114
dian və paralellər növbələşən (
bir dəqiqəlik
) ağ və qara parçalara
bölünmüş, də-
qiqə parça ları isə nöqtələr vasitəsilə (on saniyəlik) hissələrə ayrılmışdır.
18
o
15
o
50
o
18
o
43
16
18
o
45
o
54
o
07
o
30
o
43
15
16
54
o
15
o
A
54
o
45
o
20
5
60
74
5
B
3
o
60
74
18
o
08
50
9
8
10
Enlik
Uzunluq
18
o
08 03
=
=54
o
45 35
18
o
08 58
=
=54
o
45 29
54
o
45
o
18
o
54
o
07
o
30
o
50
o
Nöqtələrin coğrafi koordinatlarının müəyyən edilməsi (A nöqtəsi) və coğrafi
koordinatlara əsasən nöqtələrin xəritəyə çəkilməsi (B nöqtəsi)
Hər hansı bir nöqtənin, məsələn, şəkildəki
A
nöqtəsinin coğrafi koordinatlarını
təyin etmək üçün nöqtənin cənub və şərq tərəfindən
eyni on saniyəlik nöqtələri
birləşdirən paralel və meridian xətləri keçirilir (
şəkildə müvafiq olaraq 54°45´20˝ və
18°08´50˝
). Çəkilmiş xətlərlə nöqtə arasındakı parçaların enliyi və uzunluğu çərçi və-
dəki on saniyəlik bölgü üzərində müəyyən edilərək (
şəkildə müvafiq olaraq 9˝ və 8˝
)
bu xətlərin (
meridian və paralelin
) en və uzunluq dairəsinin qiymətləri ilə cəmlənir.
Beləliklə, A nöqtəsinin coğrafi koordinatları:
En
dairəsi
ϕ
= 54°45´20˝ + 9˝ = 54°45´29˝,
Uzunluq dairəsi
λ
= 18°08´50˝ + 8˝ = 18°08´58˝
Coğrafi koordinatlarına görə nöqtəni xəritəyə köçürmək üçün (
şəkildə B nöq-
təsi
) əvvəlcə bu nöqtənin en dairəsinin qiyməti çərçivənin qərb və şərq tərəflərində,
uzunluq dairəsinin qiyməti isə cənub və şimal tərəflərində kiçik cizgilərlə qeyd edilir.
Sonra bu cizgilər xətkeşlə birləşdirilərək paralel və meridian xətləri çəkilir. Paralel
və meridian kəsişərək nöqtənin xəritə üzərindəki yеrini müəyyən edəcəkdir.
Layih
ə
