Transport logistikasi

Za
vo
d
n
in
g 
ta
yy
o
r 
ma
h
sul
o
tla
r 
o
mbo
ri
 (
za
hi
ra
 900 
ta
) 
1-taqsimot ombori (zahira 80 ta, sotuv 
hajmi 20 dona/sutka) 
2-taqsimot ombori (zahira 100 ta, 
sotuv hajmi 25 dona/sutka) 
3-taqsimot ombori (zahira 120 ta, 
sotuv hajmi 40 dona/sutka) 

---

157 
⁄
Olingan natijalarni tayyor mahsulotlar omboridagi taqsimlangan 
mahsulotlarning umumiy hajmi bilan taqqoslaymiz: 179 + 223 + 398 = 
800 dona. 
Shunday qilib, berilgan ma‘lumotlarni hisobga olgan holda 
zavodning tayyor mahsulotlar zahirasini № 1, 2 va 3 taqsimot 
omborlariga taqsimlashning taxminiy ulushlari mos ravishda 22%, 28% 
va 50% ni tashkil qilar ekan. 
Misol № 8. 
 - 
Optimal rejalash masalasi
Masalaning qoʻyilishi. 
Vagon deposi uchun prujinali ressor yetkazib 
berish buyurtmasining iqtisodiy maqbul hajmini 
Q
ek
 
aniqlang, bunda 
deponing unga yillik talabi 
G 
= 2400 donani tashkil qiladi. Bitta 
ressorning narxi S
r
= 30 sh.b. buyurtma hajmidan qat‘iy nazar ressorga 
bitta buyurtma uchun xarajat 
R 
miqdori 100 sh.b.ga teng. Bitta ressorni 
oʻrta yillik saqlash sarfi S
z
ressor narxining oʻndan bir ulushini tashkil 
qiladi: S
r
× 0,1 yoki 3 sh.b. 
1.
Uilson formulasiga koʻra hisoblaymiz: 
√
√
Shunday qilib, davriy buyurtmalarning optimal oʻlchami 400 
ressorni tashkil qiladi: 2400 / 400 = 6, ya‘ni yiliga 6 marotaba, yoki ikki 
oyda bir martani tashkil qilmoqda. 
2.
Bu hisoblashlarda ressorni ishlab chiqaruvchidan vagon deposiga 
yetkazish xarajatlari hisobga olinmagan, shuningdek ressorlarni yetkazib 
beruvchi kompaniyaning transport tariflari joʻnatmalar hajmiga bogʻliq: 
joʻnatma qancha koʻp boʻlsa, har bir ressorni tashish tarifi shuncha kam 
boʻladi. 
Kichik partiyali avtomobilli joʻnatmalarda bitta ressorni yetkazish 
tarifi 1 sh.b.ga, kattapartiyali avtotransportli joʻnatmalarda esa — 0,8 

---

158 
sh.b.ga teng boʻlsin deb olamiz. Joʻnatmalarning 400 ta ressorli va har 
bir ressorning ogʻirligi 15 kg boʻlgan optimal hajmida, bir partiya 
joʻnatma massasi 6 t (400 × 15 kg) gina boʻladi. 
Boshqacha aytganda, joʻnatma kichikpartiyali boʻladi va uni 
joʻnatish yuqorida koʻrsatilgan tariflarda 400 sh.b. (400 ressor × 1 sh.b.) 
ga tushadi. 
Agar buyurtma hajmi kattapartiyali joʻnatmaga (1200 ta ressor yoki 
18 t (1200× 15 kg)) mos keladi deb qabul qilinsa, uni tashishda transport 
xarajatlaridan kompaniya (1,0 - 0,80) sh.b. × 1200 = 240 sh.b. iqtisod 
qiladi. 
Har biri 400 ressordan iborat ikkita buyurtmani tashish talab 
qilinmas ekan, buyurtmalarni taqsimlash xarajatlari 100 sh.b. × 2 = 200 
sh.b. ga kamayadi va jami iqtisod qilingan mablagʻ 240 + 200 = 440 
sh.b.ni tashkil qiladi. 
Biroq 800 ressordan iborat ortiqcha zahiralarni saqlash xarajatlari 
toʻrt oy (ya‘ni, 1/3 yil ) mobaynida
sh.b.ni tashkil qiladi, 
bu esa iqtisod qilingan mablagʻ miqdoridan 440 sh.b.ga ortiq boʻladi. 
Shunday 
qilib, 
ressorlarning 
kichik