Moddalar almashinuvining fiziologik as

K O R I S I K L I 

---

52 
novateurpublication.org 
1- rasm
. Kori siklining sxemasi. 
Biroq muskullarda glikoliz jarayoni bilan birgalikda amilotik parchalanish 
jarayonlar ham mavjudligi haqida ma`lumotlar ham bor. Amilotik parchalanish 
natijasida muskullarda glikogendan glyukoza hosil bo`ladi, biroq glyukozaning
miqdori juda ham kam bo`lganligi sababli,muskullar glyukoza manbai bo`la 
olmaydi. Bosh miya ham unchalik katta bo`lmagan karbonsuvlar zaxirasiga 
ega.Asab hujayralari bu funktsiyani bajarishi uchun esa qon bilan miyaga uzluksiz 
ravishda glyukoza kelib turishi zarur. Jigar hujayralari tomonidan ajratilgan
glyukozaning 70 % ni asab hujayralari o`zlashtiradi. Shunday qilib, asab hujayralari 
uchun energiyaning asosiy manbai glyukoza bo`lib hisoblanadi. Bordi-yu bosh 
miyaga kam glyukoza kelsa, nafas jarayon-larining funktsiyasi o`zgaradi va 
energiyaning hosil bo`lishi susayadi. Natijada asab hujayralari tarkibidagi oqsil yoki 
yog’lardan glyukoza hosil bo`ladi va ular energiya sifatida foydalaniladi. 
IV.Buyraklarda glyukozaning so`rilishi
. Sog’lom insonlarning siydigi tarki-bida 
glyukoza bo`lmaydi. Fil’trlanib turgan glyukoza nefronning proksimal kanalchalari
hujayralari tomonidan amalda to`la reabsorbtsiyalanadi. Odatdagi sharoitda bir 
kecha-kunduzda glyukozaning juda oz miqdori fil’trlanadi (130mg yaqin). 
Glyukozaning qayta so`rilishi kontsentratsion gradientga qarshi sodir bo`ladi. 
Proksimal kanalcha hujayrasining apikal membranasida glyukozani tashuvchi 
modda va Na+ ionlari bilan birikib, sitoplazmaga o`tadi.
Membrana tanlab va bir tomonlama o`tkazuvchan bo`lganligi sababli glyuko-zani 
qaytib proksimal kanalcha bo`shlig’igaga chiqarmaydi. Glyukozaning hujay-radan 
qonga o`tishi bazal membrana orqali passiv mexanizm yordamida amalga 
oshadi.Shunday qilib, buyraklar ichki muhit suyuqligida glyukoza miqdorini bir 
me`yorda ushlab turishda ishtirok etadi.