglishgan ekanm an. O'zimni 
ko'rib tu rib olovga tashlabm an -a? Ahm oqm an! M ening 
ko'zlarim ning tu b-tubiga boqib turib, uvolimga qolding. 
Sening ham uvolingga qolishsin.