I. M. Mustafayev O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Botanika instituti katta

XULOSA CHIQARAMIZ
•
Nerv to‘qimasi asosini neyronlar va neyrogliya hujayralari tashkil etadi. Neyronlar tuzi-
lishi va funksiyasiga ko‘ra sezuvchi, oraliq va harakatlantiruvchi neyronlarga ajratiladi. Tashqi 
va ichki ta’sirlarga organizmning markaziy nerv sistemasi ishtirokidagi javob berish xususiyati 
refleks 
deyiladi. 
YANGI BILIMLARNI QO‘LLAYMIZ
Bilish va tushunish
1. Nerv sistemasi funksiyasiga ko‘ra qanday qismlarga ajratiladi?
2. Neyronning tuzilishi haqida nimalarni bilasiz?
3. Neyronning turlari haqida ma’lumot bering.
4. Neyrogliya hujayrasining vazifasi nimadan iborat?
Qo‘llash
. Shartli va shartsiz reflekslarning o‘ziga xos xususiyatlarini taqqoslang va ular orasidagi 
umumiylikni aniqlang.
Tahlil
. Inson tanasiga issiqlik ta’sir etganda refleks yoyining qaysi qismlari ishtirok etishini izohlab 
bering.
Sintez. 
1. Darslikda oldin olgan bilimlaringizga tayangan holda o‘simlik va hayvon hujayralari ham-
da nerv hujayrasi aks etgan rasmlarni diqqat bilan ko‘zdan kechiring. Har bir hujayraning tuzilishidagi 
o‘ziga xoslik aks etgan taqdimotni tayyorlang. 
O‘simlik hujayrasi Nerv hujayrasi (neyron) Hayvon hujayrasi
Baholash
. Itlarning bosh miya katta yarimsharlari po‘stlog‘i 
operatsiya yo‘li bilan olib tashlanganida ke yingi hayoti davomida 
shartli reflekslar umuman hosil bo‘lmagan. Nima sababdan itlar
-
da shartli refleks hosil bo‘lmagan? Fikringizni asoslang.
Topshiriq
Odam va hayvon lar hayotida 
hosil bo‘ladigan reflekslarga mi
-
sollar keltiring va do‘stlaringiz 
bilan muhokama qiling.

---

70
4.2. 
AMALIY MASHG‘ULOT. REFLEKTOR YOYINI MODELLASHTIRISH
Maqsad:
reflektor yoyining qismlarini modellashtirish orqali uning tuzi-
lishini o‘rganish.
Refleks tashqi va ichki ta’sirlarga organizmning markaziy nerv sistemasi 
ishtirokidagi javob reaksiyasidan iborat. Organizmning oddiy harakatlaridan 
tortib eng murakkab hayotiy jarayonlargacha reflekslar tufayli amalga oshadi.
Refleks hosil bo‘lishida nerv qo‘zg‘alishlari o‘tadigan yo‘l