O‘zbеkiston rеspublikаsi

likvidlilik tuzog‘i 
nomini olgan. 
“Likvidlilik tuzog‘i vaziyatida kredit (monetar) siyosat yalpi talab va milliy 
daromadni rag‘batlantirish vositasi sifatida kutilgan samarani keltirib chiqarmaydi va 
shu sababli, keynschilar fikriga ko‘ra, (ixtiyorimizda) faqat bir dastak - soliqlar va 
hukumat xarajatlari orqali yalpi talabga bevosita ta’sir ko‘rsatadigan fiskal 
siyosatgina qoladi”
72
83. 
Agar modelda IS egri chizig‘i LM egri chizig‘ining vertikal kesmasidan kesib 
o‘tganda yuz bergan bo‘lsa pul taklifini oshirish milliy daromadning o‘sishigava foiz 
stavkasining pasayishiga olib keladi. Aksinsa davlat xarajatlarining oshirilishi esa, 
keynschilar fikriga ko‘ra, bu kesmada yalpi talabga va milliy daromar hajmiga ta’sir 
ko‘rsatmaydi. 
Agar IS egri chizig‘i vertikal ko‘rinishda bo‘lsa, ya’ni investitsiyalarga talab 
foiz stakasi o‘zgarishiga ta’sirchan (elastik) bo‘lmagan, masalan investorlar 
kelajakdagi bozor konyukturasining noaniqligi sababli o‘z investitsiyalari istiqboliga 
tushkun baho bersalar 
investitsion tuzoq 
yuzaga keladi. Investitsion tuzoq shuni 
anglatadiki IS egri chizig‘i vertikal bo‘lganda LM egri chizig‘ining siljishlari real 
daromad miqdorini o‘zgartirmaydi. Bu holatda pul-kredit siyosati yalpi talalab va 
milliy daromad hajmiga hech qanday ta’sir ko‘rsatmaydi, fiskal siyosat esa samarali 
bo‘ladi. 
72
Ивашковкий С.Н. Макроэкономика: Учебник.-2-е изд., доп.- М.: Дело, 2002, с. 219 . 

---

374 
Demak pul- kredit siyosati foiz stavkalari yuqori bo‘lgandasamarali bo‘ladi. 
Fiskal siyosat esa foiz stavkasi minimal, ya’ni LM egri chizig‘i gorizontal, IS egri 
chizig‘i esa vertikal bo‘lganda samaraliroq bo‘ladi. Model yordamida makoiqtisodiy 
siyosat variantlarini tanlash, shuningdek usullarini muvofiqlashtirilgan holda qo‘llash 
va siqib chiqarish samaralarini kamaytirish yo‘llarini tahlil etish mumkin.