Koordinat zonası Düzbucaqlı koordinat sistemi IV
rüb
M
M
M
M
Y Y X X A
B
0
III
rüb
I
rüb
II
rüb
Zonanın ox meridianı
Ox meridianı
Ekvator
Ekvator
+
X –
Y –
X –
Y +
X +
Y –
X +
Y Y A
X A
X B
500 km
Y B
Xəritə üzərində ölçmə və hesablama işlərini çətinləşdirən mənfi ordinat qiymət-
lərindən azad olmaq üçün zonanın ox meridianı şərti olaraq 500 km qərbə tərəf
çəkilmişdir. Yəni hər bir zonada koordinat başlanğıcı
X = 0,
Y = 500 km qəbul edilir
ki, bunun da nəticəsində bütün nöqtələrin ordinatları 500 km artırılmış olur. Ona
görə də ox meridianından qərbdə yerləşən nöqtələrin ordinatları 500 km-dən kiçik,
şərqdə yerləşən nöqtələrin ordinatları isə 500 km-dən böyük olur.
Düzbucaqlı koordinat sistemində nöqtənin vəziyyəti ancaq zona daxilində mü-
əy yən edilir. Ordinatın qiymətləri hər bir zonada təkrarlandığından onun hansı
zonaya aid olduğunu bildirmək üçün ordinatın qiymətinin əvvəlinə zonanın nömrəsi
əlavə edilir. Nöqtənin koordinatlarının bu cür yazılışı
tam koordinat adlanır.
Nümunə 1. Nöqtənin tam düzbucaqlı koordinatları
X = 4485365,
Y = 9394775.
Bu o dеməkdir ki, nöqtə еkvatordan 4485 km 365 m şimalda, 9-cu zonanın ox meri-
dia nından 105 km 225 m qərbdə yerləşir (394775 – 500000 = –105225).
Nümunə 2. Tam düzbucaqlı koordinatları
X = 4536185,
Y = 28617440 olan nöqtə
еkvatordan 4536 km 185 m şimalda, 28-ci zonanın ox meridianından 117 km 440 m
şərqdə yerləşir (617440 – 500000 = 117440).
Layih
ə
117
75
60
410 m
m
56 m
0
410 m
А
825 m
54
o
15
o
07
o
30
o
43
15
16
17
93 m
0
4 0
6 m
Х = 74410
У = 16460
Y
X
Б
Tam
Х = 6074560
У = 4315410
Qısa
Х = 74560
У = 15410
1
2 3
4 5 6 7
Koordinatölçən
80
Х = 6074560
У = 4315410
4
3
2
Х = 6074000
У = 4315000
930
74
45
o
